KRISS
Videomap
RISIS
RIVS
IMA (uitverkocht)
Analytische plotter
Kern DSR 15
Zeiss Planicomp
Wild BC-3
System-9 AP
IMA
P1, P2 en P3
Wild BC-1
Beschikbaarheid
los
los
los
standaard ingebouwd
standaard Ingebouwd
Mono en stereo
ja
ja
ja
alleen stereo
alleen mono
Kleur/monochroom
monochroom
monochroom
monochroom
monochroom
kleur
Scherm
raster
vector
vector
raster, dus raster-
raster
vector conversie
Opslag
raster
vector
vector
vector
vector
Resolutie
25 pm
32 pm
6 tot 30 pm
15 tot 25 pm
5 tot 20 pm
Plaats van
tussen foto
tussen foto
tussen zoom
tussen foto
tussen zoom
Inspiegeling
en zoom
en zoom
en oculair
en zoom
en oculair
Globaal overzicht beeld/nspiegelingssystemen.
3. raster- of vectoropslag. Het gehele beeld kan in raster-
vorm worden opgeslagen, of een gedeelte van het
beeld kan in rastervorm en de rest in vectorvorm
worden opgeslagen. Het voordeel van rasteropslag is
de snelle toegankelijkheid; het nadeel is het enorme
geheugenbeslag. Bij vectoropslag is dit precies omge
keerd. Een andere mogelijkheid is om het gehele
beeld in vectorvorm op te slaan en op een vector-
scherm af te beelden;
4. verschillende resoluties. De verschillende beeldin-
spiegelingssystemen hebben verschillende resoluties
van de ingespiegelde lijnen. Als beeldinspiegeling
alleen wordt gebruikt voor volledigheidscontrole en
bijhouding, is een lage resolutie voldoende. Voor pre-
cisiecontrole is een hoge resolutie nodig;
5. plaats van inspiegeling in het instrument. Het beeld
kan worden ingespiegeld tussen de plaatdragers en
de zoom-optiek of tussen de zoom-optiek en het ocu
lair. Voordeel van het eerste systeem is, dat zowel het
stereomodel als het ingespiegelde lijnenbeeld worden
vergroot of verkleind bij het in- of uitzoomen. Bij het
tweede systeem moeten zij steeds op elkaar worden
gepast. Een voordeel van het tweede systeem is, dat
de ingespiegelde lijnen altijd even dun blijven, omdat
ze niet worden meevergroot bij het inzoomen.
De keuze van een beeldinspiegelingssysteem is direct
gekoppeld aan de keuze voor een analytische plotter; met
name de punten 2, 3, 4 en 5 zijn direct verbonden met het
instrument.
Toepassingen
Toepassingen van beeldinspiegeling zijn:
1fotogrammetrische aanvulling van bestaande, digitale
bestanden (bijvoorbeeld bij de bijhouding). Bij aan
vulling van digitale bestanden is de homogeniteit van
een bestand van belang. Een bestand is homogeen
wanneer de gegevens zijn ingewonnen met dezelfde
meetmethode en wanneer ze van dezelfde actualiteit
en kwaliteit zijn.
Een fotogrammetrisch bestand heeft een homogene
kwaliteit. Na fotogrammetrische aanvulling met beeld
inspiegeling behoudt het bestand zijn homogeniteit.
Een terrestrisch bestand is minder homogeen door het
gebruik van meer meetmethoden. Beeldinspiegeling
kan in deze homogeniteit uiteraard geen verbetering
brengen, tenzij alles opnieuw wordt gemeten. Vanuit
de lucht zijn objecten anders zichtbaar dan vanaf de
grond. Hierdoor ontstaat verschil in representatie.
Dakoverstekken zijn een bekend voorbeeld van dit
probleem. Dit probleem komt ook voor bij naverkende,
fotogrammetrische bestanden;
2. controle van bestaande bestanden op volledigheid en
precisie. Volledigheidscontrole is vrijwel altijd moge
lijk. Precisiecontrole levert al snel problemen op, bij
voorbeeld als het bestand geen hoogte-informatie be
vat of als de resolutie van het beeldinspiegelings
systeem te slecht is;
3. hulpmiddel bij de fotogrammetrische gegevensinwin-
ning. Bij de huidige karteerprocedures moet de waar
nemer meestal blind digitaliseren; het resultaat van
zijn metingen is voor hem niet zichtbaar. Fouten en
onvolkomenheden kan hij niet direct corrigeren. Een
correctiefase achteraf is noodzakelijk. Met beeldin
spiegeling zijn de resultaten wel meteen beschikbaar.
Een aparte correctiefase is overbodig geworden. Dit
leidt tot efficiëntere produktie;
4. inspiegelen van menu's. Door het inspiegelen van
menu's is een integratie van de analytische plotter en
een interactief grafisch systeem mogelijk. Hierdoor
verbetert de ergonomie: het aantal handelingen ver
mindert. Bovendien is een kostenbesparing mogelijk,
doordat een grafisch werkstation niet meer nodig is.
Daar staat tegenover dat voor beeldinspiegeling vaak
veel computercapaciteit nodig is en dat één terminal
altijd noodzakelijk zal blijven.
Verschillende systemen
Verschillende fabrikanten brengen beeldinspiegelings-
systemen op de markt. Leica heeft KRISS (Kern Raster
Image Superimposition System) voor de KERN DSR ana
lytische plotters en RISIS (Raster Image Super-Imposition
System) voor de Wild BC3. Zeiss brengt Videomap op de
markt voor de P-serie analytische plotters. Bij de Inter-
Map Analytic (IMA) van Intergraph is het beeldinspie
gelingssysteem standaard ingebouwd, evenals RIVS
(Raster Injection Verification Subsystem) bij de System-9
analytische plotter van Prime.
Bij de systemen die los te koop zijn, bestaat de mogelijk
heid te kiezen uit mono of stereo. Een overzicht van de
verschillende systemen staat in de tabel.
Praktische ervaring met beeldinspiegeling is in Neder
land voor zover bekend alleen opgedaan door de Meet
kundige Dienst van de Rijkswaterstaat (MD), KLM Aero-
carto en het bureau Landmeetkundige Zaken van de
provincie Noord-Brabant. Bij deze instanties wordt ge
bruik gemaakt van Kern DSR-15 analytische plotters met
316
NGT GEODESIA 91 - 7/8
