Het stadsmeierrecht in de Groninger
Veenkoloniën
Pt
PuSt-INTCRVRL I ie MCTCR.
Meten tijdens varen naar afzinkpositie.
het afzinken wordt ervoor gezorgd, dat de bovenkant
van de meettorens nog zo'n drie meter boven water uit
steekt. De volgende zaken worden gemeten:
afstand tussen GINA en de stalen kopring;
dwarsafwijking aan de P-zijde;
te zakken hoogte van de taatskom (oplegging);
dwarsafwijking aan de S-zijde;
te zakken hoogte taats;
dwarshelling (clinometer);
langshelling (meettorens en clinometer).
Na het raken van GINA en de neus wordt door het kop
schot de afstand tussen de kopschotten gemeten met
een voeler.
Na het afzinken en leegpompen van de ruimte tussen
de elementen kunnen de deuren worden geopend om
door A. Bartelds, medewerker bij het Waterschap
Groningen.
SUMMARY
Inleiding
Toen de stad Groningen in de zeventiende eeuw, door
gebruik te maken van haar macht, grote delen van de
uitgestrekte venen tussen Hoogezand, het Zuidlaarder-
meer en Ter Apel ging aankopen om de aanvoer van
turf zeker te stellen, kon men niet vermoeden, dat dit
ruim 300 jaar later nog aanleiding zou geven tot juridi
sche problemen.
De stad Groningen gaf de gronden, voor of na het af
graven, uit in pacht aan landbouwers, die hiermee het
altijddurend gebruiksrecht verwierven voor een paar
gulden per hectare per jaar. De stad liet de gronden
overigens deskundig afgraven, waardoor goede land
bouwgronden ontstonden.
De oudste pachtovereenkomsten dateren van 1628. In
deze pachtovereenkomsten was een bepaling opgeno
men, dat bij overdracht aan een nieuwe pachter de
vervolgens een aantal elementaire zaken te meten, door
hoekmeting de x, y positie en door waterpassing de
hoogte en hellingen van het element. In een later sta
dium vinden nog controlemetingen plaats vóór en na
het grouten van de op-perskoppen.
Naschrift
Door de onvoorziene ruime tijd die is komen te liggen
tussen de excursie en het verschijnen van dit artikel is
het goed om de huidige stand van zaken hier even te
vermelden.
Sinds mei van dit jaar zijn er 2 elementen van de tunnel
afgezonken. Op de foto rechtsboven op p. 491 ziet u
het op de plaats brengen van het tweede element. Voor
diegenen die de excursie hebben bijgewoond nog aar
dig om te weten dat zij in dat element hebben rond
gelopen.
Het derde element wordt in de maanden februari en
maart van het volgend jaar afgezonken. Als u in dit arti
kel tevergeefs hebt gezocht naar een diepgaande tech
nische werkomschrijving, is er goed nieuws voor u.
Joop Fokkink, hoofd onderafdeling Alkmaar van het
MTT (Mariene en Terrestrische Geodesie, afdeling Ter-
restrische Geodesie - West) van de Meetkundige Dienst
van de Rijkswaterstaat zal zo rond die tijd in een artikel
dieper op een aantal aspecten ingaan. Tevens zal hij
vermelden welke nauwkeurigheden er bij de uitzetting
zijn behaald.
twintigste of dertigste penning (5 of 3Vs%) van de
waarde van de grond en van de opstallen aan de stad
moest worden geschonken. Uitgezonderd waren de
overdrachten tussen familieleden of erfgenamen.
De jaarlijkse pachtsom bleef gelijk in de loop der jaren,
maar de waarde van de grond is fors gestegen in de
laatste eeuwen, zodat de 20e of 30e penning een zwa
re last is geworden. Vooral voor fabrieken met dure pro-
duktiehallen en landbouwbedrijven met veel grond kan
dit bij overdrachten problemen geven.
Naast 9500 ha land bezit de stad ook nog 66 km
kanalen en 36,5 km openbare weg in de veenkoloniën.
Door alle onderhoudswerk dat is verbonden aan het be
zit van wegen, kanalen en bruggen, is het bezit hiervan
voor Groningen een zware last. Hierdoor blijven nood
zakelijke verbeteringen of veranderingen soms achter
wege.
Reiderzijlvest in de provincie
The farmer rights of peat-colonies of Groningen
November 2nd 1988 the first deed was signed, buying off the farmer rights of the city of Groningen,
the Netherlands.
These rights, established in the 17th century, affect the rights about land, road and canals in the
eastern parts of the province of Groningen and the peat-colony Groningen-Drenthe.
This article describes the history and the meaning of the farmer rights of the city of Groningen.
In the next issue of NGT Geodesia the signing of the deed will be reported.
494
NGT GEODESIA 88
