gemaakt van het eigentijdse Grolsch-concept „vakmanschap is
meesterschap". Tijdens het groeien naar ons eigen interactief gra
fische computersysteem hebben we ruimte in de formatie gescha
pen door vacatures niet op te vullen. Toen het systeem kwam,
konden we zodoende al vijf mensen aantrekken met het goede
profiel. De anderen kregen hun opleiding in de produktiesfeer bij in
genieursbureaus, bij de leverancier van het interactief grafische
systeem of in eigen huis met behulp van een, onder eigen redactie
vervaardigde, Nederlandse handleiding. De speciaal voor oudere
medewerkers opengehouden vluchtwegen zijn nooit gebruikt; de
omschakeling is probleemloos gegaan.
Helaas zit ik nu met een geheel ander probleem: hoe houd ik de
mensen in huis? Op dit moment zijn 12 van de 43,8 formatieplaat
sen vacatures. Van de 9 topografisch operators ben ik er 5 kwijt.
De brain-drain" is in volle gang, omdat ooit eens iemand heeft
bedacht, dat salaristechnisch de functie van een operator bij Vast
goedinformatie gerelateerd zou moeten zijn aan bijvoorbeeld de
functie tuinman bij Plantsoenen. Het ambtelijke apparaat reageert
op mijn probleem met de lenigheid van beton.
Vastgoedinformatie kost geld. De gebruikers moeten het voor de
organisatie ruimschoots terugverdienen, anders heeft het systeem
geen bestaansrecht. Vastgoedinformatie biedt de gebruiker grote
besparingsmogelijkheden in de vorm van computerondersteuning
in het produktieproces ten behoeve van ruimtelijke inrichting en
beheer, en door het opheffen van eigen registraties. De besparin
gen zijn echter altijd besparingen in de sfeer van formatieplaatsen;
met andere woorden, het krimpen van de organisatie. Geen enkele
organisatie krimpt graag, dat geldt zeker voor een ambtelijke orga
nisatie waar dezelfde zonderling, die er de oorzaak van is dat mijn
opgeleide operators weglopen, er ook de oorzaak van is dat een
chef niet wil automatiseren, omdat zijn salaris recht evenredig is
aan het aantal mensen dat hij onder zich heeft. Vandaar dat de
gretigheid voor automatisering van het produktieproces niet altijd
even groot is en het gebruik soms moet worden gestimuleerd.
Toch zal met de inlevering van formatieplaatsen de automatisering
moeten worden betaald, en kunnen aan de kant van de gebruikers
personeelsproblemen ontstaan die van een ander kaliber zijn dan
bij Vastgoedinformatie.
Strategie
Politiek en techniek verdragen elkaar slecht. Dit blijkt bijvoorbeeld
uit het slechte gebruik van geavanceerde technische hulpmiddelen
als interactief grafische systemen. Het lukt zelfs in het noodlijden
de gemeentelijke bedrijf niet om apparatuur die in Amerika 24
uur per dag gedurende 7 dagen per week wordt gebruikt, en in
Nederland in het bedrijfsleven 14 uur per dag gedurende 6 dagen
per week wordt ingezet langer te gebruiken dan 9 uur per dag
gedurende 5 dagen per week! De politiek wil wel dat we be
drijfsmatig denken, als het maar niet ontaardt in bedrijfsmatig
doen!
Omdat door de lange projectduur van het opzetten van een infor
matiesysteem Vastgoed de continuïteit van het project zeer be
langrijk is, moet het gemeentebestuur zich ten opzichte van het
projectmanagement binden in de vorm van een opdracht, waarin
duidelijk produktieverplichtingen staan tegenover investerings
afspraken.
U zult erop bedacht moeten zijn, dat na een collegewisseling weer
van voren af aan moet worden begonnen met het inmasseren van
de vastgoedinformatiefilosofie. Het is zeer belangrijk dat u dan het
contract kunt tonen, dat niet alleen u maar ook het nieuwe college
bindt aan eerder gemaakte afspraken.
Stand van zaken
Aan het eind van 1987 zal het bestand Topografie en Leidingen
wat betreft de topografie beschikbaar zijn voor de gehele stad. Het
leidingengedeelte zal langer op zich laten wachten, omdat de nuts
bedrijven hun leidingengegevens nog moeten converteren. Het
GEB en de PEGUS zijn met computersystemen, zoals die door ons
worden gebruikt, bezig met het opbouwen van leidingeninforma
tiesystemen en distributie-informatiesystemen. Het is de bedoe
ling, dat de liggingsgegevens van alle leidingen weer worden te
ruggeleverd aan Vastgoedinformatie, dat dan een verzamel
bestand kan opbouwen, dat een betrouwbaar beeld geeft van de
ondergrondse onzichtbare topografie.
Door genoemd personeelsgebrek en bezuinigingen zijn we met de
opbouw van het deelsysteem Topografie en Leidingen op de 5 ge
plande jaren 1 jaar uitgelopen, maar wel binnen het budget. Er zijn
7000 ha. compacte stad computerleesbaar beschikbaar met een
inhoud, precisie en betrouwbaarheid, zoals die door de gebruikers
zijn geëist. De gebruikers zijn 7 jaar geleden geënquêteerd en heb
ben de produktspecificaties gedefinieerd.
NGT GEODESIA 88
Het bestand Gebouwen zal ook aan het eind van 1987 beschik
baar zijn. Het zijn de administratieve gegevens van 110 000 ge
bouwen, zoals onder meer de gegevens uit de woningcartotheek
en de gegevens, die nodig zijn voor het innen van de onroerend-
goedbelasting en het rioolrecht.
Het bestand Grond en Water moet de gegevens bevatten over de
rechtstoestand van de onbebouwde omgeving, maar is nog niet
opgebouwd. Aan het college is een onrendabel krediet gevraagd
om een functioneel ontwerp te maken voor dit deelsysteem. De
AKR (Automatisering Kadastrale Registratie) zal de invoer voor
Grond en Water zijn.
Bij alle deelsystemen is ervoor gezorgd, dat de belangrijkste ge
bruikers nauw betrokken zijn geweest bij het opzetten van het
functionele ontwerp. Een projectgroep Vastgoed onder mijn voor
zitterschap als hoofd van de afdeling Vastgoedinformatie, met
rechtstreekse lijnen naar de vakwethouder en de wethouder infor
matiebeleid, heeft onder andere als lid de voorzitter van de Gebrui
kersraad Vastgoed. Van die Gebruikersraad ben ik ook weer ge
woon lid. De gebruikers hebben voor het functionele ontwerp ge
tekend, voordat werd begonnen met het technische ontwerp. Zo
werd eindeloos gezeur over telkens opnieuw bijstellen van het
wensenpakket voorkomen.
Zowel het grafische gedeelte als het niet-grafische gedeelte zijn
ontwikkeld in een Intergraph-omgeving. We hebben uitgebreide
„benchmarks" gedaan om de combinatie „graphics" en „non-
graphics" uit te testen. Het bleek te moeten kunnen. Ik heb er ook
vertrouwen in, maar ben er intussen wel van overtuigd dat voor
informatiesystemen van de grootte als het onze, heel sterk moet
worden overwogen of er niet beter twee afzonderlijke machines
voor kunnen worden genomen. Graphics en non-graphics verdra
gen elkaar net zo slecht als techniek en politiek.
Hoe zou het zijn met onze Klaas Aartenbak? Ik vertelde u al,
dat hij behoorlijk ambitieus was. We zijn intussen met zijn ge
schiedschrijving al weer een eind verder en zijn werkplek is
behoorlijk veranderd. Hij heeft ook de registers vervangen
door kaartsystemen en heeft nu een aanvraag lopen voor een
moderne cartotheek. Klaas is chef geworden. Er zijn onder
tussen veel meer cartotheken gekomen en de nodige met ge
gevens over onroerend goed. Er waren namelijk zoveel amb
tenaren voortdurend op weg om gegevens op te sporen, dat
op mooie dagen een vorm van ambtelijk toerisme was ont
staan, dat werd bestreden door de gegevens naar de werk
plekken te brengen. Het woord redundantie was toen nog
onbekend.
Aan het begin van mijn betoog heb ik beweerd, dat de organisatie
van het gebruik belangrijk is, omdat alleen een goed gebruik het
bestaansrecht is van een vastgoedinformatiesysteem. Er volgen
nu een aantal aspecten met betrekking tot het waarom van vast
goedinformatie.
Kostenbesparing
Een informatiesysteem Vastgoed kent een puur bedrijfseconomi
sche noodzaak. Vastgoedinformatie is nodig bij alle produktiepro-
cessen voor ruimtelijke inrichting en beheer; inhoudelijk kom ik
daarop nog terug. Tot nu toe werd door alle gemeentelijke
diensten, bedrijven en instellingen zelf in die informatie voorzien.
De cartotheek van Klaas Aartenbak is daarvan een goed voor
beeld. Het is slechts één voorbeeld van de vele.
Het is bekend, dat in vele gemeenten tientallen verschillende plaat
sen zijn waar dezelfde vastgoedgegevens worden bijgehouden.
Dat betreft de niet-grafische informatie. Vroeger was dat ook zo
met de grafische gegevens. Het simpele feit dat voor de verzame
ling van grafische gegevens meetwerk nodig is dat opvalt (man
nen met rood-witte stokken vragen aandacht), zeker als dat een
aantal keren gebeurt voor eenzelfde wijziging in de topografie,
zorgde ervoor dat op het gebied van landmeten en kartografie al
vroeg ordening plaatsvond door het instellen van centrale kaart
vervaardiging. Kaartenbakken vallen echter veel minder op en om
het ambtelijk toerisme te voorkomen vormen zij waarschijnlijk een
argument om de redundantie van vastgoedgegevens te legaliseren
en dezelfde gegevens op talrijke plaatsen op te slaan. Met de
komst van de computers werd echter centrale opslag mogelijk met
een decentraal gebruik, waardoor redundantie van gegevens niet
meer voorkomt.
Nu die computers er wel zijn, is het mogelijk de redundantie te eli
mineren door de informatievoorziening over vastgoed opnieuw te
69
