De Topografische Dienst [2]
Ontwikkeling van
digitale technieken bij de
Topografische Dienst
Actualisering van bestanden
door ir. E. Kolk, hoofd van de landmeetkundige afdeling van de Topografische Dienst te
Emmen.
SUMMARY
The development of digital techniques at the Dutch Topographic Service
The production of digital topographical data will be expanded drasticly over the next few years. The need
for small scale digital data and the impact of the digital era on the Topographic Service and its products
are discussed.
Inleiding
In 1997 zal de Topografische Dienst hierna afgekort tot
TDN de bestanden van Nederland in het schaalbereik
1 10 000 - 1 500 000 voorhanden hebben. Dit is een
ambitieuze doelstelling waarvoor nog veel werk moet
worden verricht. Het aantal interactieve werkstations zal
in enkele jaren toenemen van 8 tot 35. Organisatie en
produktieproces zijn toe aan een nieuwe jas!
Behoefte aan digitale topografische informatie
Toen de automatisering in 1973 bij de TDN op gang
kwam, was het doel, in de geest van die tijd, de kaart-
produktie te automatiseren. Anno 1990 zijn de inzichten
duidelijk gewijzigd. Het gebruik van topografische ge
gevens in een computeromgeving heeft ertoe geleid dat
digitale kartografie niet meer het hoofddoel is, maar dat
de produktie van topografie in vectoriële vorm het uit
gangspunt is geworden. Zowel militair als civiel bestaat er
een toenemende behoefte aan digitale topografie in het
kleinschalige bereik, dat wil zeggen de schalen van
1 5 000 tot 1 1 000 000. Helaas heeft het de TDN aan
mogelijkheden ontbroken om tijdig een digitaal bestand
van het Nederlandse grondgebied gereed te hebben.
De verklaring hiervoor is, dat de produktiemiddelen nog
gebrekkig en erg duur waren. Ook was de vraag naar
bestanden in feite niet aanwezig. Tenminste niet als de
bereidheid om geld te fourneren als criterium wordt ge
hanteerd. De produktie van de kleinschalige topografie
van Nederland duurt vijf tien jaar, afhankelijk van de in
zetbare produktiecapaciteit. Nu pas kan de TDN stellen,
dat in 1997 de topografische gegevens in digitale vorm
beschikbaar zullen zijn. Dit wordt niet veroorzaakt door
een toegenomen stroom geldmiddelen. De jaren geleden
geplande stapsgewijze uitbreiding van de automatisering
is in een stroomversnelling geraakt, omdat voor hetzelfde
bedrag meer, en bovendien betere, apparatuur en pro
grammatuur kunnen worden aangeschaft dan was voor
zien.
De produktie is tegelijk met de vraag op gang gekomen,
terwijl de produktie voorop had moeten lopen. Dit heeft
ertoe geleid dat bij gebrek aan goede bestanden de ge
bruiker zelf de gegevens is gaan inwinnen. Dit leidt tot het
meerdere keren inwinnen van dezelfde gegevens en dus
tot extra kosten. Vervolgens doemt de bijhouding van het
bestand op, hetgeen een nog grotere investering vereist.
Het is duidelijk dat de TDN hier de taak heeft om van het
gehele land uniforme bestanden beschikbaar te stellen
voor de gebruikers. Het is te verwachten dat de frequen
tie van de herzieningen sterk omhooggaat. Ook hier geldt
dat de produktiecapaciteit wordt bepaald door de be
schikbare financiële middelen. Technisch gezien behoeft
een snelle en betrouwbare herziening geen probleem te
zijn.
Met name vanuit de militaire hoek is een vraag ontstaan
naar gescande kaarten om als achtergrondplaatje te
dienen. De gebruiker is dan in staat op een beeldscherm
zijn eigen gegevens met het kaartbeeld te combineren en
desgewenst elementen uit de kaart over te nemen. Het
scannen van kaarten zal echter een tijdelijke zaak zijn.
Het produktieproces voorziet niet alleen in vectoriële
bestanden, maar ook in de computerversie van de aloude
topografische kaart. De gedrukte topografische kaart
wordt langs digitale weg uit het bestand afgeleid.
Kaartinhoud en kaartvorm zullen onder invloed van de
toegenomen gebruiksmogelijkheden veranderingen on
dergaan. Dit geldt zeker voor de beeldschermkaart en, in
het kielzog, ook voor de gedrukte kaart.
Voor het actualiseren van bestanden zal het aftasten
(scannen) van luchtfoto's een belangrijke rol gaan spe
len. Dit geldt niet alleen voor de TDN, maar ook voor de
gebruiker die zit te springen om de meest recente ge
gevens. Door het luchtfotobeeld te combineren met een
vectorieel bestand, kunnen de wijzigingen in de topogra
fie worden opgespoord. Als aanvulling op de luchtfoto
interpretatie blijft veldwerk vereist. Voor de metrische
362
NGT GEODESIA 90 - 9
