kleurenfoto met een resolutie van 10 micron levert 1,5 Gigabyte)
hoeft geen bottleneck te vormen, gezien de performance van 70
mips van huidige werkstations met 500 Mb RAM, de verwachte jaar
lijkse verdubbeling van de processorsnelheden, de komst van optical
discs en andere opslagmedia.
Intergraph presenteerde in de persoon van Richard Kaiser haar
Image Station digitale fotogrammetrische produktlijn. Het beeld
scherm biedt de stereomogelijkheid door linker- en rechterbeeld
interlaced met een frequentie van 120 Hz weer te geven. Een spe
ciaal brilletje wordt met het beeldscherm gesynchroniseerd met een
infraroodzender en toont met een frequentie van 120 Hz het linker
beeld aan het linkeroog en het rechterbeeld aan het rechteroog, zo
het stereo-effect veroorzakend. Hoewel het systeem niet fysiek aan
wezig was, klonk dit zeer indrukwekkend.
Tijdens de voordracht en uit het paper werd ondergetekende niet
duidelijk wat nu de meerwaarde van het systeem in zijn huidige
status is. Men gebruikt gescande luchtfoto's of satellietbeelden en
verwerkt die digitaal. Dit is echter wat anders dan het geautomati
seerd uitvoeren van aerotriangulatie (bijvoorbeeld met behulp van
een interest operator), kartering (feature extraction) en DTM-collectie
(met behulp van matching-technieken). Deze digitale, geautoma
tiseerde verwerkingstechnieken staan voor volgend jaar op het pro
gramma.
Het programmapakket MATCH-T (Peter Krzystek, Inpho GmbH)
biedt de mogelijkheid om automatisch Digitale Terrein Modellen
(DTM) te meten. Om de matching te vereenvoudigen, worden de pre-
georiënteerde, gescande luchtfoto's „geresampled" om te komen
tot een epipolaire geometrie (overeenkomende beeldlijnen
kernstralen liggen in eikaars verlengde). De resolutie van de digi
tale beelden wordt in verschillende stappen teruggebracht, hetgeen
leidt tot een piramide van beelden. Deze piramide wordt vervolgens
gebruikt voor de kenmerkextractie in elk afzonderlijk beeld op basis
van de Förstner-operator, waarna Feature Based Matching (FBM)
wordt uitgevoerd. De resultaten tonen niet alleen een grote hoeveel
heid aan hoogtemetingen (tien keer zoveel als manueel gemeten),
maar ook een hoogtenauwkeurigheid van (minder dan) 0,1 promille
van de vlieghoogte.
De programmatuur is overigens nog in een conceptfase.
Andere voordrachten werden gehouden door Bruhn van Volkswa
gen, waarbij digitale fotogrammetrische systemen worden gebruikt
in de industriële voertuigbouw (deformatiemetingen, bewegings
analyse, carrosseriemetingen e.a), real time fotogrammetrie en
Robot vision (Haggren, Universiteit van Helsinki). De variëteit aan
onderwerpen die in het derde hoofdthema aan bod kwamen, deed
het brede potentiële toepassingsveld van digitale fotogrammetrie uit
stekend naar voren komen.
Al met al kan worden gesteld, dat ondanks het feit dat het tweede
thema (Fotogrammetrie en GIS) behoorlijk tegenviel, de Photo-
grammetrische Woche in zijn geheel een groot succes is geworden
en nog steeds een van de congressen is, waar de fotogrammeters
massaal op afkomen.
Chung San Han
EUROGUG '91 EN PRINSJESDAG
Niet zonder trots opende Frits Reneman, voorzitter van de jubi
lerende Benelug, dinsdag 16 september 1991 in het Nederlands
Congresgebouw te 's-Gravenhage het eerste gebruikerscongres op
Europees niveau.
Het was ook Prinsjesdag; enkele straten verder werden even later de
kabinetsplannen onthuld.
De Benelug, een organisatie van Intergraph-gebruikers in België,
Nederland en Luxemburg, had het gastheerschap te danken aan
haar tienjarig bestaan en kweet zich voortreffelijk van die taak.
Meer dan zevenhonderd deelnemers uit bijna dertig landen kon
Reneman welkom heten. België, Duitsland, Frankrijk, Engeland,
Italië, Spanje en Portugal waren natuurlijk van de partij. De Scan
dinavische landen hadden grote aantallen deelnemers gestuurd en
bijzonder blij was hij met de deelnemers uit de Oosteuropese landen
als Hongarije, Tsjechoslowakije en Joegoslavië. Ook van buiten
Europa (Zuid-Afrika en USA) was er belangstelling voor dit congres.
De samenwerking met de Fegug (Europese gebruikersgroep) en
Intergraph, zonder wiens medewerking dit congres niet mogelijk was
geweest, kreeg gestalte in de aanwezigheid van respectievelijk mr.
Ray McEvoy (voorzitter van de Fegug) en mr. Jim Meadlock (Inter-
graph's president-directeur).
Ray McEvoy op zijn beurt dankte namens de Fegug het Benelug-
bestuur voor de geweldige inzet bij de organisatie van dit congres,
dat in het belang van heel veel gebruikers werd opgezet voor, zoals
hij noemde, kennisvergroting door „sharing" van ervaring.
De oprichter van Intergraph, mr. Jim Meadlock, had veel meer tijd
nodig om zijn Europese gebruikers, hier in unieke samenstelling bij
een, in „real american style", de geweldige groei en ontwikkeling
van Intergraph voor te houden. In tegenstelling tot en ondanks de
neergaande economische ontwikkeling, waarvan tegelijkertijd op het
Binnenhof gewag werd gemaakt, juichte Meadlock over immer
groeiende omzetten die zo op het oog in omvang niet onderdeden
voor die van de Nederlandse staat.
Vooral de GIS en „Mapping" markt (misschien eerst wat verwaar
loosd?) bleek flink groeiende. Het programmapakket MicroStation, is
daar voornamelijk debet aan en natuurlijk de omschakeling van Vax
naar Unix-computers, een ontwikkeling die op dit moment volledig is
afgerond.
,,Hel jaar 1992 wordt het jaar van de verdere ontwikkeling van moge
lijkheden. De evolutie in de GIS en kartografische wereld stopt niet
binnen twee jaar, maar zal blijven doorgaan. Daarom zullen wij daar
veel geld en mankracht in stoppen om in de race te blijven", sprak
Meadlock.
Uitvoerig schetste hij de plannen, methoden en problemen die
moeten worden overwonnen, daarbij vrij concreet aangevend welke
van die problemen nog in 1991 dan wel in het eerste of tweede
kwartaal van 1992 zullen zijn opgelost.Wij blijven doorgaan met het
ontwikkelen van methoden om u het teven gemakkelijker te maken
was zijn eindconclusie
Het congres als leermodel
Vier dagen lang werd in zes verschillende zalen in het uitgebreide
congrescentrum door specialisten van „all over the world" visies
gegeven op de ontwikkelingen en mogelijkheden van de programma
tuur en apparatuur of de toepassingen daarop.
Naast de GIS- en kartografische wereld werden onder andere ook de
martktsegmenten nutstoepassingen, TIM en systeembeheer belicht.
Vanaf negen uur in de morgen tot vijf uur in de middag konden de
deelnemers kennis vergaren en hun inzicht vergroten; dat deden ze
met grote gretigheid.
Daar geen enkele deelnemer de fysieke mogelijkheid had alle zittin
gen bij te wonen, was het maken van keuzen noodzakelijk.
De in GIS en kartografie geïnteresseerden stortten zich onder ande
re op de lezingen van de Nederlanders:
Jan van Rey: GIS and Mapping, trends in government;
Pirn Groot: GIS implementation consultance;
Hans de Jonge: Building planning and facility management;
Gerard Vrijkotte: Production of small scale maps at the Topo
grafische Dienst.
Uit andere landen werden ervaringen met GIS geëtaleerd, onder
andere door:
Dough Gerull uit Huntsville: Mapping and GIS solutions;
Ken Robinson (Engeland): Implementation of a land use mana
gement system;
Roger Littleworth sprak over ,,Real 3D mapping";
G. Rinaldi (Italië) bedreef Environment analyses with MGE.
Veel belangstelling en waardering was er voor de lezing van mr.
Kotska uit Tsjechoslowakije, die met het verhaal Information
system for surveying and mapping" beschreef hoe dat land in zeer
korte tijd een kadaster tot stand zal brengen, compleet met geo
metrische en administratieve gegevens van het (voormalige) particu
liere grondbezit; vanaf 1948 is dit samengevoegd tot staatseigen
dom, waardoor een kadaster overbodig was geworden.
502
NGT GEODESIA 91-11
