publikaties
Vanwege de grote belangstelling van gemeentelijke grondbedrijven
is dit datamodel door RAET verder ontwikkeld tot een informatie
systeem, GEIS genaamd (GEIS Grondbedrijf Exploitatie Informa
tie Systeem). Het systeem bestaat uit de modulen verwerving, be
heer, uitgifte, plankosten, werken en exploitatie, en maakt deel uit
van GEOBASE, een vastgoedsysteem van RAET.
Het prototype van het systeem zal door een twaalftal gemeenten en
waterschappen in de dagelijkse praktijk worden uitgetest.
Voor nadere informatie: RAET Lokale Automatiseringsdiensten,
Postbus 4054, 6803 EB Arnhem.
CARTOGRAPHICS VERHUISD
Met ingang van heden is Cartographies verhuisd. Het nieuwe adres
luidt: Theo Pasveer bNO/Cartographics CV, Galjoen 25-20, 8243 LJ
Lelystad, telefoon 03200 - 27672.
SATELLITENGEODASIE
Günter Seeber; uitgave: Walter de Gruyter, Berlijn, 1989, ISBN
3-11-010082-7; XIII 489 pagina'sDM 198,
Voor mijn woon-werk-verkeer reis ik momenteel dagelijks per trein op
en neer tussen Amersfoort en Delft. Een week lang heb ik de terug
reis besteed om bovenstaand boek eens door te werken. Ik vond het
geen verloren tijd!
Het boek komt uit in een tijd waarin de dorst naar kennis over het
Global Positioning System (GPS) welhaast onlesbaar is. Het eerste
wat dan opvalt bij de bestudering van het boek is en de titel geeft
dat ook al aan dat er veel meer in staat dan GPS alleen. Het twee
de dat mij trof, was dat het boek zich eerder laat lezen als een roman
dan als een echt naslagwerk. Dit zal ongetwijfeld komen door het feit
dat het boek is gegroeid uit de dictaten die professor Seeber heeft
gebruikt bij zijn colleges aan de Universiteit van Hannover.
Sommigen zullen zo'n aanpak een voordeel vinden, anderen een
nadeel; het ligt er maar aan wat je voorkennis is en wat je precies wilt
weten. Overigens, aan de volledigheid van alle gegevens ont
breekt weinig: vrijwel elke waarde en constante kun je in het boek
vinden.
Terug naar de inhoud. De elf hoofdstukken, afgesloten met een zeer
uitgebreide literatuur- en trefwoordenlijst, kennen de volgende in
houd: hoofdstuk 1 „Inleiding" geeft een algemene inleiding op de
satellietgeodesie, mede in historisch perspectief. In hoofdstuk 2
„Algemene grondbeginselen" gaat het boek dan echt van start
met beschouwingen over coördinatenstelsels, tijdsbegrip en signaal-
voortplanting, inclusief dus de refractieverschijnselen. Hoofdstuk 3
„Satellietbeweging" behandelt de elementaire hemelmechanica,
de (door het aardse zwaartekrachtsveld, getijdenkrachten van zon
en maan, en stralingsdruk e.d.) gestoorde satellietbaan en de metho
den van baanbepaling (analytisch of numeriek). In hoofdstuk 4
„Waarnemingsmethoden en geodetisch bruikbare satellieten"
wordt dan de stap naar de geodetische toepassing gezet: de satel
lietgeodesie wordt beschouwd als een puntsbepalingsprobleem, met
een behandeling van de meetgrootheden en meetmethoden. Als eer
ste hiervan volgt in hoofdstuk 5 „Klassieke waarnemingstechnie
ken" de fotografische richtingsmeting met satellietcamera's, plus
nog wat andere verouderde technieken. Vervolgens komt in hoofd
stuk 6 „Dopplermetingen" het TRANSIT-plaatsbepalingssysteem
uitgebreid aan de orde.
Hoofdstuk 7 „Het Global Positioning System" stelt voor sommi
gen waarschijnlijk: eindelijk GPS aan de orde in zo'n 80 pagina's.
De behandelde onderdelen zijn: de principes van GPS, de ontvan
ger, de gegevensverwerking, een nauwkeurigheidsbeschouwing,
het uitvoeren van metingen in het veld en enige toepassingen.
Hoofdstuk 8 „Laserafstandmeting" behandelt principes en succes
sen van de (mobiele) laserafstandmeting naar satellieten en de
maan. Een apart hoofdstuk 9 „Satellietaltimetrie" is vervolgens ge
wijd aan het bepalen van het gemiddeld zee-oppervlak met behulp
van satellietradarhoogtemeting. Het doet mij persoonlijk wel pijn, al
hoewel het strikt genomen geen satellietmethode is, de beschouwing
over VLBI (Very Long Baseline Interferometry) overigens samen
met o.a. satellietgradiometrie aan te treffen in hoofdstuk 10 „Ge
plande missies en bijzondere methoden"!
Hoofdstuk 11 „Toepassingen van de geodetische satelliet
methoden" sluit het boek af met een soort algemeen overzicht over
de stand van zaken op het gebied van de puntsbepaling, het bepalen
van het zwaartekrachtsveld, de zeegeodetische toepassingen als
navigatie en kinematische plaatsbepaling en de geodynamica.
Terrestnsche
Techmken
10 100
Stationsentfernung Km l
1000
10000
Tenslotte: „Wat is goed en wat is minder goed aan dit boek?" Goed
is, dat het door een echte „praktijkman" is geschreven: professor
Seeber heeft aan zeer veel Doppler- en GPS-metingen meegewerkt.
Wie, zoals hij op p. 307, schrijft dat een van de hoofdproblemen bij
de praktische toepassing van GPS de stroomvoorziening is, heeft
echt gevoel voor wat in de praktijk belangrijk is; een compliment!
Direct daaraan gekoppeld is dan het feit dat er regelmatig meet-
campagnes uit de gehele wereld als voorbeeld worden gebruikt voor
wat met een techniek mogelijk is. Verder staat er, zoals ik al in het
begin schreef, natuurlijk erg veel aan overzicht, uitleq en qeqevens
in dit boek.
Minder is, dat ik me kan voorstellen dat mensen op dit moment in
zo'n boek veel over GPS willen lezen, en dat dus bijvoorbeeld de
hoofdstukken over richtingsmeting naar satellieten en TRANSIT-
Doppler voor hen wat korter hadden gekund. Tweede opmerking is,
dat het uitgeven van zo'n mooi gedrukt en in harde band gebonden
boek natuurlijk tijd kost, waardoor de stand van de techniek van
medio 1987 beschreven wordt! Vooral bij GPS is dat te merken,
bijvoorbeeld bij de aantallen geplande satellieten en de behaalde
nauwkeurigheden. En als ik tenslotte nog een beetje chauvinistisch
word, dan komt Nederland er bekaaid af met z'n bijdrage aan de
satellietgeodesie: dat de transportabele laser MTLRS een echt
Nederlandse ontwikkeling is, wordt niet vermeld (p. 331en voor wat
betreft de spelling van de naam van de voor deze ontwikkeling
verantwoordelijke hoogleraar wordt getwijfeld tussen Aardoom (juist:
p. 332), Aardom (p. 446) en Aaardoom (p. 334), die volgens p. 315
in Kootwigh werkt.
Eindconclusie: gaat het je als lezer alleen om kennis over GPS, dan
kun je waarschijnlijk beter het GPS-boek van de TU Delft kopen (zie
NGT Geodesia van september 1989, p. 414) ook dit is natuurlijk
chauvinisme! maar ben je op zoek naar bredere kennis van de
totale satellietgeodesie, dan zul je met dit boek ver komen.
Frits J. J. Brouwer
VIJFDE EUROPESE CONFERENTIE AM/FM INTERNATIONAL
(EUROPEAN DIVISION) TE MONTREUX
Van 4 - 6 oktober 1989 vond te Montreux de vijfde Europese AM/FM
conferentie plaats. De term AM/FM (Automated Mapping/Facilities
Management) is uit de VS afkomstig. AM/FM International werd daar
in 1982 opgericht, de Europese divisie dateert van 1985 en conform
de laatste trend van regionalisering was in 1989 de eerste Neder
landse conferentie.
Ongeveer 300 personen, waarvan 20% Nederlanders, woonden de
vijfde Europese conferentie bij, die als dubbelmotto droeg: AM/FM
a competitive edge/Conversion a critical success factor". Ge
durende het dertigtal lezingen kwam daar als onbedoelde ondertitel
NGT GEODESIA 89-11
543
