De VVL-ers op het bordes bij Zeiss te Oberkochen.
De donderdag stond in het teken van Zeiss te Oberkochen. De reis
voerde ons door de Schwabische Alp, was schilderachtig, maar
duurde iets langer dan gepland. Na de „Kaffee mit Torte" bezochten
we de fabriek waar de produktie van onder andere landmeetkundig
instrumentarium een mengeling bleek van geautomatiseerde tech
nieken en handwerk. Verbazing wekten vooral ook de aard en om
vang van de kwaliteitscontroles.
Op het middagprogramma stond een bezoek aan het „Optisch
Museum", een verscheidenheid aan lenzen en toepassingen als
brillen, camera's, microscopen, stereoscopen, verrekijkers, enz.
Voorts kregen we een rondgang langs het fotogrammetrisch produkt-
assortiment van Zeiss. Centraal hierin stond Phocus, een foto-
grammetrisch-kartografisch informatiesysteem, waarbinnen de uit
werk- en digitaliseerstations (onder andere Planicomp's) zijn geïnte
greerd. Tenslotte werden we geconfronteerd met het nieuwste
produkt uit de Zeiss-stal: de Ree Elta, die twee weken voor ons
bezoek werd geïntroduceerd op de Deutsche Geodatentage. In
plaats van de „losse" Ree 500 vormt de registreereenheid (Ree E
genaamd) nu een compact onderdeel van de tachymeter, compleet
met LCD-beeldscherm en 24 toetsen. Die zullen we ook in Nederland
nog veel vaker tegenkomen.
Als afronding van deze geslaagde dag gingen we op uitnodiging van
Zeiss nog uitgebreid aan tafel en daarna terug naar Tubingen.
Vrijdagmorgen reden we weer naar Stuttgart, naar het Landesver-
messungsamt Baden-Württemberg, waar ze voor het gemak de
taken van Kadaster, Topografische Dienst en Meetkundige Dienst
grotendeels hebben gebundeld. De rondgang leidde ons langs de
afdelingen Topografie/Fotogrammetrie (bijhoudingscyclus topogra
fische kaarten vijfjaar), Kartografie (veel gedegen handwerk), Repro
grafie (nog behoorlijk traditioneel) en Automatisering (nog in de
kinderschoenen). Het is vooral frappant te zien hoe anders het „land
meetkundig" wereldje daar is georganiseerd. En oh, schrale
troost ook in Duitsland blijkt men volop afstemmingsproblemen te
kennen.
Vervolgens maakten we onder leiding van een enthousiaste gids een
rondwandeling door het oude deel van Stuttgart en besloten de dag
met een diner in het centrum van de stad. Terug in Tübingen bleek
geen kroeg groot genoeg om zoveel landmeters te herbergen, dus
zwermde de groep uit over de verschillende uitspanningen.
Op zaterdag was de terugreis, grotendeels in de regen, met een
afscheidsdiner in Zeddam.
We kijken terug op een leuke en leerzame excursie, met een vol
programma, wederom uitstekend georganiseerd en geregisseerd
door VVL-penningmeester Bé van Guldener.
Dus VVL-leden, houdt in oktober 1992 alvast een weekje vrij.
Wim van Rijkeren
U SAMENWERKING LGR, NAM EN MD
Op 14 december 1990 is in Delft de samenwerkingsovereenkomst
gesloten voor het onderzoeksproject „Geodetische deformatie
analyse" tussen de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), de
Meetkundige Dienst van de Rijkswaterstaat (MD) en het Laborato
rium voor Geodetische Rekentechniek (LGR) van de Faculteit der
Geodesie van de Technische Universiteit Delft. De overeenkomst
werd ondertekend namens de NAM door de exploitatie-manager dr.
E. van Scherpenzeel, namens de MD door hoofdingenieur-directeur
ir. M. J. Olierook, namens het LGR door prof. dr. ir. P. J. G.
Teunissen en namens de TU Delft door ir. A. A. Ph. J. M. van Lams-
weerde, secretaris-beheerder van de Faculteit der Geodesie.
NGT GEODESIA 91 - 2
Deformatie-analyse is een van de onderzoekthema's van de Facul
teit der Geodesie. Dit betreft een breed opgezet onderzoek, waarin
een algemene aanpak en een oplossingsmethode voor een wille
keurig deformatieprobleem worden nagestreefd: zowel voor 1-, 2- en
3D-netwerken als voor 1-, 2- en 3D-deformaties dienen alle denkbare
typen geodetische herhalingsmetingen in combinatie met overige
beschikbare informatie integraal te worden verwerkt, resulterend in
een kwalitatief optimaal deformatiemodel.
Binnen dit totale project is nu in samenwerking met de NAM en de
MD ten behoeve van de analyse van de bodemdaling als gevolg van
delfstoffenwinning het deelproject „1D-deformatieanalyse uit water
pasnetwerken" opgezet. Hierin zal een rekensysteem worden ont
wikkeld voor de optimale schatting en kwaliteitsbeschrijving van het
deformatiemodel uit herhaalde waterpasmetingen in combinatie met
aanvullende beschikbare informatie omtrent (in dit geval) het Gro
ningse aardgasveld. Voor de duur van het onderzoeksproject is een
periode van drie jaar voorzien.
In de samenwerkingsovereenkomst is vastgelegd dat het LGR,
ondersteund door praktische expertise van de NAM en de MD, zal
zorg dragen voor de ontwikkeling van het rekensysteem en de be
nodigde theorievorming. De MD draagt in de eerste fase van het
project zorg voor de voorbereiding van de gegevens.
De partijen gaven tijdens de bijeenkomst het grote belang aan van
de mogelijkheden die de Delftse theorie van kwaliteitsbeheersing
biedt voor een integrale benadering van de multi-epochen deforma-
tieproblematiek. Tevens werd onderstreept dat de beschikbaarheid
van standaardprogrammatuur voor multi-epochen deformatie-ana
lyse in de toekomst de geodetische analyses van 1D-deformaties op
gebieden anders dan het Groningse aardgasveld en in groter ver
band op een uniforme wijze mogelijk maakt.
Frank Kenselaar
INFORMATIETECHNOLOGIE-SUBSIDIE VOOR
KLM AEROCARTO
KLM Aerocarto is een onderzoek gestart om objectgerichte topogra
fische bestanden te kunnen vervaardigen ten behoeve van geogra
fische informatiesystemen. Het bijzondere van deze bestanden is,
dat elk willekeurig topografisch object direct in het bestand kan
worden geïdentificeerd. Dit is essentieel voor gebruikers die met
deze bestanden een koppeling tot stand willen brengen met diverse
administratieve gegevens.
In het kader van de Programmatische Bedrijfsgerichte Technologie
Stimulering (PBTS) is door het Ministerie van Economische Zaken
(StiPT) aan dit onderzoeksproject subsidie toegewezen aan KLM
Aerocarto.
PLANICOMP P3 VOOR INPARK
Na een kort, maar uitgebreid onderzoek heeft het Ingenieursbureau
Inpark BV te Leidschendam een Planicomp P3 fotogrammetrisch uit
werkingsinstrument met een VAX-besturingscomputer van Carl
Zeiss Oberkochen aangeschaft.
De Planicomp zal worden voorzien van een P-cursor met handwielen
en voetschijf. Voorts zal het systeem de Phocus-programmatuur
gebruiken, een objectgeoriënteerde gegevensstructuur, die kan wor
den aangepast aan verschillende projecten.
Het systeem zal ook worden aangesloten aan het Indus-uitwisse-
lingsformaat van Inpark, dat operationeel is op de reeds aanwezige
VAX-computer en de Interpro-microstations.
Inlichtingen Zeiss Nederland BV, telefoon 02940-66660.
ISIS VERKRIJGT IRC-STATUS
ISIS Benelux BV, een adviesbureau op het gebied van GIS, heeft
deze eerste IRC-status gekregen. Daarmee is ISIS een Intergraph
Registered Consultant geworden. Deze status wordt toegekend aan
onafhankelijke adviseurs die voldoende vertrouwd zijn met de details
van Intergraph's produkten en systemen op het gebied van GIS/
Mapping.
De adviseurs met een IRC-status zijn gekwalificeerd voor onder
steuning bij projectplanning, implementatie, training, ontwikkeling
van specifieke programma's en dienstverlening ten behoeve van de
produktie met behulp van Intergraph-apparatuur en -programmatuur.
GESLAAGDEN TU DELFT
Op vrijdag 24 november 1990 zijn aan de Faculteit der Geodesie van
de Technische Universiteit Delft afgestudeerd: M. E. de Gunst, M.
Hamed I. C. Hugen en K. Zuidweg.
85
