locatie vond plaats in Matera, Zuid-ltalië in januari-maart
1986. Tevens werd het mogelijk om met behulp van de
mobiele lasers de stationaire observatoriumlasers te
ijken.
Beide vergelijkingsexperimenten toonden aan, dat er een
marginaal systematisch verschil van niet meer dan 1 cm
tussen beide transportabele meetsystemen bestaat. Ge
zien de meetprecisie is dit marginale verschil statistisch
onbetekenend.
Voor het eerst alleen op locatie
Nadat MTLRS-2 na de Wettzell co-locatie in de maanden
van april tot september (1985) eerst voor verdere testen,
kalibraties, enz. naar Kootwijk was teruggehaald, brak
eind augustus eindelijk het „mobiele tijdperk" aan. Op
uitnodiging van de Zwitserse geodeten en geofysici werd
MTLRS-2 direct aan een grote uitdaging blootgesteld: de
meting van een basislijn tussen de in Zimmerwald statio
nair opgestelde laser en het 160 kilometer verderop
gelegen Monte Generoso. Zoals het Monte reeds doet
vermoeden, moest MTLRS-2 een 1701 meter hoge berg
worden opgezeuld. Dit was daarom geen sinecure, aan
gezien de modulaire configuratie direct tijdens deze eer
ste serieuze expeditie moest worden getest. De top van
de berg kon alleen worden bereikt via een tandradbaan
tje. De afmetingen van de tunnels eisten, dat MTLRS-2 in
modulen naar boven moest worden vervoerd.
In vele opzichten was de Zwitserse expeditie geodetisch
uniek te noemen: niet alleen bepaalden we via de metin
gen naar LAGEOS vanaf Zimmerwald en vanaf Monte
Generoso de basislijn tussen beide stations, maar dank
zij een reflectorpakket op Jungfraujoch, dat zowel vanaf
Zimmerwald als vanaf Monte Generoso zichtbaar was,
maten de satellietlasers ook de terrestrische afstanden.
Hierbij nestelde MTLRS-2 zich onder de top tien van
langeafstandmeters, of vestigde misschien wel een re
cord, aangezien de lijn Monte Generoso-Jungfraujoch
106 km lang is. Dit is waarschijnlijk de langste lijn ooit in
direct zicht gemeten.
Deze metingen bevestigden een vermoeden, namelijk dat
het zuidelijk deel van het Zwitserse eerste orde drie-
hoeksnet één meter in noord-zuid richting te kort is.
Latere GPS-metingen lijken ook deze laserresultaten te
bevestigen. Aan ons verzoek om deze onverwacht ver
kregen strook van één meter noord-zuid en zo lang als
Zwitserland breed is, qua oppervlakte in een perceel aan
een bergmeertje te concentreren en aan het OSG-
personeel aan te bieden, is tot nu toe door de Zwitsers he
laas geen gehoor gegeven!
De Matera co-locatie. Eén MTLRS heeft nog zijn jasje aan.
De hoge ligging van deze meetlocatie leverde ons zeker
één ander record op: onder normale goede omstandig
heden levert een LAGEOS passage 1000 a 2000 metin
gen op. Eén passage op Monte Generoso leverde 6785
geaccepteerde afstandmetingen op!
Het wetenschappelijk doel van de metingen in Zwitser
land is de te verwachten compressie in noord-zuid rich
ting in het Alpengebied te meten. Deze compressie en in
samenhang hiermee de vorming van het Alpengebergte
is een gevolg van de relatieve noord-zuid beweging van
het Afrikaanse continent ten opzichte van het Euraziati-
sche continent.
In het kader van een Italiaans-Nederlandse samenwer
king bezocht MTLRS-2 een meetlocatie in de buurt van
Cagliari op Sardinië, alvorens nog voor het einde van
1985 op weg te gaan naar Matera voor het reeds hier
boven beschreven co-locatie-experiment. In het kader
van deze bilaterale samenwerking opereert MTLRS-2 in
het Middellandse-Zeegebied met een half Italiaanse-half
Nederlandse bemanning (2-2).
De meetconfiguratie van MTLRS
Alhoewel reeds beschreven in [Aardoom, 1983], en nood
zakelijkerwijs geïllustreerd met ontwerptekeningen, wordt
aan de hand van enige foto's de ,,on the road"- en meet
configuratie van MTLRS beschreven.
Het systeem wordt over de weg door een luchtgeveerde
truck vervoerd. De cabine bevat in de on-the-road confi
guratie het elektronische en het computersysteem en de
„cart" waarin de telescoop en de laser permanent ge
huisvest zijn. Op een meetlocatie aangekomen, wordt de
r &i
Meetruis van MTLRS. 1 nm komt overeen met 15 cm in afstand.
NGT GEODESIA 89
MTLRS meetklaar.
121
