Basiskaarten
Aanschaf
vervaardiging van de liggingsplans de waarde van onge
veer 200 mensjaar.
De rotatietijd, dat wil zeggen de periode waarna de lig
gingsplans worden vernieuwd, ligt rond de 30 jaar. Dit
betekent dat jaarlijks gemiddeld zo'n 4000 plans moeten
worden vernieuwd.
De totale vervangingswaarde van de liggingsplans wordt
geschat op 12 miljard BEF. Dat betekent dat ongeveer
tien procent van de kostprijs van het kabelnet naar de
vervaardiging en bijhouding van de liggingsplans gaat,
een enorme investering voor het vastleggen van gege
vens die hoofdzakelijk aan externe gebruikers ten goede
komen.
Als topografische grondslag voor het liggingsplan wordt
de zogenaamde basiskaart gebruikt. In de zeventiger
jaren werden de liggingsplans van RTT-Belgacom ge
tekend volgens een vergroting van de kadasterkaarten.
De lage geometrische kwaliteit leidde echter tot verschil
lende problemen:
de kadasterkaarten werden immers opgebouwd vol
gens de wooneilanden. Alle meetfouten kwamen uit
eindelijk terecht op de openbare weg en dat is juist het
gedeelte dat voor de nutsbedrijven van belang is;
de afstanden door het Kadaster uitgezet komen over
een met de werkelijke afstanden in het terrein, het
geen tot grote vervormingen leidde in heuvelachtige
gebieden. Pas tegen het einde van de jaren tachtig
aanvaardde het Kadaster het principe van de verticale
projectie.
De snelle groei van het telefoonnet in de jaren '70 was er
de oorzaak van dat zeer veel liggingsplans niet meer
goed werden bijgehouden, vooral omdat ze overbelast
raakten en onleesbaar werden. Een vernieuwing van de
basisplans, met overgang naar een grotere schaal, van
1 1000 naar 1 500 of van 1 500 naar 1 250, drong
zich op. Sinds 1981 hebben verschillende RTT-gewesten,
ter gelegenheid van vernieuwing van de liggingsplans,
basiskaarten laten vervaardigen door fotogrammetrische
bedrijven.
Halverwege de jaren tachtig werd bovendien gestart met
de aanleg van glasvezelkabels tussen de centrales. In
veel gevallen werden voor het registreren van de ligging
van deze glasvezelkabels nieuwe strokenkaarten ver
vaardigd met behulp van landmeten.
Inhoud
Om de basiskaart goedkoop te houden wordt de opper
vlakte van de kaart beperkt tot het gedeelte dat vanaf de
weg zichtbaar is. De telefoonkabels worden immers langs
de weg ingegraven, evenals de meeste andere nutslei-
dingen. Een samengaan van de produktie van kadaster
kaarten, waarbij de nadruk ligt op de bebouwing en
percelen binnen de wooneilanden, met de produktie van
wegenplans voor nutsbedrijven is daarom niet zo van
zelfsprekend.
Een eerste vereiste van een liggingsplan is een goede
herkenbaarheid. Daarom worden alle huizen opgenomen
met de vorm van hun voorgevel, de aanzet van de zij
gevels en hun huisnummer. Omdat de kabels meestal in
de voetpaden liggen, worden vooral de duurzame topo
grafische elementen opgenomen die onmiddellijk aan de
Fig. 3. Deeliggingsplan.
weg grenzen zoals muurtjes en afsluitingen van eigen
dommen. De boordstenen worden eveneens systema
tisch opgemeten, omdat dit goed zichtbare elementen
zijn die ook niet voortdurend en zonder kennis van RTT-
Belgacom worden verplaatst. Wanneer het gaat om
wegen waarlangs weinig werd gebouwd, worden andere
elementen voor referentie opgenomen zoals rioolslikkers
en elektriciteitspalen. Door maten te geven ten opzichte
van deze zichtbare elementen kunnen de kabels terug
gevonden worden.
Niet stabiele elementen zoals verkeersborden en signaal-
kasten worden bewust uit de basiskaart weggelaten om
te vermijden dat de opnemers dergelijke elementen zou
den kiezen als referentie voor maatvoering.
Tenslotte moet men er rekening mee houden dat er op de
kaart ook ruimte nodig is voor het tekenen van gleuven,
maten en gleufbakjes. Indien er voldoende vaste refe
rentie-elementen zijn, is het beter elementen van mindere
kwaliteit weg te laten om voldoende tekenruimte te laten.
Ruimte is een economisch goed, ook op een liggings
plan! Uit de figuren 2 en 3 blijkt duidelijk dat een wegen
plan dat er vrij open uitziet, na invulling van installaties
toch zeer druk lijkt.
Automatisering van de basiskaarten
Beslissing tot automatisering
De ontwikkelingen in de wereld van de fotogrammetrie en
de opkomst van digitale theodolieten voor het landmeten
had tot gevolg dat tegen het einde van de jaren tachtig de
meeste grondkaarten digitaal werden aangeleverd of
werden geconverteerd. In 1989 nam RTT-Belgacom de
beslissing ook de leidingen digitaal te gaan registreren.
Deze beslissing moet vooral worden gezien in een pro-
duktiecontext. Het was de bedoeling de tekenaar een
NGT GEODESIA 92 6
239
