IEC
ISO
NEC
CEN
NNI
EC
CENELEC
digen actief bezig met normalisatie. In de ons omringen
de landen hebben zich vergelijkbare ontwikkelingen voor
gedaan. In vrijwel alle Europese landen zijn in de loop van
deze eeuw normalisatie-instituten opgericht. Het CEN
(Comité Européen de Normalisation, gevestigd te Brus
sel) leidt de normalisatie op Europees niveau, terwijl de
ISO (International Organisation for Standardisation, te
Genève) dit doet op mondiaal niveau.
Nationaal en internationaal wordt de normalisatie op het
gebied van de elektrotechniek via een eigen netwerk be
hartigd. Het NEC werkt overigens nauw samen met het
NNI. Ook de normalisatie op het gebied van de telecom
municatie kent een eigen netwerk. Verwezen wordt naar
fig. 1 en het overzicht van de afkortingen op p. 5.
nationale
overheden
mondiaal
Europees
nationaal
Fig. 1. Hoofdstructuren normalisatie.
In Europees verband is het besluit van 1986 van de Raad
van Ministers van de EG betreffende toepassing van
Europese normen een belangrijke mijlpaal. De beschik
king 87/95/EG houdt in, dat alle betreffende landen zich
op het hoogste niveau hebben verplicht de in Europees
verband tot stand komende normen ook nationaal te aan
vaarden.
Normalisatie, doelen en definities
Algemeen gesproken heeft normalisatie tot doel het
maatschappelijk verkeer doelmatiger en gemakkelijker te
maken. Meer specifiek zijn hieronder enkele doelen van
normalisatie genoemd, waarbij in het kort de relevantie
voor de vastgoedinformatie is aangegeven:
kwaliteitsverbetering. De bestaande en elkaar soms
qua toepassing overlappende vastgoedinformatie
systemen zijn vaak zeer verschillend van kwaliteit.
Goede normen kunnen leiden tot kwaliteitsverbetering
van die systemen. Voorwaarde is wel een heldere en
breed toepasbare kwaliteitsconceptie (de conceptuele
norm) en een goede kwaliteitsregistratie als onderdeel
van de systemen;
kwaliteitsbeheersing. Met name een digitale opzet
biedt de mogelijkheid van een betere kwaliteitsbe
heersing, wanneer goede normen aanwezig zijn. Ook
bij uitbesteding van werk dragen normen bij aan de
beheersing van de kwaliteit;
besparingen. Normen kunnen leiden tot verbetering
van de informatie-uitwisseling en kunnen daardoor
doublures bij het verzamelen en verwerken van infor
matie helpen voorkomen;
veiligheid. Bij de vastgoedinformatie betreft dit vooral
de veiligheid van de gegevens. Gemeenschappelijke
normen met betrekking tot het uitwisselingsformaat,
maar ook met betrekking tot de functionele aspecten
(de gegevens zelf) en de technische aspecten (appa
ratuur en programmatuur) kunnen informatieverlies bij
informatie-overdracht voorkomen;
kennisoverdracht. Goede normen kunnen bijdragen
aan het transparanter maken van het vakgebied. Zo
wel nationaal als internationaal is dit in de versnipper
de, gedecentraliseerde en heterogene wereld van de
vastgoedinformatie van groot belang;
bescherming. De toenemende privatisering en samen
werking maakt gebruikers afhankelijker van het be
drijfsleven of van elkaar. Goede normen zijn een hulp
middel om de belangen van de consument (hier op
drachtgever/gebruiker) te beschermen.
De begrippen normalisatie, standaardisatie en uniforme
ring worden nogal eens door elkaar gebruikt. Ook de uit
drukking harmonisatie komt men regelmatig tegen. Het is
goed deze begrippen duidelijk te onderscheiden.
Door het NNI wordt voor het begrip „normalisatie" een
ruime definitie gehanteerd:
,,Het met inspraak van alle belanghebbende maatschap
pelijke groeperingen opstellen en toepassen van regels
(normen) om orde of eenheid te scheppen op gebieden
waar verscheidenheid overbodig en ongewenst is".
Het begrip „standaardisatie" wordt vaak gebruikt als
synoniem voor normalisatie. In de praktijk wordt met
normalisatie vaak het proces van afstemming bedoeld,
terwijl standaardisatie vaak wordt gebruikt voor het daad
werkelijk toepassen van specificaties of regels.
In navolging van het NNI zal ik het woord standaardisatie
zoveel mogelijk trachten te vermijden en alleen het woord
normalisatie gebruiken. Verwarrend is overigens dat in de
Engelse taal alleen het woord „standardisation" wordt
gebruikt.
Harmonisatie gaat minder ver dan normalisatie. In een
heterogene en complexe omgeving kan het nodig zijn de
ontwikkeling van gemeenschappelijke normen in fasen of
stappen te laten verlopen. Harmonisatie kan zo'n eerste
stap zijn. Bij harmonisatie ligt de nadruk op het weg
nemen van inconsistenties en het scheppen van de voor
waarden voor de volgende fase van normalisatie. Het
woord harmonisatie wordt vaak gebruikt voor het af
stemmen van wetgeving.
Ook met betrekking tot de vastgoedinformatie is de situa
tie vaak zo complex, dat het zinvol is een fase van harmo
nisatie te onderscheiden. In de fase van harmonisatie zal
de samenhang tussen de verschillende normalisatie
activiteiten duidelijk moeten worden. Verder zal moeten
worden gewerkt aan het helder maken van het te hante
ren begrippensysteem en aan het ontwerpen van gene
rieke (conceptuele) normen. Deze eerste fase is vooral
voorwaardenscheppend en meer gericht op kennisover
dracht dan op informatie-overdracht.
Bovengenoemd onderscheid in fasen wordt buiten de
vastgoedinformatie al regelmatig toegepast. Een bekend
voorbeeld is het ISO-9000 systeem. Dit is een vertaling
van een door de ISO ontworpen en door het NNI overge
nomen systeem voor kwaliteitszorg. Deze generieke
norm biedt een algemeen begrippenkader en een alge
meen model, dat kan worden gehanteerd bij het per be
drijf of functie opstellen van een meer specifiek systeem
van kwaliteitszorg. Het ISO-9000 systeem wordt in veel
verschillende takken van de industrie toegepast, onder
andere als hulpmiddel bij certificering in het kader van
kwaliteitszorg. Bij het Kadaster en de Rijkswaterstaat,
maar ook bij de branche-organisatie VNBG, wordt op dit
moment onderzoek gedaan naar de toepassingsmogelijk
heden van het NEN-ISO-9000 systeem in de eigen
situatie.
NGT GEODESIA 91 1
3
