Landmanagement in mondiaal
perspectief
achtergrondnotitie bij de FIG-verklaring
betreffende de bijdrage van de geodeet
aan landmanagement
Grond en grondpolitiek
Landmanagement
Algemeen
door prof. mr. ir. J. L. G. Henssen (Nederland), president van het OICRF.
SUMMARY
Land Management, a background paper
This background paper considers the policy statement on the surveyor's contribution to Land Management,
adopted by the Permanent Committee Meeting of FIG, May 23, 1991, Beijing, China. This policy statement
deals with all problems, worldwide, on Land Management in terms of spatial planning, valuation, taxation,
acquisition and disposal of land, and legal and administrative registration of land and ownership. Several
institutional components necessary for modern land management, such as organization, information, com
munication, training, research and technical assistance are also discussed.
Het is duidelijk dat alle bedreigingen voor de mensheid,
zoals die zijn aangeduid in de FIG-verklaring, zeer nauw
samenhangen met grond.
Wij hebben allen grond nodig om op te leven, ons onder
komen op te bouwen en ons voedsel te verbouwen. In dit
opzicht wordt onder „grond" ook begrepen water, zoals
de zee, en de zeebodem die meer en meer van belang
wordt in verband met de aanwezigheid van delfstoffen.
Vooral in ontwikkelingslanden kan grond niet worden be
handeld als elk ander handelsartikel, hoe duidelijk en
waardevol ook. Naast zijn economische waarde heeft
grond vaak een wezenlijke, sociale en religieuze beteke
nis. De gedachte bijvoorbeeld, dat de grond behoort tot
de voorvaderen van wie de levenden hun recht ontlenen
om de grond te gebruiken als rechtsopvolgers van de do
den en tevens als beheerder voor de nog ongeborenen
van de groep (stam, familie), kan niet worden afgedaan
als oud, bijgelovig of romantisch. De gedachte dat wij het
land beheren voor de generaties na ons, wordt ook in
ontwikkelde landen meer en meer benadrukt; dit wordt
veroorzaakt door de tegenwoordige problemen van over-
uitputting van de grond, van vervuiling en gebrek aan
grond.
Binnen het raamwerk van gedachten over de betekenis
van grond moet een evenwicht worden gevonden tussen
exploitatie/gebruik van grond en het behoud ervan, zodat
een duurzame ontwikkeling kan worden verkregen, die
nodig is voor het overleven van de mensheid.
Door het ontwerpen en uitvoeren van een grondpolitiek
kunnen regeringen hun wil tonen grond ter beschikking te
stellen om tegemoet te komen aan de steeds toenemen
de behoefte aan grond. Zo'n grondpolitiek houdt in dat er
voor alle soorten gebruik een voldoende hoeveelheid
grond beschikbaar moet zijn; de grond moet geschikt
gelegen zijn en voorzien zijn van een adequate infra
structuur, waarbij milieu-eisen in acht worden genomen.
Bovendien moet de grond beschikbaar zijn tegen een
economisch haalbare prijs en moet er sprake zijn van
FIG-publikatie 1991, no. 4, „Surveyor's contribution to Land
Management", vertaald uit het Engels door ir. P. van der Molen.
NGT GEODESIA 92 - 3
zekerheid van het eigendomsrecht. Dat moet duidelijk
zijn gedefinieerd. Dit alles moet plaatsvinden op een om
vang en schaal die in overeenstemming zijn met allerlei
groeiende behoeften.
Voor het effectief uitvoeren van een grondpolitiek, als die
eenmaal ontworpen is, is het noodzakelijk verschillende
instrumenten en gereedschappen aan te wenden. Deze
aanwending kan in de context van de beleidsverklaring
worden aangeduid met de term „landmanagement".
Als belangrijke instrumenten en gereedschappen kunnen
worden genoemd:
ruimtelijke ordening (inclusief planning van het grond
gebruik);
waardebepaling en taxatie;
verkrijging van grond en levering;
juridische eigendom van grond en grondregistratie/
kadaster;
geografische en/of landinformatiesystemen (GIS/LIS);
institutionele aspecten: coördinatie en samenwerking,
organisatie, financiële systemen, wetgeving, informa
tie-communicatie, opleiding, onderzoek, consultancy
en (technische) hulp.
Deze instrumenten en gereedschappen spelen (de één
minder, de ander meer) een fundamentele rol in de stadia
van ontwikkelingsactiviteiten, zoals men die gewoonlijk
onderkent:
inzicht hebben in het actuele, hedendaagse grond
gebruik;
plannen van het toekomstige gebruik;
realiseren van het geplande toekomstige gebruik;
beheren en toezicht houden op het gerealiseerde
gebruik.
De instrumenten en gereedschappen zijn sterk aan el
kaar gerelateerd, zodat een goede coördinatie en samen
werking tussen alle partijen gewoonlijk vanuit ver
schillende disciplines werkend noodzakelijk zijn, en
die moeten worden ontwikkeld of verbeterd. Hierna zullen
de instrumenten en gereedschappen kort worden be
handeld.
101
