öe geodeet; en zijn werkterrein
„Waar ligt de kern van zijn vak?"
Inleiding
Meten is weten
door ing. M. P. J. van de Ven.
SUMMARY
Errors and uncertainty in GIS: a critical comment
Errors and uncertainty with respect to geometric information are well-established and important fields of
interest for surveyors. However, this field seems to be largely neglected when GIS is involved. In this short
article the geodetic community is invited to pay more attention to errors and uncertainty in GIS.
De arbeidsmarkt staat de laatste tijd behoorlijk onder
druk. Reorganisaties lijken elkaar steeds vaker op te
volgen. Kwaliteitsdenken, klantgerichtheid en een kreet
als „terug naar corebussiness" dwingen ons na te
denken over wat we doen, waarom we het zo doen en het
nut ervan.
Het zijn allemaal terechte vragen. Het is echter opvallend
dat in veel gevallen de antwoorden verschillen, terwijl de
context vaak in grote lijnen gelijk is. Ondanks de veel
gelijkluidende organisatorische en informatorische crite
ria zijn wij in staat een veelheid aan benaderingswijzen
ten toon te spreiden ten aanzien van de aard en inhoud
van het geodetisch werk c.q. de produkten. Waarom
eigenlijk, wat denken we ermee te bereiken?
Kernactiviteit
Studieprogramma's van onze onderwijsinstellingen staan
continu in de steigers als gevolg van technologische en
maatschappelijke invloeden. Het aantal aandachtsvelden
binnen de geodesie neemt nog steeds toe ten behoeve
van de interdisciplinaire communicatie. Bij een gelijk
blijvende studieduur neemt mede daardoor de oppervlak
kigheid toe. De samenhang tussen alle vakken en de
eigenlijke „geodetische kern" komt onder druk te staan.
Wat voegen wij als geodeet nu feitelijk toe aan die spe
cifieke aandachtsvelden (de meerwaarde van een pro-
dukt)? Deze vragen worden door het management van
iedere organisatie min of meer continu en vaak indirect
aan ons gesteld. Kunnen wij aangeven wat de waarde is
van de inbreng van een geodeet bij het tot stand komen
van een produkt Wat is eigenlijk die zogenaamdegeo
detische kern"? De oplossingen die tot op heden worden
geboden, lijken helaas te divergeren en verschillende
belangen te dienen. Dit komt het geodetisch vakgebied
niet ten goede.
De geodesie staat ook onder druk omdat anderen vaak
menen uiting te moeten geven van hun kennis over ons
vak. Er worden zelfs vaak conclusies getrokken, die een
eigen leven gaan leiden. Enig weerwoord van geodeten
wordt nauwelijks of niet gehoord. In veel gevallen zijn
geodeten er niet eens bij betrokken of heeft onze reactie
te weinig gewicht om van doorslaggevend belang te
kunnen zijn.
Zonder echt de nadruk te willen richten op een specifiek
aandachtsveld, volgt hier toch een voorbeeld. Waarom
laten we het programmeren niet over aan informatici, dan
kunnen wij onze krachten bundelen in het opstellen van
concrete en fundamentele, functionele specificaties en
334
logische gegevensmodellen en dus op de communicatie
met informatici. De realisatie blijft een zaak van de infor
maticus. Het testen is vervolgens weer een zaak van de
geodeet. De markt van interactief grafische computer
systemen wordt overspoeld met programmatuur waarin
enige geodetische basis veelal ontbreekt. Toch preten
deert men dat deze systemen een vastgoedmarkt bedie
nen, een markt waarvan men zegt dat de geometrie van
objecten een wezenlijk gegeven vormt. Men produceert
tot op heden slechts mooie plaatjes, die niet zijn voorzien
van, door geodeten bepaalde, kwalitatieve normen.
Bij GPS zien we een ander verschijnsel. De markt rea
geert op een technologische ontwikkeling waarin de
geodesie al een belangrijke basis is toebedeeld. Menig
praktische geodeet is echter niet of nauwelijks op de
hoogte van de toepassingsmogelijkheden en beper
kingen. Ook is niet bekend hoe hij invloed kan uitoefenen
met betrekking tot de toepassing van GPS.
In mijn artikel over fouten in afstandberekeningen in NGT
Geodesia 1992, no. 1 wordt indirect getracht geodetisch
Nederland aan het denken te zetten. De strekking van het
verhaal is misschien belangrijker dan alle formules. Na
tuurlijk kan er iets worden gezegd over de presentatie
vorm van het artikel, maar daarmee is nog geen antwoord
gegeven op de strekking van het verhaal. Voor alle duide
lijkheid wordt de strekking hier nogmaals kort samen
gevat
Waarom wijzen geodeten niet op de „fout" of de „on
zekerheid" in het resultaat van berekeningen. We zou
den ons moeten richten op conceptuele en logische
modellen en vervolgens op functionele specificaties
waarin deze begrippen een fundamentele basis vinden.
Door een juiste implementatie kunnen we de gebruiker
deze aspecten op een verantwoorde wijze aanbieden. De
interpretatie van gegevens bepaalt uiteindelijk de infor
matie en leidt in veel gevallen tot een beslissing. De mate
van onzekerheid van informatie speelt hierin een belang
rijke rol.
Tot op heden concentreren geodeten zich voornamelijk
op het registreren en de juiste wijze van verwerken. Het
presenteren krijgt in nog te weinig gevallen de aandacht
van de kartograaf. Het op verantwoorde wijze beheren
van de geregistreerde gegevens is een nog volledig
blanco onderzoeksterrein. Doordat de mooie plaatjes nog
steeds zo gretig aftrek vinden, maakt men zich niet druk
over de waarde van de verstrekte informatie, zelfs niet
over effectiviteit en efficiëntie. De conclusie voor de ge
bruiker zal vaak zijn:Wat weet ik eigenlijk waarmee
de titel van deze paragraaf wordt gechargeerd.
NGT GEODESIA 92 - 9
