Hel: topografisch/kartografisch
informatiesysteem ATKIS
Epiloog
Inleiding
markering in zwart aangebracht, terwijl bovendien de bij
de ruitlijnen behorende cijfers, weer in spiegelschrift,
werden getekend.
De bedoeling van dit laatste was dat deze cijfers dan in
wit op de afdrukken verschenen, hetgeen de leesbaar
heid, vooral in donkere partijen van het terrein, aan
merkelijk zou verbeteren. Deze uitvoering was mogelijk,
omdat door dit alternatieve systeem de werkdruk op de
spiegelschriftexperts behoorlijk was afgenomen.
De van deze negatieven gemaakte afdrukken vertonen
dan de ruitlijnen en de hoogtelijnen met de hoogtecijfers
in zwart en de coördinaatwaarden bij de ruitlijnen in wit.
Afgeleverd produkt
De hoofdmoot bestond uiteraard uit afdrukken van de ont-
schrankte negatieven, voorzien van coördinatennet en
hoogtelijnen en de vergrotingen van de tussenliggende
opnamen. Daaraan werden, in niet meer te achterhalen
aantallen, een aantal dingen toegevoegd, die ik in enkel
voud zal noemen:
een stereoscoop;
een maatlatje;
een loep;
een topografische kaart 1 50 000, waarop met dikke
punten de ligging van de hoofdpunten met hun num
mer waren aangegeven;
een fotomozaïek als terreinoverzicht. Dit werd vervaar
digd door een aantal opnamen op basis van de ruiten-
netten aan elkaar te plakken. Daarbij bleven in de aan
sluitingen tegenspraken in het terreinbeeld over als
gevolg van hoogteverschillen;
een „mededeling omtrent het gebruik van de foto
kaart". Hierin werd uitvoerig beschreven hoe de coör
dinaten van een punt moesten worden opgemeten en
gecorrigeerd, een en ander analoog aan hetgeen bij
het onderdeel ontschranking is vermeld. Interessant is
nog, dat wordt aangegeven hoe men, als door krimp
van het papier de afstand tussen de ruitlijnen iets
minder is dan 5 cm, de berekening van een indelings
correctie kan ontlopen, namelijk door het maatlatje
door het punt iets scheef te leggen, zodat men daarop
inderdaad een afstand van 5 cm afleest.
Het is onvermijdelijk dat, wanneer maanden achtereen
onder hoogspanning wordt gewerkt, een aantal fouten
wordt gemaakt. Voor een deel waren zij het gevolg van
onachtzaamheid, voor een deel echter ook van overver
moeidheid.
Hoe groot het aantal herhalingen en afkeuringen is ge
weest, valt niet meer te achterhalen. Vast staat wel dat,
gezien de omstandigheden, dit aantal niet exorbitant
hoog is geweest. In dit verband was het bijzonder belang
rijk dat de gevolgde methode, zoals al eerder werd opge
merkt, een ingebouwde kwaliteitscontrole bevatte. Hier
door kon worden gegarandeerd, dat het afgeleverde
resultaat zou voldoen aan de gestelde eisen. Dit werd
later bevestigd door een officier van de Artilleriemeet-
dienst, van huis uit landmeter, die vertelde dat voor een
aantal punten controlemetingen waren uitgevoerd op
grond waarvan een standaardafwijking van iets meer dan
2 m was berekend.
Voor diegenen die toen nog met de vervolgopdracht (de
Waterlinie) bezig waren, was dit een voldoening gevend
bericht. Evenzo heeft het mij voldoening gegeven om, na
vijftig jaar, mijn geheugen weer eens op te schudden en
als hulde aan de werkers van toen dit verhaal te schrijven.
Tenslotte wil ik nog mijn dank onder woorden brengen
voor de hulp die ik heb gekregen van ir. A. Waalewijn voor
enkele historische gegevens, van ir. L. van Zuyien voor
het aan het licht brengen van het fotomateriaal en meer
speciaal aan M. F. Boode, destijds een van de genoemde
spiegelschriftexperts, zonder wiens geheugen de weer
gave van de methoden waarop de hoogtelijnen werden
aangebracht, vermoedelijk onjuist zou zijn geweest.
door ing. M. P. J. van de Ven, chef Beheer Topografische Informatie van de afdeling
Landmeten in de gemeente Nijmegen.
SUMMARY
The topographic and cartographic information system ATKIS
In this article an overview is given of the development in Germany of a complex information system for
capturing and maintaning topographic data and their cartographic presentation. Special characteristics of
this information system are found in the use of digital terrain, landscape and map models, object oriented
data management and the scale independent cartographic presentation of objects.
Dit artikel geeft inzicht in de technische en toepassings
gerichte ontwikkelingen in Duitsland met betrekking tot
topografische gegevensbanken en kleinschalige kaart
vervaardiging. Doordat het systeemconcept modulair van
opbouw is en een aantal specifieke kenmerken bevat, is
206
een evaluatie ten behoeve van eigen ontwikkelingen wel
licht op zijn plaats.
De zogenaamde Landesvermessungsamter (LVA) van de
verschillende deelstaten van de Bondsrepubliek Duits
land hebben onder andere als taak topografische ge
gevens te verzamelen, te archiveren en op verschillende
manieren te presenteren. Het gaat daarbij vooral om de
NGT GEODESIA 90 - 5
