de topografie, en daarin meebegrepen de technische
grondslag waarop ze is gebaseerd, is dat ze de onmis
bare rol vervult van mathematische basis voor alle plaats
bepaling.
Zichtbare en niet-zichtbare objecten zoals ondergrondse
tunnels, funderingen, leidingenstelsels, rechts- en be-
heergrenzen, worden door maatvoering ten opzichte van
de topografie gerefereerd aan het RD-stelsel. Alles is op
gehangen aan het skelet van de topografie.
Planologen, stedebouwkundigen en gemeentewerkers
kunnen ook niets veranderen aan de werkelijkheid; de to
pografie met alles wat daaraan vast zit, is uitgangspunt
van de verandering van de meting uitzetten van wer
ken). Er is sprake van twee tegenovergesteld gerichte
processen, die alles met elkaar te maken hebben en vaak
geïntegreerd verlopen. In het registratieproces wordt in
formatie van de (topografische) werkelijkheid naar binnen
gebracht, zodat een afbeelding van de werkelijkheid ont
staat. De plannenmakers gebruiken deze informatie om
veranderingen in de werkelijkheid aan te brengen met be
hulp van een ontwerp (matenplan). Vervolgens worden
deze plannen in de werkelijkheid uitgevoerd. Dit realisa
tieproces wordt (mathematisch) gestuurd door maatvoe
ring (uitzetten) ten opzichte van de bestaande topografie,
ondersteund vanuit technische grondslag. Wat vandaag
is uitgezet, is bij wijze van spreken morgen nieuwe topo
grafie die moet worden ingemeten.
afbeelding
van de
werkelijkheid
werkelijkheid
informatie
plan
ontwikkeling
Fig. 3. Integratie van processen.
De gemeente en de (lokale) infrastructuur
De gemeente heeft een wettelijk vastgestelde taak in de
ruimtelijke ordening en belangrijke beheertaken in de in
frastructuur. Bij deze taken speelt het mathematische (of
hoe men dat ook noemen wil: plaatsbepaling, maatvoe
ring) een wezenlijke rol. Het is één aspect van het bezig
zijn met vastgoed. Het verzorgen van dit maatvoerings
aspect is een onontkoombare verantwoordelijkheid voor
de gemeente. Ze dient ervoor te zorgen dat er ruimtelijke
orde heerst en kan daarop worden aangesproken door
burger en hoger bestuur. Dit geldt ook wanneer men in
eigen huis geen deskundigheid heeft. Men zal deze des
kundigheid dan inhuren bij adviseurs en/of ingenieursbu
reaus. Ook is het een bekend verschijnsel dat gemeenten
voor een bepaalde taakvervulling samenwerking zoeken
met andere (lokale) overheden (buurgemeenten).
370
Overal waar gemeenten de beschikking hebben over
landmeetkundige deskundigheid, vervult de landmeter
een centrale en coördinerende rol in de (hoofd)maatvoe-
ringsprocessen en de vastgoedregistratie.
Kwaliteit van topografische informatie
De kwaliteit van informatievoorziening heeft verschillen
de gezichten. Bij grootschalige topografie is de kwaliteit
bijvoorbeeld de nauwkeurigheid van de coördinaten in
het bestand. Deze is van grote betekenis voor het maat
voeringsproces. Ook de inhoud van de kaart (topografi
sche gegevensbank) kan als een kwaliteitszaak worden
aangemerkt, zeker als het gaat om digitale levering en
uitwisseling van informatie. Er moet niet allereerst wor
den gestreefd naar een standaardinhoud, maar naar
standaardisatie van kaartelementen (objecten) en de mo
gelijkheid moet bestaan om de inhoud van de gegevens
bank lokaal af te stemmen op de aard van het terrein en
de wensen van de gebruikers.
Wat uitgebreidere aandacht is nodig voor kwaliteit in de
zin van actualiteit van informatie. In welke mate komt de
inhoud van de informatiebank overeen met de werkelijk
heid, zoals die op dat moment in het terrein aanwezig is.
In de komende jaren zal actualiteit onze bijzondere aan
dacht vragen, indien we overeind willen houden dat topo
grafie basisinformatie is, die nodig is om andere syste
men mathematisch te voeden. Deze „afgeleide" syste
men worden daarmee totaal afhankelijk van de topogra
fie; achterstand kan niet meer worden aanvaard.
Wie thans ervaring heeft met een topografische gege
vensbank en daaruit digitaal informatie levert aan gebrui
kers, ontmoet voortdurend de eis van hoge actualiteit.
Het nutsbedrijf dat gisteren in een nieuwbouwwijk leidin
gen heeft gelegd, wil de informatie daarover vandaag in
zijn systeem brengen om, als er eventueel storing zou
zijn, deze onmiddellijk te kunnen raadplegen. De kans is
echter groot dat in het betreffende gebied de woning
bouw nog niet gereed is, de openbare weg nog niet is
aangelegd en de topografische opmeting derhalve op
zich laat wachten.
Bij het zoeken van oplossingen voor deze afstem
mingsproblemen komt vanzelf het begrip plantopografie
naar voren. Daarmee wordt bedoeld dat de grootschalige
kaart in gebieden waar (grote) veranderingen ophanden
zijn, en waar te weinig harde topografische herkennings
punten aanwezig zijn om als referentie voor nieuwe struc
turen te kunnen dienen, steun wordt gegeven (de kaart
wordt aangevuld) met informatie uit de planfase. Dat kan
bijvoorbeeld zijn: goedgekeurde bouwplannen, rooilijnen,
verkavelingen en assen van wegen.
Deze informatie moet worden verkregen van instanties
die betrokken zijn bij planning en ontwerp, zoals de ge
meentelijke dienst van Bouw- en Woningtoezicht die een
taak heeft met betrekking tot huisnummers en straat-
naamgeving, en de civieltechnische dienst (openbare
werken) voor wat betreft wegontwerp en -beheer. In de
bouwkunde en civiele techniek hebben CAD-systemen
volop hun intrede gedaan en is het besef aan het groeien
dat geautomatiseerd ontwerpen en tekenen samenwer
king verlangt om gegevens te kunnen uitwisselen. Het
vraagt net zoals bij de topografie om definiëring van teke
ningelementen en standaardisatie van coderingen en uit
wisselingsformaten. Het ligt voor de hand om in samen
werking met de plannenmakers te streven naar digitale
levering van plantopografie als tijdelijke aanvulling op de
topografie.
NGT GEODESIA 90 - 9
Topografie:
de mathematische basis van de puntsbepaling.
