INTERGRAPH TRAININGSCENTRUM MICROSTATION
Intergraph Benelux BV heeft onlangs een contract afgesloten met
NCTI. NCTI wordt Authorized Training Centre in de noordelijke pro
vincies voor Intergraph's algemene twee- en driedimensionale teken
pakket MicroStation.
NCTI, het Noordelijk Centrum voor Technologische Innovatie, geeft
advies en ondersteuning aan het midden- en kleinbedrijf op het
gebied van technologische innovatie in met name de metaalverwer
kende industrie. Het centrum werkt op non-profit basis en is in 1987
opgezet door diverse brancheverenigingen, instellingen voor tech
nisch onderwijs, Contactcentra Onderwijsarbeid (COA's) en het
bedrijfsleven. Het advies en de ondersteuning van het NCTI richten
zich vooral op: extern programmeren, simulatieprogramma's, trai
ningen en PC-gebruik.
Het NCTI heeft drie vestigingen, in Groningen, Emmen en Leeu
warden.
Inlichtingen: P. J. Blom, NCTI Groningen, telefoon 050-719350.
Een vouwblad maakt onder meer radio- en satellietnavigatie duidelijk
voor een breed publiek.
TENTOONSTELLING „DE ZEE GEMETEN. DE TECHNIEK VAN
HET NAVIGEREN"
In het Maritiem Museum „Prins Hendrik" te Rotterdam is t.m. 21
oktober 1990 de tentoonstelling ,,De zee gemeten. De techniek van
het navigeren" te zien, waarbij er voor volwassen en jeugdige bezoe
kers veel te beleven valt.
De moderne navigatie verandert snel door de micro-elektronika en
de ontwikkelingen in de ruimtevaart. Door satellieten in de ruimte is
het mogelijk om direct, zonder tussenkomst van derden, de positie
van een schip te bepalen op elke willekeurige plaats op zee. De
basisprincipes van navigatie zijn echter steeds dezelfde gebleven.
De zeeman wil met middelen die hem ter beschikking staan, snel en
accuraat zijn positie bepalen.
Van sextant tot satellietnavigatie, van Galileï tot Global Positioning
System: in de tentoonstelling „De zee gemeten" staan moderne en
historische voorwerpen broederlijk naast elkaar. De verschillende
waarnemingen die nodig zijn bij het navigeren, zoals het peilen van
diepte, het meten van lengte en tijd, de stand van de sterren en
weersomstandigheden vormen de onderdelen van deze grote ex
positie.
De tentoonstelling bestaat uit „eilanden" met elk een deelonderwerp
uit de navigatie, zoals kompassen, zeekaarten, astronomische en
satellietnavigatie en waarnemingen met de zintuigen. Voor actief
ingestelde bezoekers jong en oud zijn er veel dingen zelf te
doen. Zo kunnen bezoekers met behulp van een sextant een sterre
tje schieten, d.w.z. hun plaats op de aarde bepalen. De uitdrukking
„met een natte vinger" kan letterlijk in de praktijk worden gebracht
om de windrichting te bepalen en ook de windsnelheid kan met een
ventilator en een speciale meter worden vastgesteld. Het principe
van een gyrowiel is ingewikkeld, maar ervaren hoe de krachten op
het wiel werken, is mogelijk door het wiel aan te drijven. Om de
exacte tijd op aarde vast te stellen, is een atoomklok nodig; het eigen
horloge gelijk zetten, zorgt ervoor dat geen enkele bezoeker nog te
laat kan komen! Op een ander soort klok kan de bezoeker alle ver
schillende tijden over de hele wereld zien en waar het op het ogen
blik licht of donker is. Ook het meten van diepte en het bepalen van
het magnetisch kompas met behulp van een bootje op een wereldbol
zijn mogelijk op de tentoonstelling. Voor echte landrotten is er zelfs
van alles te ruiken, zoals teer, ozon en zeewier, en een echte
scheepsbrug uit de jaren vijftig vormt een contrastrijke tegenhanger
van een brug uit de toekomst.
In 1901 lukt het Marconi om met radiotelegrafie de Noord-
Atlantische Oceaan te overbruggen. Dit is de eerste stap in de
ontwikkeling van radiocommunicatie en radionavigatie. Door
de ramp met de TITANIC in 1912 komt het belang van de radio
als communicatiemiddel aan het licht.
In 1928 is de kortegolfontvangst opnieuw een belangrijke stap
voorwaarts. Dan gaat de ontwikkeling vrij snel. In 1931 ont
dekken Earl, Appleton en Builder de RADAR (RAdio Detection
And Ranging), die in 1939 voor gebruik aan boord van schepen
gereed is.
In 1940 is het eerste deel van het DECCA-navigatiesysteem
voor gebruik gereed. Dit systeem werkt met steeds drie radio
zenders (een Master en twee Slaves), die synchroon radio
golven uitzenden. Uit de meting van de onderlinge fasever
schuiving kan de plaats van de ontvanger bepaald worden. Het
DECCA-navigatiesysteem (DECoding Chain Antennes) werkt
vooral in de Europese kustwateren. Voor de Atlantische
Oceaan en enkele gebieden in de Pacific is het LORAN-
navigatiesysteem in gebruik (LOng RAnge Navigation).
De eerste satelliet gaat op 4 oktober 1959 de ruimte in. Het is
de SPOETNIK I. Een nieuw tijdperk is begonnen.
Sinds 1967 is er voor de koopvaardij een systeem van satelliet
navigatie beschikbaar. De ontwikkeling van de micro-elektro
nika heeft hierbij een belangrijke rol gespeeld. Anno 1990 is er
het Amerikaanse systeem GPS (Global Positioning System) en
de Europese versie (NAVSAT) van de ESA (European Space
Agency). De Sovjet-Unie gebruikt het systeem GLONASS. Het
oudere systeem TRANSIT wordt geleidelijk vervangen door
GPS.
De belangrijkste eigenschap van satellietnavigatie is dat het
werkt met kunstmatige hemellichamen, waarvan op elk mo
ment van de dag en de nacht de exacte positie bekend is. De
satellieten zenden hun positie en het daarbij behorende exacte
tijdstip continu uit. De weersomstandigheden hebben vrijwel
geen invloed op de werking van de systemen. Op basis van de
signalen van de satellieten en met behulp van gegevens over
de koers en de snelheid van het schip, de wind en de stroming
berekent een computer aan boord de positie van het schip op
zee.
De tentoonstelling wordt door een videoprogramma begeleid. In de
kleine aula worden naar keuze de volgende videofilms vertoond:
„Rotterdam Welzeker", over het walradarsysteem in de haven van
Rotterdam; „Navigatie", over de basisprincipes van navigatie;
„NOS Maritiem, Nederlanders en de zee", aflevering „Werk aan
boord", over oude en nieuwe navigatiemethoden; „Pilot on the
bridge", over navigatie en het loodsen van schepen in de haven van
Rotterdam.
Openingstijden Maritiem Museum: dinsdag t.m. zaterdag 10-
uur; zon- en feestdagen 11-17 uur.
17
Links: de heer P. J. de Winter, Reseller Supervisor. Rechts: de heer
P. J. Blom, Vestigingsdirecteur NCTI Groningen.
Georg Adams
K Walker.
NGT GEODESIA 90 - 6
275
