De plaats van het Kadaster bij
de vastgoedinformatie
van juridisch standpunt beschouwd1)
Kadasrer
1. Inleiding
INSTELLING OF BEDRIJF
door prof. dr. mr. P. de Haan, oud-hoogleraar aan de TU Delft.
SUMMARY
The position of the Cadastre in landinformation
On March 22nd of this year prof. dr. mr. de Haan was invited to give his opinion about the position
which the Dutch Cadastre should take in the 'vastgoedinformatie' at the opening of the AKR-system
Automation of Cadastral Registration) for the province of Overijssel.
opening A
Het Kadaster tot uw dienst
Volgens de titel van een bijzonder fraai uitgevoerde bro
chure die de Dienst van het Kadaster en de Openbare
Registers in 1988 liet verschijnen, staat het Kadaster tot
uw dienst [1], Mede met het oog op een juiste plaatsbe
paling van deze belangrijke overheidsinstelling in het ge
heel van de vastgoedinformatie zou ik er echter als onder
titel aan toe willen voegen: „Jazeker, maar wel tegen
betaling".
Voor niets gaat tegenwoordig alleen nog de zon op. Vanaf
het gedenkwaardige jaar 1990 zal namelijk niet enkel de
Automatisering van de Kadastrale Registratie (AKR)
met uitzondering van het hypothecaire deel in het hele
land voltooid zijn als Gelderland ook over de brug komt;
tevens wordt immers in ditzelfde jaar ook de doelstelling
van volledige kostendekking bereikt. Op zichzelf is daar
niets tegen. Hoogstens kan men zich afvragen wat nu
nog de rechtsgrond is voor het heffen van overdrachts
belasting, waar tenslotte ook het notariaat volledig
kostendekkend opereert (en zelfs meer dan dat, volgens
de Vereniging Eigen Huis). Daar wil ik het echter niet
verder over hebben, omdat mij voor de plaatsbepaling
van het Kadaster bij de vastgoedinformatie het financiële
Voor niets gaat de zon op
1) Inleiding gehouden bij de opening van het AKR-systeem in de
provincie Overijssel op 22 maart 1990 te Zwolle.
2) Over het verschil tussen een overheidsinstelling en een over
heidsbedrijf zie [3], p. 161 e.v.
aspect alleen interesseert, voor zover het iets zegt over
de aard van deze overheidsinstelling dan wel dit over
heidsbedrijf.
Instelling of bedrijf
Met deze alternatieve aanduiding (instelling of bedrijf) zit
ik dan meteen al in de problematiek. Want blijkens artikel
3 van de pas vastgestelde Kadasterwet [2] heeft de Rijks
dienst van het Kadaster en de Openbare Registers pri
mair de wettelijke taak om mede in het belang van de
rechtszekerheid openbare registers inzake registergoe-
deren en een kadastrale registratie en kaarten omtrent de
rechtstoestand en de feitelijke gesteldheid van onroeren-
de zaken te houden en bij te houden. Een bij uitstek
publiekrechtelijke taak dus, bij de wet opgedragen aan
een Rijksdienst die daartoe een zekere mate van zelf
standigheid bezit. Die zelfstandigheid kan eventueel zo
danig worden vergroot, dat een overheidsinstelling ont
staat, die min of meer tussen een openbaar lichaam en
een zelfstandig bestuursorgaan )n staat [3]. Ik kom daar
aanstonds op terug, maar in ieder geval is duidelijk dat de
Rijksdienst van het Kadaster en de Openbare Registers
geen bedrijf is, zelfs geen staatsbedrijf in de zin van de
Bedrijvenwet van 19282).
Privatisering
In dit opzicht bestaat er een groot verschil met de PTT die
al een staatsbedrijf was en nu, afgezien van wettelijke
monopolies ten aanzien van postbezorging en tele-
communicatie-infrastructuur, ook een bedrijfsmatige op
zet in privaatrechtelijke zin heeft gekregen. Zo ver kan
men met de privatisering van het Kadaster nooit gaan.
Toen destijds de voorzitter van de commissie die zich met
die privatisering bezighield, voor een interview bij me
kwam, heb ik hem bezworen niet te trachten de publiek
rechtelijke taak van registratie van het rechtsverkeer via
de openbare registers en van de rechts toestand via het
Kadaster te privatiseren. Gelukkig is men dan ook niet
verder gegaan dan uitbesteding van zuiver landmeet
kundige en kartografische werkzaamheden aan particu
liere bureaus. Uit de Nota naar aanleiding van het Eind
verslag inzake de Kadasterwet [4] blijkt duidelijk, dat in
verband met de rechtszekerheid niet voor uitbesteding in
NGT GEODESIA 90 - 7/8
311
Het Kadaster
tot uw dienst
