Fig. 8. De Kern Mekometer ME 5000 is een afstandmeter, gebaseerd
op het fasemeetprincipe. De draaggolf is afkomstig van een HeNe-
laser. Bereik: 8 km. Nauwkeurigheid: 0,2 mm 0,2mm/km.
bepalen afstand D, wordt een aantal gehele golflengten n.A en een
fractie van een golflengte <M doorlopen, met andere woorden 2D
nA
De fractie dA wordt berekend uit het gemeten faseverschil tussen de
uitgezonden en ontvangen golf. Het probleem blijf dan nog om het
aantal gehele golven nA te bepalen. Daarvoor worden verschillende
methoden gebruikt. Eén daarvan komt neer op het meerdere malen
meten van de afstand met signalen van verschillende golflengten.
Bij afstandmeting via tijdmeting wordt een laserpulse uitgezonden,
teruggekaatst al dan niet door een speciale relfector en weer ont
vangen door het instrument. De tijd t, verlopen tussen zenden en ont
vangen, wordt gemeten. De afstand D wordt berekend met behulp
van de formule 2D v x t, waarin v de voortplantingssnelheid is van
elektromagnetische straling, gecorrigeerd voor atmosferische druk,
temperatuur en vochtigheid.
De meeste ,,tijd"-afstandmeters gebruiken een GaAs-diodelaser.
Naast de welbekende toepassingen worden deze instrumenten ook
gebruikt voor metingen naar objecten waarop geen reflectoren
kunnen worden geplaatst en voor het automatisch volgen van bewe
gende objecten.
Nd-lasers worden slechts in enkele zogenaamde „rangefinders" toe
gepast. Door het hoge piekvermogen en de geringe divergentie
kunnen deze instrumenten meten over afstanden van 10 - 20 km zon
der speciale reflector, met een nauwkeurigheid van ongeveer 5 m.
Voor niet-militairen ligt de belangrijkste toepassing in de offshore.
Een blik vooruit
Voor speciale doeleinden zal er een zekere behoefte blijven aan
vaste lasers, maar er is geen dramatische groei van die behoefte te
voorzien.
Hetzelfde geldt voor de afstandmeters. Voor het standaard land
meetkundige werk zijn er niet-laser elektronische afstandmeters die
Afstandmeters
De laserafstandmeters zijn onder te verdelen in faseverschilmeters
en tijdmeters.
Voor afstandmeting via faseverschilmeting wordt een continue
HeNe-laserstraal gebruikt als draaggolf. Een sinusvormige golf wordt
uitgezonden, teruggekaatst door een speciale reflector en weer ont
vangen door het instrument. Op dat traject, zijnde tweemaal de te
Fig. 9. De Wild DIOR 3002 is een afstandmeter, gebaseerd op het
tijdmeetprincipe. De meetpulse is afkomstig van een GaAs-laser. Op
de foto is het instrument uitgerust met een optionele HeNe-laserbuis,
die een zichtbare vlek projecteert 10 cm links van de as waarlangs
de afstand wordt gemeten. Bereik: 6 km met reflector, 250 m zonder
reflector. Nauwkeurigheid: 5 - 10 mm.
Fig. 10. De Atlas Polartrack is een positiebepalingssysteem, geba
seerd op een GaAs-diodelaser. Gemeten worden azimut en afstand
van een vast station naar een bewegend doel. Het volgen van het
doel vindt volledig automatisch, dus zonder menselijke interventie
plaats.
Op de foto is het systeem afgebeeld in de oorspronkelijke toe
passing: het dynamisch positioneren van een meetvaartuig bij hydro
grafische werkzaamheden in binnenwateren. Via een telemetrie-
verbinding wordt de gemeten positie doorgegeven naar het schip.
Bereik: 10 km. Nauwkeurigheid: 15 cm 0,5 cm/km.
NGT GEODESIA 90 - 1
19
