Hokcoördinaten
uitstekend voldoen en veel goedkoper zijn. De hogere prijs van een
laserafstandmeter zal alleen worden betaald als speciale eisen dat
noodzakelijk maken, zoals een groter bereik, een hogere nauwkeu
righeid, meten zonder reflector of automatisch volgen van een
object.
Duidelijk gunstiger liggen de zaken voor de roterende lasers, als ook
landmeters de mogelijkheden op grote schaal gaan inzien. In de
constructiewereld is dit instrument al wijd verbreid. Belangrijke voor
beelden van roterende lasers zijn, dat enerzijds de werkzaamheden
kunnen worden uitgevoerd door één persoon, terwijl anderzijds het
aantal simultane gebruikers van een instrument in principe ongelimi
teerd is. Tevens, als het instrument eenmaal is opgesteld, vinden alle
operaties, met name de aflezingen, plaats aan het andere eind van
de straal, dus niet aan het instrument zelf; dit resulteert in meer con
sistente aflezingen.
Tenslotte dient zich een wellicht nog interessanter aspect aan,
namelijk de mogelijkheid om de hoogten automatisch af te lezen en
op te slaan. Jaren geleden reeds heeft de Meetkundige Dienst van
de Rijkswaterstaat dit gegeven verder ontwikkeld tot een systeem
voor het meten van wegprofielen. De basis van dit meetsysteem be
stond uit een aantal roterende lasers, opgesteld langs de weg en een
detectormast, getrokken door een auto. De roterende lasers maak
ten tien omwentelingen per seconde; dus tien keer per seconde werd
een hoogtemeting verricht, die werd opgeslagen in een personal
computer aan boord van de meetwagen.
De firma Nestle Fischer heeft een baak ontwikkeld die het laser
signaal detecteert en de aflezing digitaal op een display projecteert.
De volgende logische stap zou zijn het aansluiten van een „hand
held" computer voor de opslag van de aflezingen. De verwachting
is dat een dergelijk produkt in de loop van 1990 beschikbaar komt.
Fig. 11. Het mobiele hoogtemeetsysteem van Rijkswaterstaat, be
staande uit een aantal roterende lasers, opgesteld langs de weg, en
een laserdetectormast, getrokken door de meetauto. Dit systeem is
zeer geschikt voor toepassing op drukke autowegen, omdat de weg
voor de meting niet geheel hoeft te worden afgezet: vertraging van
het verkeer tot 60 km/uur is voldoende.
Tenslotte
Met deze lezing heb ik getracht een introductie te geven in de fysi
sche principes en bijzondere eigenschappen van lasers en de land
meetkundige toepassingen van deze technologie. Mochten er naar
aanleiding hiervan vragen zijn betreffende de inpasbaarheid in een
praktische situatie, dan kunt u ongetwijfeld bij de volgende organisa
ties terecht, die ook mij met raad en daad terzijde hebben gestaan
bij de voorbereiding van dit verhaal:
Bennex Holland BV, Zoetermeer;
Meetkundige Dienst van de Rijkswaterstaat, Delft;
Pol Geotechniek BV, Renkum;
Royal Regouin International BV, Cuijk;
Spectra-Physics BV, Eindhoven;
Topcon Europe BV, Capelle a.d. IJssel;
Wild Leitz Ahrin BV, Rijswijk.
Literatuur
Brown, R., Lasers: a survey of their performance and applications.
London, 1969.
Eijk, D. van, Intermediair no. 23, 10 juni 1988.
Mueller, A., Laser: eine Einfuehrung. Anwendungen des Lasers,
Spektrum der Wissenschaft (Duitse uitgave van Scientific
American).
Price, W. F. J. Uren, Laser surveying. London, 1989.
In het kader van haar hobby leest Piksel ook trouw het
Nederlands Postduiven Orgaan. Een deskundige uit
Huizen schreef daarin keurig over hokcoördinaten, af
standen en kaarten. Wist u, dat na het „prikken" van
een hok het kaartmateriaal met de daarvoor bestemde
bestellijst aan een van de „erkende hokcoördinaten-
rekenaars" voor verdere bewerking moet worden aan
geboden?
De duivensport blijkt gebruik te maken van het lande
lijke „Rijksvierkantennet", maar dan komt het
„wel iets aangepast om ook de buitenlandse lossings
plaatsen goed in het stelsel te kunnen opnemen". De
vluchtafstanden worden ontleend aan de coördinaten
van het hok en die van de buitenlandse lossingsplaat
sen die in het Nederlandse coördinatenstelsel zijn be
rekend! En dat voor 1992!
Voor u over extrapolatie begint, citeert Piksel graag
nog wat. „Omdat de hokcoördinaten en de lossings
coördinaten in hectometers staan, krijgt u de afstand
ook in hectometers. De komma moet nog naar de kilo
meterstand verplaatst worden, dit doet u door de kom
ma een plaats naar links te verschuiven. Door afron
ding van de afstand tot 3 cijfers achter de komma,
krijgt u de afstand in meters nauwkeurig". Binnen de
duivensport is een precisie van 10 meter voldoende, in
een seconde vliegt een duif 20 m.
Ook van het kaartmateriaal is het duivenblad goed op
de hoogte. Topografische kaarten hebben „een klein
nadeeltje en dat is dat de kaarten slechts eens per 10
jaar worden bijgewerkt". Van de kadastrale kaarten
weet men, dat slechts 50% in RD is. Vooral bij kadas
trale kaarten op de schalen 11250 en 1 2500 „moe
ten grote vraagtekens gezet worden ook al staan er
ruitkruisjes op en zijn er coördinaatgetallen aanwezig;
deze zijn vaak later aangebracht, maar hoe is de
vraag".
Horen we het ook eens van een ander.
Piksel
20 NGT GEODESIA 90 - 1
