TC1600 kost al gauw zo'n 45 000 gulden. Bovendien is er
momenteel meer vraag naar die peperdure dingen dan
men aankan.
Het is product-manager Johann Unterkreuter die ons kris
kras door de geodesie-afdelingen loodst. Met grote ken
nis van zaken weet hij pikante details over de constructie
van de theodolieten duidelijk te maken, maar foto's
maken in de fabriek is niet toegestaan, dat moet ik dus
doen als Johann even de andere kant op kijkt.
Zo rennen we dan de produktie-afdelingen door en bele
ven de bouw van een theodoliet, vanaf het ruwe raam
werk van de kast via de elektronische chipsvervaardiging
en de zalen waar de optische vakmensen bezig zijn naar
de montage-afdeling. Zelfs is er nog even tijd (nou ja, tijd)
om kennis te maken met de opleidingsafdeling waar nieu
we werknemers onder andere het slijpen van lenzen
wordt bijgebracht.
De kast van de theodoliet
Het huis zelf wordt als ruw aluminium raamwerk geleverd,
het klaar maken voor de nodige inbouw gebeurt geauto
matiseerd. Er is een soort straat gebouwd, waar de kast
doorheen moet lopen. Computergestuurde apparaatjes
pakken een boor uit een vitrine en boren dan grotere en
kleinere gaatjes, precies op de plaats waar dat nodig is.
Het spreekt haast vanzelf dat de plaatsen van de boor-
gaatjes met X, Y en Z coördinaten in het geheugen zijn
opgeborgen en via die weg precies op de goede plaats
worden aangebracht.
Onze begeleider kijkt al bij voorbaat verheugd naar de
veronderstelde verbazing op onze gezichten als we dat
stukje automatisme te zien zullen krijgen, helaas. als
bewijs van bijna menselijke onvolmaaktheid moet Johann
even later erkennen dat de machine vandaag zijn dag
Chips-vrouwtje.
Lens na het slijpener moet nog heel wat aan gebeuren.
niet heeft en uit de roulatie is. Alleen het grijpen van de
juiste boor zien we nog even gedemonstreerd; het is
haast net als op de kermis, alleen pakt daar het machien
tje meestal mis.
Wel werkt de grote centrifuge, gevuld met kleine steen
tjes waarin de ruwe theodolietkasten worden gepolijst en
alle scherpe randjes kwijtraken. Na die bewerking is het
al een heel mooi kastje geworden, alleen, je kunt er nog
niets mee doen, de dure spullen moeten er nog allemaal
in.
Chips-vrouwtjes
Je hoeft geen geodeet te zijn om de uiterst fijne plaatjes
te kunnen maken, die garant staan voor de elektronische
werking van de instrumenten.
Nadat de plaatjes zijn voorzien van draagvlakjes en con
tactplaatjes (die computergestuurd op de juiste plaats zijn
aangebracht), wordt het plaatje in een soort naaimachine
gezet waarachter vrouwtjes met slanke vingertjes en pin
cetjes tientallen veertjes, stripjes, palletjes en pennetjes
bevestigen op de plaats die door een lampje keurig wordt
aangegeven. Op een of andere ingenieuze wijze komt
steeds het bakje met de goede pennetjes of palletjes op
het goede moment naar voren, zodat nadenken hier niet
nodig is. Toch komt alles goed, want in een kamertje er
naast wordt door een ander (minder slank) vrouwtje de
uiteindelijke, complete chip volledig getest en geeft het
beeldscherm binnen enkele seconden aan of alle functies
het goed doen.
Vier jaar teren en vijf jaar ervaring
We betreden de afdeling optiek. Hier is van geautomati
seerd werken nauwelijks sprake; op deze afdeling
bestempelt Unterkreuter de mens als de belangrijkste
kwaliteitsfactor. Pas na vier jaar opleiding en vijf jaar er
varing is men in staat de goede lenzen te vervaardigen.
Het is een kwestie van gevoel.
Bijzonder boeiend is het dan ook te zien hoe een groot
stuk glas eerst met een diamantzaag in schijven en daar
na in staven wordt gesneden en hoe hieruit tenslotte de
ruwe lensvormen ontstaan. Het slijpen van de lens moet
dan nog beginnen en vergt nog heel veel kostbare uren
handwerk.
We zagen heel grote lenzen vervaardigen, onder andere
voor vliegtuigopnamecamera's, maar ook kleine lensjes
NGT GEODESIA 90 - 10
445
