Met een ISO 8211 uitwisseling worden één of meerdere
beschrijvingsrecords uitgewisseld. Elk beschrijvingsre
cord bevat de:
logische opsomming van records met „voorloop"-
gegevens (RDR, Records Descriptive Record). Met
voorloopgegevens wordt de omschrijving van gege
vens van de volgende records bedoeld;
beschrijving van de gegevens (DDR, Data Descriptive
Record);
inhoudelijke gegevens (DR, Data Record).
EDIFACT
EDIFACT (Electronic Data Interchange For Administra
tion, Commerce and Transport) is een ontwikkeling van
de Economische Commissie van de EG (WP.4 van de
CEE/EC) uit 1985, die in 1987 erkenning kreeg van de
ISO (ISO 9735). Het doel van EDIFACT is te voorzien in:
procedures voor internationale handel;
een kostenvermindering en het vermijden van vertra
gingen bij het overzenden van gegevens;
een foutenvrije uitwisseling van administratieve en
commerciële gegevens;
een uitwisseling die onafhankelijk is van de gebruikte
systemen en interactief van aard kan zijn.
In EDIFACT wordt een uitwisseling gedefinieerd als het
geheel van records in hiërarchisch gestructureerde la
gen, bestaande uit uitwisselings- en functionele lagen en
boodschappen. Er bestaan twee typen records in EDI
FACT, namelijk met enkelvoudige en samengestelde ele
menten.
De structuur van een EDIFACT-uitwisseling bestaat uit
een opeenvolging van karakters, CONNECTION ge
naamd, die één of meerdere uitwisselingen aangeeft
(fig. 4).
Optionele karakteretrlng
Voorloopbericht voor ultwleaellng
(verplicht)
I
Voorloopbericht voor functiegroep 5
(geconditioneerd aegment)
Voorloopbericht (verplicht)
LAAG Edlgeo/Edltact j
(te gebruiken eegmenten)
Einde bericht (verplicht)
Einde bericht voor functiegroep
(geconditioneerd aegment)
Einde bericht voor ultwleaellng
(verplicht) j
Fig. 4. Communicatieprotocol in EDIFACT.
Algemene aspecten bij uitwisseling
Bij een uitwisseling komt een aantal algemene aspecten
naar voren, zoals:
de structuur en de hiërarchie in het conceptuele
model, zoals het type gegevensstructuur (topologi
sche structuur, node/linkstructuur, polygoonstructuur,
gridcel- of rasterstructuur, netwerkstructuren, enz.) en
het verband tussen de verschillende uit te wisselen
thema's, meestal ingedeeld in (kaart)lagen of over
lays;
de validatie van gegevens door de gegevensdefinitie
(DDS, Data Definition System) door middel van enti
teiten- en attributendefinitie en het aangeven van het
domein van de waarde van elk attribuut, zoals de defi
nitie van het ruimtelijke domein voor de ruimtelijke
attributen (als coördinaten);
beveiligingsaspecten, waaronder:
klasse voor geheimhouding;
toestemming voor gebruik: alleen bekijken of be
kijken en wijzigen van de informatie, waarbij ook
moet worden aangegeven welke soorten wijzi
gingen mogen worden aangebracht door de ont
vanger van de gegevens, zoals kan worden gerea
liseerd in een objectgeoriënteerde systeemstruc
tuur;
ruimtelijke referentie:
interne geometrie, met andere woorden welke
typen transformaties zijn toegelaten zonder de ge
gevens te vervormen;
maximale en minimale coördinaatwaarden die in
het bestand kunnen voorkomen (de coördinaat
range van het bestand);
extern coördinaten referentiesysteem en eenhe
den;
aansluitpunten die nodig zijn voor het verband
tussen de interne geometrie en het externe refe
rentiestelsel.
Bestaande uitwisselingsformaten
De ontwikkeling van uitwisselingsformaten voor ruimte
lijke gegevens is begonnen in de zeventiger jaren in
Duitsland [1], Tegen het einde van dat decennium is in
Nederland door de Contactgroep Automatisering in de
Kartografie de noodzaak onderkend om eveneens een
uitwisselingsformaat (SUF, Standaard Uitwisselings For
maat) te definiëren en dat formaat is in 1980 geïntro
duceerd [2]. Daarna worden verschillende normen gefor
muleerd, zoals in:
de Verenigde Staten van Amerika (SDTS, Spatial Data
Transfer Standard);
Engeland (NTF, National Transfer Format);
Europa (met name de volgende NAVO-landen: België,
Canada, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Italië,
Nederland, Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk en de
Verenigde Staten van Amerika), verenigd in de
DGIWG (Digital Geographic Information Working
Group) en DIGEST (Digital Geographic Information
Exchange STandard);
Duitsland (EDBS, Einheitliche Daten-Bank Schnittstel-
le), gebaseerd op het ALK/ATKIS-model van de Duitse
Landesvermessungsamter;
Finland (VHS 1040 en 1041, gebaseerd op de EDI-
FACT-norm).
ISO
821 1
NTF
SUf-2
EBDS
SOTS
DIGEST
VHS
EDIFACT
Fig. 5. Technische keuze tussen de normen ISO 8211 en EDIFACT
voor de verschillende normen.
60
NGT GEODESIA 91 - 2
