□e relatie tussen de nutsbedrijven
en de GBKN')
124
door G. P. F. Pistorius, hoofd van de afdeling Gasdistributietechniek van het VEG-
Gasinstituut te Apeldoorn.
SUMMARY
The relationship between utility-companies and the GBKN
In this article the author describes the relationship between utility-companies and the Dutch Large Scale
Base Map (GBKN) in terms of use and benefits. He makes suggestions for a different approach to the
production of the GBKN by the Dutch Cadastre.
Inleiding
In dit artikel zal ik trachten de relatie tussen de nutsbedrij
ven en de GBKN te schetsen. Als eerste wil ik dan de rela
tie zelf onder de loep nemen. Vervolgens wordt ingegaan
op de vraag: „Wat betekent een GBK of GBKN voor een
nutsbedrijf?" Daarna zal ik gezien vanuit het stand
punt van de nutsbedrijven aangeven wat de belangrijk
ste oorzaken zijn van enerzijds de achterstand in de
GBKN-produktie en anderzijds het feit dat zo ongeveer
elke provincie in ons land zijn eigen kaartversie kent.
Door het aangeven van deze oorzaken wordt tegelijkertijd
de oplossing aangedragen voor deze problematiek. Dat
moet toch vooral het Kadaster en de centrale overheid
aanspreken.
Als voorlaatste punt wil ik de visie van de nutsbedrijven
ventileren over enkele ontwikkelingen die op dit moment
gaande zijn, en die elk op hun eigen wijze invloed
hebben op de relatie tussen nutsbedrijven en GBKN, of
misschien beter geformuleerd: op de relatie tussen de
nutsbedrijven en de GBKN-vervaardiger.
Tenslotte wil ik eindigen met enkele opmerkingen over de
bijhouding.
„Driehoeksverhouding"
De relatie met de GBKN kan beslist niet worden ge
typeerd als een huwelijk. De nutsbedrijven zijn zeer zeker
niet met de GBKN getrouwd. Of hieruit mag worden ge
concludeerd dat de nutsbedrijven een polygame instel
ling hebben, weet ik niet, maar hun opvatting is wel, dat
je vanwege die éne (hoe mooi ze ook is) de rest van de
wereld daarom nog niet behoeft te haten. Met andere
woorden: mededingers moeten er zijn.
De verkering begon zo'n dertien jaar geleden en werd
min of meer opgedrongen. Het was dan ook geen liefde
op het eerste gezicht, ondanks dat hier en daar toch wel
afspraakjes werden gemaakt. Een proeftijd van drie jaar
werd overeengekomen om te zien of er wellicht iets moois
uit zou kunnen groeien.
In de periode daarna dreigde de verkering af en toe uit te
raken, hetgeen te maken had met het feit dat het hier een
driehoeksverhouding betrof (met Kadaster, gemeenten
en nutsbedrijven), welke nogal eens spaak liep door ver
schil in voorkeur en interesse. De verkering kon worden
gered, omdat de „geliefde" GBKN verschillende maskers
Inleiding gehouden tijdens de NGL studiedag GBKN te Utrecht op
25 november 1988.
kon opzetten, al naar gelang de zich aandienende min
naar; soms liet zij zich gewillig vrijwel geheel uitkleden.
Toch denk ik, als ik de huidige situatie overzie, dat we
hard toe zijn aan een verloving, waarin de GBKN zachtjes
aan weer haar eigen identiteit kan en moet terugvinden.
„Verloving" betekent ook hier: je spreekt uit, dat je
serieus met elkaar de toekomst tegemoet wilt gaan, maar
als het echt niet blijkt te lukken, kun je er zonder al te veel
moeite weer van af. Na enkele jaren kan dit uitmonden in
een vorm van samenwonen, want een echt huwelijk zit er
volgens mij nooit in. Bovendien behoeft tegenwoordig
niet elke relatie een (contractueel) boterbriefje om toch tot
volle bloei te kunnen komen. Mogelijk blijft het bij een
soort LAT-relatie. Maar hoe dan ook: van de haat-liefde
verhouding uit het verleden moeten we af.
Na deze „relationele" ontboezeming, waarin naar ik
hoop voor de ingewijden de standpunten van de nutsbe
drijven ten opzichte van het fenomeen GBKN voldoende
duidelijk zijn geschetst, wil ik voor een ieder de belang
rijkste overwegingen die tot deze opstelling hebben ge
leid, nog wat explicieter aanstippen.
Wat betekent een GBK(N) voor een nutsbedrijf?
De belangrijkste doelstelling van een nutsbedrijf is het op
een veilige en doelmatige wijze transporteren en distri
bueren van primaire levensbehoeften, zoals elektriciteit,
gas, water en informatie. Het belangrijkste bedrijfsmiddel
hiervoor is een zeer uitgebreid netwerk van kabels en bui
zen. Een primaire taak is dus het ontwerpen, aanleggen,
onderhouden en beheren van al deze leidingen.
Om deze taak goed te kunnen uitvoeren, moet het bedrijf
snel over de juiste informatie kunnen beschikken. Deze
informatie kan in het kort worden aangeduid met: ,,Wat
ligt waar?".
Toen de nutsbedrijven werden geboren, bestonden er al
topografische kaarten van bewoonde gebieden. Het was
niet meer dan logisch dat deze topografische kaarten als
ondergrond werden gebruikt voor het vastleggen van de
leidingen. Het mag duidelijk zijn dat buiten de onmiddel
lijke omgeving van de leidingen de kwaliteit van de basis-
kaart (volledigheid, nauwkeurigheid, actualiteit, enz.) in
het geheel niet belangrijk is voor het nutsbedrijf.
Men heeft liever nog blank papier dan teveel topografie,
zodat ruimte aanwezig is om de overige gegevens van de
leidingen erbij te kunnen schrijven en er geen aparte
kaartenbakken of administratieve bestanden behoeven te
worden bijgehouden. Zelfs een huis dat twee meter ver
keerd op de kaart staat en waaraan een leiding is vast
gelegd, levert geen problemen op, zolang bij het terug
zoeken van de leiding de maatvoering wordt gebruikt.
NGT GEODESIA 89
