De f.d.s. die in dit artikel is ontwikkeld, blijkt een vol
doende basis te zijn voor het afleiden van vele andere
gegevenstypen en relatietypen. De verzameling van deze
typen hebben we de bevragingsruimte genoemd, welke
wordt opgespannen door de f.d.s. Deze term lijkt correct
in wiskundige zin, omdat het inderdaad om een verzame
ling basiselementen gaat, waaruit via gedefinieerde ope
raties andere elementen van de ruimte kunnen worden
verkregen. Bevragingen dienen betrekking te hebben op
elementen uit deze ruimte.
Om een werkelijk GIS te bouwen, moet de f.d.s. worden
geïnterpreteerd in termen van een gegevensstructuur
model. Bij het relationele model gaat het dan om een
tabelstructuur. Bij het netwerkmodel gaat het om de defi
nitie van recordtypen en een pointerstructuur die de
respectievelijke gegevenstypen en de linktypen van de
f.d.s. weergeven [13]. Een feitelijke structuur zal zo wor
den gekozen, dat bepaalde gebruikerseisen ten aanzien
van flexibele en snelle behandeling van bevragingen, bij
houding van bestanden enz. worden vervuld.
Op de Vakgroep Landmeetkunde en Teledetectie van de
Landbouw Universiteit Wageningen onderzoeken we
thans de realisatiemogelijkheden van deze f.d.s. in beide
gegevensstructuren. Het relationele model laat zich een
voudig definiëren; de hele f.d.s. van fig. 11 of fig. 18 is in
vijf tot zeven tabellen onder te brengen. Daaraan kunnen
dan extra tabellen worden toegevoegd in het geval meer
thematische informatie moet worden opgeslagen. Bevra
gingen gericht op het onderzoeken van de topologische
relaties van de hoofdstukken 3.2 en 3.3 zijn goed te reali
seren in een standaardbevragingstaal als SQL [14],
Evenzo is onderzoek gedaan naar de definitie van ele
mentaire topologische edit-operaties, met bijbehorende
controles op consistentie [4], Ook die zijn goed te imple
menteren voor het relationele model. Het is inderdaad
zeer flexibel, maar zeer traag als het gaat om grotere be
standen. Door de trage zoekoperaties hebben relationele
gegevensbanken vaak te lange responstijden bij be
vraging.
Men ziet dan ook dat in de praktijk vaak gebruik wordt ge
maakt van een netwerkgestructureerde gegevensbank
voor met name het geometrische gedeelte van vector-
gestructureerde gegevensbestanden. De hier behandel
de f.d.s. voor e.v.k. laat zich goed afbeelden op een net
werkgestructureerde gegevensbank. Deze structuur on
dersteunt zeer goed een objectgerichte behandeling van
gegevens (niet te verwarren met de objectgerichtheid van
moderne programmeertalen). Dit feit zal zeker leiden tot
relatief korte responstijden bij objectgerichte bevragin
gen.
Het onderzoek op de Vakgroep Landmeetkunde en Tele
detectie in Wageningen heeft ondertussen wel duidelijk
gemaakt, dat de hier behandelde f.d.s. goed kan dienen
als een algemeen wiskundig model voor vectorgestructu-
reerde gegevensbestanden. De interpretatie in verschil
lende modellen voor gegevensstructuren is mogelijk en
daarmee het ontwerp van verschillende typen GIS. leder
type GIS kan dan worden ontworpen met het oog op be
paalde gebruikerswensen ten aanzien van gegevens
opslag, bevraging en bewerking. Het feit echter dat deze
verschillende systemen van een zelfde f.d.s. zijn afgeleid,
heeft tot gevolg dat ze alleen qua werking verschillen,
maar niet voor wat betreft de onderliggende informatie
structuur.
NGT GEODESIA 89 - 9
Literatuur
1Broome, F. R., Mapping from a topologically encoded database.
The US Bureau of Census. Auto Carto London, 1986.
2. Dangermond, J., A classification of software components com
monly used in geographic information systems. Basic Readings
in GIS, Spad Systems LTD, 1984.
3. Frank, A., Datastructuren für Landinformationssysteme
semantische, topologische und raumliche Beziehungen im
Daten der Geowissenschaften. Institut für Geodasie und Photo-
grammetrie, Mitteilung Nr. 34. ETH Zurich 1983.
4. Kufoniyi, 0., Editing of Topologically Structured Data. ITC En
schede, MSc Thesis 1989.
5. Molenaar, M., Een aanzet tot een geografische informatietheo
rie. NGT Geodesia 1989 no. 2.
6. Molenaar, M., Knowledge Representation of Vectorstructured
DataBases. In: Geo-lnformationssysteme, Anwendungen
Neue Entwicklungen. M. Schilcher/F. Fritsch, redacteuren.
Wichmann, Karlsruhe 1989.
7. Molenaar, M., Single Valued Vectormaps. Geo-lnformations
systeme, Vol. 2 no. 1, 1989.
8. Molenaar, M., Status and Problems of Geographic Information
Systems. Proceedings 42nd Photogrammetric Week, Stuttgart,
1989.
9. n.n., Technical description of the DIME System. Basic Readings
in GIS, Spad Systems LTD, 1984.
10. n.n., ARC/INFO A modern geographic information system.
Basic Readings in GIS, Spad Systems LTD, 1984.
11. Roessel, J. W. van, A relational approach to vector data struc
ture conversion. Proceedings International Symposium on Spa
tial Data Handling, Zurich 1984.
12. Roessel, J. W. van, Design of a spatial data structure using the
relational normal form. Proceedings Second International Sym
posium on Spatial Data Handling, Seattle 1986.
13. Schans, R. van der, Relationele, netwerk en hiërarchische data
bases: wat is het verschil? NGT Geodesia 1989 no. 1.
14. Sneller, C. B., Queries for a vectorstructured Geographic Infor-
mationsystem based on a Relational Database. Vakgroep Land
meetkunde en Teledetectie, Landbouw Universiteit Wagenin
gen, Scriptie 1989-6.
15. Wangen, T. C. en R. G. Healy, The geoview designa relational
database approach to geographical data handlings. Internatio
nal Journal Geographic Information Systems, 1987-1.
Lijst met afkortingen:
DBMS
database managementsysteem
GIS
geografische informatiesystemen
f.d.s.
formele datastructuur
ok-link
object-klasse-link
gg-link
geometrie-geometrie-link
go-link
geometrie-object-link
e.v.k.
enkelvoudige vectorkaart
vv-r
vlak-vlak relaties
vv-r1
vlakobject 1 grenst aan vlakobject 2
w-r2
vlakobject 1 is een eiland in vlakobject 2
ll-r
lijn-lijn relaties
Il-r1
lijnobject 1 takt af van lijnobject 2
Il-r2
lijnobject 1 kruist lijnobject 2
Il-r3
lijnobject 1 snijdt lijnobject 2
pp-r
punt-punt relaties
pp-r1
puntobject 1 heeft een afstand tot puntobject 2
vl-r
vlak-lijn relaties
vl-r1
lijnobject eindigt in vlakobject
vl-r2
lijnobject doorsnijdt vlakobject
vl-r3
lijnobject is grens van vlakobject
Pl-r
punt-lijn relaties
pl-r1
puntobject ligt op lijnobject
pl-r2
puntobject ligt op afstand van lijnobject
pv-r
punt-vlak relaties
pv-r1
puntobject ligt in vlakobject
pv-r2
puntobject op grens van vlakobject
SQL
Standard Query Language
401
