publikaties
JOHN BROWN OIS VERHUISD
Met ingang van 7 september jl. is John Brown Optical Information
Systems verhuisd naar Boerhavelaan 3, Gebouw MB, Postbus 5254,
2701 GG Zoetermeer. Telefoon 079-521010.
BESTUURSWIJZIGING NLF
In verband met het terugtreden van prof. ir. J. E. Alberda uit het
bestuur van de Stichting NLF-examens is de samenstelling nu als
volgt: ir. W. Berends, voorzitter (NVG), ir. J. Helmendach, secreta
ris/penningmeester (NVG) en leden ir. S. Stellingwerff Beintema
(NGL), ir. H. Schepers (NVG), ir. P. J. M. van Leijsen (examen
commissie technicus en tekenaar) en ing. W. A. van Beusekom (exa
mencommissie landmeetassistent).
Inlichtingen: J. Helmendach, Salvia 8, 3317 JN Dordrecht, telefoon
huis 078 - 171020, kantoor 010 - 4772377.
ALGEMENE LEDENVERGADERING EN EXCURSIE VVL
Op dinsdag 28 november 1989 wordt de jaarlijkse algemene leden
vergadering van de Vereniging van Landmeetkundigen gehouden.
Deze vergadering vindt plaats in het gebouw van RAET Lokale Auto
matiseringsdiensten (RLAD), Groningensingel 81 te Arnhem.
Aansluitend zal door RLAD een presentatie worden gegeven van hun
vastgoedconcept voor lokale overheden: GEOBASE. Voorts zullen
demonstraties worden verzorgd van de door RLAD ontwikkelde vast
goedtoepassingen.
De VVL-leden zullen door middel van het orgaan van de VVL voor de
vergadering en excursie worden uitgenodigd.
XIXe FIG-CONGRES TE HELSINKI
Van 10 tot 19 juni 1990 wordt in de Finlandia Hall te Helsinki,
Finland, het vierjaarlijkse FIG-Congres voor de negentiende keer
gehouden. Tot 1 maart 1990 kan tegen een gereduceerde prijs
worden ingeschreven (1700 FIM in plaats van 2100 FIM).
Inlichtingen: secretaris NVG, ir. H. Velsink, telefoon 055-285208.
SYMPOSIUM „REMOTE SENSING AND WATER RESOURCES"
Van 20 - 24 augustus 1990 zal aan het ITC in Enschede een inter
nationaal symposium worden georganiseerd overRemote Sensing
and Water Resources". Doel van het symposium is het onder de
aandacht brengen van de recente ontwikkelingen met betrekking tot
toepassing van remote sensing in relatie tot water (in lucht, grond
water, oppervlaktewater). De organisatie is in handen van de Kring
voor Remote Sensing en de Internationale Associatie van Geohydro-
logen.
Informatie is te verkrijgen bij het secretariaat van het symposium,
p.a. ITC (BPC), Postbus 6, 7500 AA Enschede.
SAMENWERKINGSVERBAND TUSSEN INTERGRAPH EN
RIB-AFNEMERS
Er is tussen Intergraph en het (bijna geprivatiseerde) Rijks Inkoop
Bureau een samenwerkingsverband tot stand gekomen om de
dienstverlening aan RIB-afnemers verder te kunnen optimaliseren.
Hierbij valt dan o.a. te denken aan gemeenten, nutsbedrijven en
provinciale diensten in relatie tot werktuigbouwkundige activiteiten,
architectuur, planologie, enz.
Voor meer informatie: Rijks Inkoop Bureau, telefoon 038 - 990911
(B. van Zuylen) of bij Intergraph, telefoon 02977-21511 (mevr. C.
v.d. Sluys).
PARAMETER ESTIMATION AND HYPOTHESIS TESTING IN
LINEAR MODELS
Karl-Rudolf Koch; Springer-Verlag Berlin, Heidelberg, New York,
Tokyo, 1988. 378 pag. ISBN 3-540-18840-1, ISBN 0-387-18840-1.
Dit boek is een vertaling, met kleine wijzigingen en aanvullingen, van
de tweede Duitse uitgave van 1987: ,,Parameterschatzung und
Hypothesentests in linearen Modellen". Het boek bevat vijf uitgebrei
de en één kort hoofdstuk en is als volgt ingedeeld:
hoofdstuk 1Vector en matrix algebra;
hoofdstuk 2. Waarschijnlijkheidstheorie;
hoofdstuk 3. Parameterschatting in lineaire modellen;
hoofdstuk 4. Hypothesentests, intervalschatting en toetsen op
modelfouten in het Gauss-Markoff model;
hoofdstuk 5. Discriminant analyse.
Een uitvoerige literatuurlijst en een erg nuttige index completeren
het boek.
De eerste twee hoofdstukken (p. 3-173) bevatten erg veel basis
materiaal, en maken het daardoor grotendeels overbodig bij de
bestudering van de latere hoofdstukken terug te vallen op andere
handboeken. Hoofdstuk 1 behandelt verzamelingen en velden, vec
tor algebra, matrices, projecties en de differentiatie en integratie van
vectoren en matrices. In het tweede hoofdstuk komen aan de orde:
waarschijnlijkheid, stochastische variabelen, hun verwachtingswaar-
de en momenten, enkelvoudige verdelingen, de multivariate normale
verdeling, de y2-, F- en t-toets verdelingen, de verdeling van kwadra
tische vormen en toetsverdelingen voor multivariate modellen voor
schatting van parameters.
Ofschoon de eerste twee hoofdstukken een beetje „droog" zijn om
te lezen vanwege de compacte manier van schrijven, bevatten ze uit
stekend referentiemateriaal; er zijn ook voorbeelden gegeven die de
theorie verduidelijken.
Hoofdstuk 1 is erg algebraïsch van opzet; een wat meer meetkundige
aanpak vooral bij de behandeling van de kwadratische vormen,
gegeneraliseerde inversen en projecties had het hoofdstuk nog
wat meer zeggingskracht kunnen geven. In hoofdstuk 2 is het stuk
over kwadratische vormen aan de korte kant; er had mijns inziens
meer relevant materiaal over de verdeling van kwadratische vormen
kunnen worden toegevoegd.
De hoofdstukken 3 en 4 (p. 175 - 342) vormen de kern van het boek.
Hoofdstuk 3 behandelt de methoden van parameterschatting, het
Gauss-Markoff model met en zonder rangdefect, inclusief speciale
gevallen, gegeneraliseerde lineaire modellen, schatting van
variantie- en covariantiecomponenten en multivariate parameter
schatting. Het vierde hoofdstuk betreft verdelingen gebaseerd op
normaal verdeelde waarnemingen, hypothesentests, intervalschat
ting en toetsen op modelfouten. Deze twee hoofdstukken zijn goed
geschreven en de stof is zorgvuldig verdeeld over de verschillende
paragrafen. Ook hier verduidelijken voorbeelden de theorie. Aan de
andere kant zou net als in hoofdstuk 1 ook hier wat meer meet
kunde nuttig zijn geweest om sommige elementen uit de parameter
schatting en hypothesentoetsing te benadrukken (zoals de dualiteit
tussen „Best Linear Unbiased Estimators" en lineaire kleinste kwa-
dratenschatters, het gebruik van afstanden of afstandverhoudingen
in hypothesentoetsen). Desondanks is de theorie erg goed uitgelegd
en alle stof behalve misschien enkele speciale Gauss-Markoff mo
dellen is een „must" voor elke hogerejaars geodesiestudent.
Het laatste hoofdstuk, nummer 5, dat de discriminant analyse behan
delt, is erg kort (p. 343 - 350). Het is mij niet geheel duidelijk waarom
deze stof als een apart hoofdstuk aan het boek is toegevoegd. De
doelstellingen van discriminant analyse verschillen namelijk nauwe
lijks van die van het toetsen van hypothesen. Deze nauwe samen
hang wordt ook duidelijk als men het probleem van de classificatie
op grond van de normale verdeling met behulp van bekende en on
bekende parameters schrijft als hypothesentoets!
Ondanks bovenstaande kleine opmerkingen, kan ik dit uitstekende
boek bijzonder aanbevelen bij iedereen die werkt op het gebied van
de toegepaste schattingstheorie. Niet alleen is het boek een uit
stekend leerboek voor studenten geodesie, wiskunde en technische
wetenschappen in het algemeen, maar het vormt ook een nuttig
naslagwerk voor onderzoekers.
Deze Engelse vertaling zal zonder enige twijfel nog meer succes
hebben dan zijn twee Duitstalige voorgangers van 1980 en 1987.
P. J. G. Teunissen
COMPUTER PROCESSING OF REMOTELY-SENSED IMAGES
P. M. Mather. Uitgegeven door John Wiley Sons, New York, 1987,
352 pag. ISBN 0-471-90648-4
Digitale verwerking van beeldmateriaal, ook voor geodetische en
fotogrammetrische toepassingen, wordt steeds belangrijker. Ontwik
kelingen in de ruimtevaart, nieuwe typen sensoren en de nog steeds
in rap tempo dalende prijs van computers en hun randapparatuur
vormen de voornaamste stimulans.
Deze observatie wordt geschraagd door het groeiend aantal, met
name Engelstalige, leerboeken dat over de digitale verwerking van
remote sensing beelden verschijnt. Maar het ene boek is het andere
niet, want elk heeft z'n eigen doei en is gericht op een specifiek
lezerspubliek.
De opzet van Mather is vooral om de niet-remote sensing specialist,
die binnen zijn vakgebied te maken krijgt met Landsat- en SPOT-
beelden, begrip bij te brengen van wat de computer feitelijk doet
wanneer hem de opdracht wordt gegeven een specifieke bewerking
op het digitale beeld uit te voeren. De gebruiker wordt niet veron-
NGT GEODESIA 89-10
487
