Brusselse beeldbewerking De analoge foto en het aardappelveld Arjan bestudeert Amsterdam via de Ptanicomp van Zeiss. „Luchtfoto's kunnen ook nog op andere manieren wor den verwerkt", vertelt Hagman, „ze kunnen door middel van scanning digitaal worden bewerkt in beeldbewer kingssystemen. Die kunnen ook digitale satellietbeelden verwerken, die we kunnen kopen van gebieden over de hele wereld. Door interpretatie kunnen thematische kaar ten worden vervaardigd. Binnenkort wordt hier in Breda een ARC/INFO-systeem geïnstalleerd, zodat dan ook GIS-toepassingen kunnen worden uitgevoerd". Fraaie staaltjes van luchtfotografie en remote sensing versieren de Bredase wanden. Satellietfoto's van delen van Nederland, themakaarten van heidevergrassing in Brabant en Drenthe en, wat Hagman noemt, „een digitaal gemozaïekte fotokaart" van de omgeving van Overschie. Om te zien hoe deze zaken worden geproduceerd, moeten we naar Brussel. In het zicht van het Brusselse Atomium is het Eurosense- beeldbewerkingscentrum gevestigd. Chris Steenmans moet de kunstige remote sensing-technieken zo vaak vertellen, dat hij ter ondersteuning een demo op een optische schijf heeft gezet. Het schijfje heeft de grootte van een cd'tje. Chris wijst een rek magneetbanden van vier bij twee meter. Diezelfde informatie zit nu in een Chris bij de ouderwetse magneetbanden. NGT GEODESIA 92-11 stapeltje schijfjes van 60 cm hoog in zijn kast. De nieuwste schijfjes hebben 5 Gigabyte geheugen. Iets minder is nodig om zijn verhaal op beeldscherm zichtbaar te maken. De „input" in Brussel komt van satellieten, vliegtuigen en van de hovercraft. De gegevens zijn verzameld met be hulp van steeds weer vernuftiger en verbeterde opname apparatuur daarin. Vanuit satellieten en vliegtuigen kun nen met behulp van multispectrale scanners opnamen worden gemaakt in het hele zichtbare en onzichtbare spectrum; ook de temperatuur van het aardoppervlak kan daarmee worden gemeten. Met behulp van sonar kunnen akoestische metingen worden uitgevoerd. Met die gegevens moet nog wel het een en ander gebeu ren voordat ze bruikbaar zijn voor het gekozen doel. Hoe ze ook zijn verzameld, alle beeldmateriaal wordt om gewerkt tot digitale bestanden. Met de scanner worden de analoge foto's digitaal gemaakt. Ook in het Brusselse bedrijf staat een grote zaal vol met analytische plotters die luchtfoto's uitwerken. Van drie dimensionale digitale bestanden worden nauwkeurige digitale lijnenkaarten vervaardigd, vaak op grote schaal (1 500, 1 1000). De Amsterdamse kaart van Arjan is zo'n produkt. Ook van Parijs, Brugge en andere grote steden zijn dergelijke kaarten vervaardigd. Op lijnenkaarten is alles met symbolen aangegeven (autosnelweg, binnenweg, bouwland of bos). Het is het resultaat van het interpreteren van een luchtfoto. Inter preteren doe je altijd met een bepaalde toepassing voor ogen. Wil je de kaart voor een ander doel gebruiken, dan mis je vaak de noodzakelijke informatie. Maar de lijnen- kaart wordt tegenwoordig steeds meer vervangen door (ortho)fotokaarten waarop veel meer is te zien. Foto kaarten kennen geen symbolen, maar geven de oor spronkelijke informatie, er is niets weggelaten. De ge bruiker moet daar wel even aan wennen en zelf inter preteren en selecties maken. Overigens is zo'n orthofoto- kaart metrisch even nauwkeurig als de lijnenkaart, want hij is gecorrigeerd voor hellingen van de foto en terrein reliëf. Voor de vervaardiging van dergelijke kaarten is het EUDI- CORT-systeem ontwikkeld. (EUrosense Digital ORTho- foto system). De eerste fase bestaat uit het aftasten van de luchtfoto met een trommelscanner. Door aftasting van de drie kleurenlagen met een laserstraal worden de beel den omgezet tot een digitaal bestand. Vervolgens worden met behulp van paspunten en een digitaal terreinmodel geometrische correcties aangebracht op het digitale beeld. Daarna worden zogenaamde radiometrische cor- 477

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

(NGT) Geodesia | 1992 | | pagina 29