Meetprocedure en storende invloeden
Gegevensverwerking
zeggen 10-9 van de normale luchtdruk. Ook dan zijn er
nog 1014 gasmoleculen over, die de meting beïnvloeden.
Daarom is rond het vallende prisma een meevallende
kamer aangebracht en de moleculen rond het prisma
hebben dezelfde snelheid als het prisma.
De meting van de absolute zwaartekracht duurt per
locatie ongeveer twee dagen. De 1500 tot 3000 indivi
duele valproeven worden gegroepeerd in zogenaamde
„runs" van 300 elk. De meting per run geschiedt geheel
automatisch in ongeveer 70 minuten. Een run wordt weer
onderverdeeld in sets, die uit twee subsets van elk 30 val
proeven bestaan (fig. 5).
Voor de verdeling in sets en subsets is gekozen in ver
band met de eindige stabiliteit van de laser. De frequentie
verandert namelijk met de tijd.
Binnen de frequentieband van de Helium/Neon-laser zijn
twee frequenties die voldoen aan bepaalde polarisatie
criteria. Deze verlopen met de tijd tegengesteld, maar wel
met dezelfde orde van grootte. Tussen twee opeenvol
gende subsets wordt daarom de frequentie gewisseld en
men spreekt van rode en blauwe subsets.
De metingen worden voor een groot deel beïnvloed door
systematische effecten, die zowel externe als systeem-
afhankelijke oorzaken kunnen hebben.
Extern zijn te noemen: atmosferische wrijving (dat wil
zeggen de druk moet zo laag zijn, dat er een vrije mole
culaire stroming ontstaat, waardoor dan de wrijving een
lineaire functie van de valsnelheid is), microseismiek (be-
Westerbork
perking is mogelijk door demping met een trillend veer-
systeem), aardgetijden, poolbeweging, grondwaterstand
en het overbrengen van de gemeten zwaartekracht-
waarde naar het grondniveau.
Systeemafhankelijke invloeden zijn: verandering van
meetlengte tijdens de val (het laserlicht heeft aan het
begin van de val langer nodig dan aan het eind), de
valbuis moet bijzonder goed verticaal staan (dat wordt
bereikt door de laserbundel tijdelijk af te buigen, zodat
men zo goed mogelijk twee patronen kan laten over
lappen), en verschillende soorten ondergrond kunnen de
meetuitkomsten aanzienlijk beïnvloeden (het instrument
reageert op niet-stabiele bodemlagen, wisselende aan
wezigheid van personen of verkeer in de buurt). Invloed
hebben verder de gebruikte lengte- en tijdstandaard,
magnetische en elektrostatische krachten.
De oorzaken van toevallige fouten zijn de resolutie van
het interferometersignaal, tijdfouten in de waarneming
daarvan en microseismische restinvloeden. De herhaal
baarheid van absolute zwaartekrachtbepaling met vrije
val-systemen wordt geschat op 0,001 - 0,008 mgal.
De verwerking van de meetgegevens gebeurt in twee
fasen, on-line" en „off-line". De off-line verwerking is
daarbij een herhaling van het on-line algoritme, maar met
gebruik van de actuele zwaartekrachtgradiënt, een beter
getijdemodel en een filtermogelijkheid voor periodieke
systematische fouten.
Per val wordt rekening gehouden met de verandering in
meetlengte, de statistische eliminatie van meetwaarden
Run
n
Gemiddelde g
FRC
APC
PMC
Corr. g
Resultaat g
1
300
981308,8655
,0105
,0011
- ,0037
981308,8734
981309,1180
2
299
981308,8737
,0058
,0006
- ,0038
981308,8765
981309,1211
3
299
981308,8756
,0076
,0008
- ,0038
981308,8802
981309,1248
4
300
981308,8717
,0090
,0006
- ,0038
981308,8775
981309,1221
5
299
981308,8613
,0096
,0002
- ,0036
981308,8675
981309,1121
6
299
981308,8665
,0101
,0003
- ,0036
981308,8733
981309,1179
7
299
981308,8615
,0096
,0002
- ,0036
981308,8679
981309,1125
8
300
981308,8554
,0083
- ,0004
- ,0037
981308,8596
981309,1042
9
300
981308,8772
,0090
- ,0003
- ,0037
981308,8822
981309,1268
2696
981308,8676
,0089
,0004
- ,0037
981308,8731
981309,1177
Eenheden voor kolommen 3-8 zijn mgal. Referentie hoogte is 818 mm, zwaartekrachtsverschil is
0,2446 mgal.
Kootwijk
Run
n
Gemiddelde g
FRC
APC
PMC
Corr. g
Resultaat g
1
300
981250,6321
,0082
- ,0027
- ,0038
981250,6318
981250,8932
2
300
981250,6159
,0072
- ,0033
- ,0038
981250,6160
981250,8774
3
299
981250,6195
,0086
- ,0031
- ,0038
981250,6212
981250,8826
4
300
981250,6102
,0086
- ,0031
- ,0038
981250,6119
981250,8733
5
300
981250,6240
,0090
- ,0032
- ,0038
981250,6260
981250,8874
6
299
981250,6216
,0086
- ,0030
- ,0038
981250,6234
981250,8848
7
300
981250,6239
,0090
- ,0034
- ,0038
981250,6257
981250,8871
8
300
981250,6307
,0090
- ,0034
- ,0038
981250,6325
981250,8939
9
300
981250,6123
,0090
- ,0034
- ,0038
981250,6141
981250,8755
2698
981250,6211
,0084
- ,0032
- ,0038
981250,6225
981250,8839
Eenheden voor kolommen 3 - 8 zijn mgal. Referentie hoogte is 818 mm, zwaartekrachtsverschil is
Fig. 7. Run-overzicht. 0,2446 mgal.
54
NGT GEODESIA 93 - 2
