die uitgangspunten kunnen we het systeemontwerp definitief maken.
De tachymetrielijn kunnen we handhaven, aerotriangulatie kunnen
we met het programma BINGO doen. Omdat het Zeiss-PHOCUS-
concept is gebaseerd op een objectgeoriënteerde gegevensbank, is
een goede gegevensstructuur te ontwerpen.
Praktijk
Luchtfotografie
Er wordt gevlogen op schaal 1 3000. Het vliegplan wordt zo inge
richt, dat rekening wordt gehouden met de breedte van de
vliegstrook, namelijk 700 meter. We kunnen dan een paspuntenplan
ontwerpen. De gewenste nauwkeurigheid laat een kleinere vlieg-
schaal toe, echter in verband met de interpretatie is gekozen voor
1 3000.
Paspunten
Wij gebruiken alleen paspunten in X, Y en Z, nodig voor de stralen
bundelvereffening. In de literatuur staan aanwijzingen voor de ver
deling van paspunten. Wij meten nog wat extra punten langs de weg
om de betrouwbaarheid te verhogen.
Grondslagverdichting
We meten niet in polygonen. We proberen de paspunten op te
nemen in een gesloten net. Er is een (zelfgeschreven) programma
nodig om voorlopige coördinaten te berekenen. Daarmee kunnen we
de paspunten in X, Y en Z berekenen met BINGO. Het zou in relatie
hiermee handig zijn om de NAP-hoogte van de RD-punten te
kennen.
Dan de bundelvereffening, het meten in de foto. In elke foto dient
men gelijkmatig over de foto verdeelde, in ieder geval over ongeveer
negen, punten te kunnen beschikken. Het kan in theorie met minder
punten, maar negen is wel het uitgangspunt. Wij nemen achttien
punten niet te dicht bij elkaar, zodat er geen sprake is van correlatie.
De stralenbundelvereffening kan dan plaatsvinden en vervolgens de
fotogrammetrische kartering (in X, Y, Z). De opbouw van de be
standen geschiedt objectgeoriënteerd.
TnCHTCR
FOTOGRRMMETRIE
SIEMENS MRINFRHME
NETWERK TRCHYMETRIE—FOTOGRRMMETRIE
ZEISS P3
EDIT
STRTION
MS-DOS
printer
HP H0-plotter
Kwaliteitsbeheersing
Hoe hou je zo'n ingewikkeld proces nog in de hand?
Verdichting
Basis is het RD-net van eerste en tweede ordepunten, alsmede de
kringnetpunten. Daarbinnen vindt een verdichting plaats. Grove
GRONDSLRG VERDICHTEN
GESLOTEN NETTEN
PRSPUNTEN IN NET OPNEMEN
XYZ METEN RD IN NRP
VOORLOPIGE COORDINPTEN BEREKENEN
VEREFFENING MET BINGO C 3D
BUNDELVEREFFENING
- ELKE FOTO 9*2- 18 KNOOPPUNTEN METEN
- PRSPUNTEN METEN
- REROTRIRNGULRTIE MET BINGO
DETAILPUNTEN METEN (OBJECTEN)
BESTRNDSOPBOUH
KAHRTPRODUKTIE
meetfouten worden gesignaleerd door een zogenaamde pre
processor.
Alle andere fouten worden opgespoord in het programma BINGO
met de datasnooping-optie. Daarmee worden fouten gesignaleerd in
de waarnemingen en kunnen alternatieven worden doorgerekend
(bij overtalligheid).
Er is ook een heel stuk kwaliteitsverbetering en beheer mogelijk door
de structuur van de bundelvereffeningsmethode. Men werkt met ori
ginele gegevens, er is geen tussenstap naar andere wiskundige
modellen.
Het belangrijkste is de controle bij elk deelproces. Je kunt dus niet
verder zonder controle op tussenresultaten:
bepalen schaal van de foto;
meting corresponderende punten testen (met relatieve oriënte
ring).
Verder is er in het gehele proces sprake van een enorme overtallig
heid; het verwerpen van slechte waarnemingen en het doorrekenen
van alternatieven verhoogt de betrouwbaarheid en dus de kwaliteit.
Personeel en organisatie
Om de aanschaf van het geheel te kunnen realiseren, is er een
bedrijfsplan opgesteld. Hierin vinden we terug hoe de financiering
dient te geschieden, hoe de organisatorische aanpak zal zijn, hoe
opleidingen zullen gebeuren en hoe de produktiestroom zal zijn.
In het bedrijfsplan zijn de factoren personeel en organisatie belang
rijke aspecten; de organisatie is in principe niet veel veranderd. De
grootste verandering zat in de hoeveelheid en de aard van het werk.
Zo ging de buitendienst paspunten inmeten. Het meten in gesloten
netten vereiste opleiding met betrekking tot verkenning, opzet, bere
kening en meting. Hiertoe heeft een aantal medewerkers de HTS-
cursus waarnemingsrekenen gevolgd.
Er is nog geen naverkenning noodzakelijk gebleken. Bij foto's op
schaal 1 3000 is bijna geen naverkenning nodig op de topografie.
Dakoverstekken corrigeren we pas bij nieuwe activiteiten.
Voor de binnendienst zijn er wel degelijk behoorlijke veranderingen
geweest. Het vakgebied fotogrammetrie was nog onbekend terrein
voor de meeste kartografen. Dit is dus ook niet geheel probleemloos
verlopen. We hebben zelf onze opleidingen verzorgd, omdat hierin
extern weinig mogelijkheden waren.
Er is bijna geen geschikte opleiding part-time te volgen in Nederland.
Toegespitst op onze werkmethode is er een opleiding verzorgd door
het bedrijfsleven: interpretatie, instrumenten, bundelvereffening,
systeembeheer, enz. Hopelijk zal het onderwijs in de toekomst beter
hierop inspelen.
NGT GEODESIA 90 - 1
