Brusselse beeldbewerking
De analoge foto en het aardappelveld
Arjan bestudeert Amsterdam via de Ptanicomp van Zeiss.
„Luchtfoto's kunnen ook nog op andere manieren wor
den verwerkt", vertelt Hagman, „ze kunnen door middel
van scanning digitaal worden bewerkt in beeldbewer
kingssystemen. Die kunnen ook digitale satellietbeelden
verwerken, die we kunnen kopen van gebieden over de
hele wereld. Door interpretatie kunnen thematische kaar
ten worden vervaardigd. Binnenkort wordt hier in Breda
een ARC/INFO-systeem geïnstalleerd, zodat dan ook
GIS-toepassingen kunnen worden uitgevoerd".
Fraaie staaltjes van luchtfotografie en remote sensing
versieren de Bredase wanden. Satellietfoto's van delen
van Nederland, themakaarten van heidevergrassing in
Brabant en Drenthe en, wat Hagman noemt, „een digitaal
gemozaïekte fotokaart" van de omgeving van Overschie.
Om te zien hoe deze zaken worden geproduceerd,
moeten we naar Brussel.
In het zicht van het Brusselse Atomium is het Eurosense-
beeldbewerkingscentrum gevestigd. Chris Steenmans
moet de kunstige remote sensing-technieken zo vaak
vertellen, dat hij ter ondersteuning een demo op een
optische schijf heeft gezet. Het schijfje heeft de grootte
van een cd'tje. Chris wijst een rek magneetbanden van
vier bij twee meter. Diezelfde informatie zit nu in een
Chris bij de ouderwetse magneetbanden.
NGT GEODESIA 92-11
stapeltje schijfjes van 60 cm hoog in zijn kast. De
nieuwste schijfjes hebben 5 Gigabyte geheugen. Iets
minder is nodig om zijn verhaal op beeldscherm zichtbaar
te maken.
De „input" in Brussel komt van satellieten, vliegtuigen en
van de hovercraft. De gegevens zijn verzameld met be
hulp van steeds weer vernuftiger en verbeterde opname
apparatuur daarin. Vanuit satellieten en vliegtuigen kun
nen met behulp van multispectrale scanners opnamen
worden gemaakt in het hele zichtbare en onzichtbare
spectrum; ook de temperatuur van het aardoppervlak kan
daarmee worden gemeten. Met behulp van sonar kunnen
akoestische metingen worden uitgevoerd.
Met die gegevens moet nog wel het een en ander gebeu
ren voordat ze bruikbaar zijn voor het gekozen doel. Hoe
ze ook zijn verzameld, alle beeldmateriaal wordt om
gewerkt tot digitale bestanden.
Met de scanner worden de analoge foto's digitaal gemaakt.
Ook in het Brusselse bedrijf staat een grote zaal vol met
analytische plotters die luchtfoto's uitwerken. Van drie
dimensionale digitale bestanden worden nauwkeurige
digitale lijnenkaarten vervaardigd, vaak op grote schaal
(1 500, 1 1000). De Amsterdamse kaart van Arjan is
zo'n produkt. Ook van Parijs, Brugge en andere grote
steden zijn dergelijke kaarten vervaardigd.
Op lijnenkaarten is alles met symbolen aangegeven
(autosnelweg, binnenweg, bouwland of bos). Het is het
resultaat van het interpreteren van een luchtfoto. Inter
preteren doe je altijd met een bepaalde toepassing voor
ogen. Wil je de kaart voor een ander doel gebruiken, dan
mis je vaak de noodzakelijke informatie. Maar de lijnen-
kaart wordt tegenwoordig steeds meer vervangen door
(ortho)fotokaarten waarop veel meer is te zien. Foto
kaarten kennen geen symbolen, maar geven de oor
spronkelijke informatie, er is niets weggelaten. De ge
bruiker moet daar wel even aan wennen en zelf inter
preteren en selecties maken. Overigens is zo'n orthofoto-
kaart metrisch even nauwkeurig als de lijnenkaart, want
hij is gecorrigeerd voor hellingen van de foto en terrein
reliëf.
Voor de vervaardiging van dergelijke kaarten is het EUDI-
CORT-systeem ontwikkeld. (EUrosense Digital ORTho-
foto system). De eerste fase bestaat uit het aftasten van
de luchtfoto met een trommelscanner. Door aftasting van
de drie kleurenlagen met een laserstraal worden de beel
den omgezet tot een digitaal bestand. Vervolgens worden
met behulp van paspunten en een digitaal terreinmodel
geometrische correcties aangebracht op het digitale
beeld. Daarna worden zogenaamde radiometrische cor-
477