Geometrische aspecten van digitale
CAESAR-beelden
,,/n het jaar 1891 werd voor de toepassing van een
contract, gesloten tusschen den Staat en den Boe
renstand van Buren, betrekking hebbende op het ooste
lijk deel van Ameland, dat gebied door ons opnieuw ge-
trianguleerd. In aansluiting aan dezen arbeid vond in
1893 de triangulatie van het westelijk deel van het
eiland plaats, ter verkrijging van de gegevens benoo-
digd voor het opmaken van overeenkomsten, getrof
fen, eenerzijds tusschen den Staat en anderzijds tus
schen de Gemeene Weiden van Hollum, Ballum en Nes
en tusschen particulieren. Van het oorspronkelijke net
van driehoeksmeting waren alleen nog over de torens
der laatst genoemde dorpen, van welke torens de on
derlinge ligging vroeger zoo nauwkeurig bleek te zijn be
paald, dat tegen aansluiting van het nieuwe net aan het
oude geen enkel bezwaar rees".
We zien dus, dat Dijkstra in 1893 de waarde van het
driehoeksnet uit 1830 hoog achtte en hier gebruik van
maakte. Hij schrijft, dat alleen de torens als driehoeks-
punten van het oude net nog waren overgebleven. Men
zou hieruit kunnen veronderstellen, dat de Hollumer
Kaap toen al niet meer op dezelfde plaats stond, waar
door het te verklaren is, dat bij de vergelijking van de
driehoeksmetingen van 1830 en 1925/26 bij de Hollu
mer Kaap een afwijking naar voren kwam.
Literatuur
Schermerhorn, prof. dr. ir. W., en ir. H. J. van Steenis, Leerboek
der Landmeetkunde. Amsterdam 1953.
Harkink, ir. F., Gerichte vlakke driehoeksmeting en elementaire
landmeetkundige berekeningen. Amsterdam 1957.
Dijkstra, E., De verdeeling der gemeene weiden van Hollum en Bal
lum op het eiland Ameland, in het blad van de vereniging
„Kadaster en Landmeetkunde", 1901.
Teeling, P. S., Landmeters van de kadastrering van Nederland.
Apeldoorn 1984.
Brouwer, Dieuwke Aagje, Ameland, een sociaal-geografische stu
die van een Waddeneiland, proefschrift. Amsterdam 1936.
Bibliotheek Hoofddirectie Kadaster Apeldoorn.
Bibliotheek en archief Kadaster Leeuwarden.
door ir. W. J. Looyen, afdeling Remote Sensing,
laboratorium in de gemeente Noordoostpolder.
Nationaal Lucht- en Ruimtevaart-
SUMMARY
Geometrical Aspects of Digital CAESAR-images
CAESAR is an airborne (CCD) scanner, developed in the Netherlands. Its raw data are corrected both
radiometrically and geometrically by using inertial navigation. The present paper describes the geometri
cal correction and some results of a study of the geometrical correctness of the data.
Inleiding
In het kader van de eindstudie aan de Faculteit der
Geodesie van de Technische Universiteit Delft zijn een
stage en een afstudeerstage vervuld bij de afdeling Re
mote Sensing van het Nationaal Lucht- en Ruimtevaart
laboratorium te Marknesse (NOP). Tijdens deze periode
is onder andere onderzoek verricht naar de geometri
sche aspecten van digitale CAESAR-beelden. CAESAR
is een acronym en staat voor CCD Airborne Experimen
tal Scanner for Applications in Remote Sensing.
CAESAR-scanner
Vooruitlopend op de uitvoering van een Nationaal Re
mote Sensing Programma zijn sedert 1981 door de
hoofdafdeling Wetenschapsbeleid van het Ministerie
van Onderwijs en Wetenschappen, samen met de Be
leidscommissie Remote Sensing, een aantal projecten
gefinancierd, gericht op Remote Sensing onderzoek en
toepassingen. Eén van deze projecten is het CAESAR-
project. Het project is gezamenlijk uitgevoerd door het
NLR en de Technisch-Physische Dienst TNO-TH.
CAESAR is gemonteerd in een laboratoriumvliegtuig
van het NLR en beslaat het ontwikkelen, bouwen en
testen van een CCD-scanner. De doeleinden hierbij zijn:
1Uitbreiden van de praktische kennis van en ervaring
met CCD-sensoren.
2. Verkrijgen van een instrument waarmee Nederland
se onderzoekers zowel boven land als boven zee Re
mote Sensing onderzoek kunnen verrichten.
3. Stimuleren van toepassingsgericht onderzoek naar
het gebruik van multispectrale data voor land- en
zee-observatie.
Configuratie
De waarnemingen in de verschillende spectrale banden
worden opgesplitst in vier modules, drie down-looking
modules en een forward-looking module. Elke module
bestaat uit drie CCD-sensoren. Deze zijn ingebouwd in
het brandvlak van de camera en nemen elk onder een
andere hoek de aarde op. De kijkhoeken bij de down-
NGT GEODESIA 88
159
Foto uit 1925 van de Hollumer Kaap, die ook als driehoekspunt
heeft gediend in 1830.
