n
GIS/LIS '92
Na de pauze kondigde Bakker de volgende spreker aanKapitein-
Luitenant ter Zee C. Mallie, hoofd van het bureau Plannen, Pro
jecten en Opnemingen van de Dienst der Hydrografie, Koninklijke
Marine.
Mallie ging in op het thema: .Kartering van de zeebodem" en ook
hij hield een duidelijk betoog. Het verhaal ging hoofdzakelijk over het
hydrografisch opnemen, waaronder wordt verstaan
het verzamelen van gegevens die benodigd zijn voor een zee
kaart;
het voor een kartograaf begrijpelijk presenteren van deze ge
gevens.
Die gegevens zijn onder andere: bodemdiepten, kustlijnen, naviga-
tiekenmerken als boeien en lichten, routeringsgegevens, getij en
stromingen.
iWEf
Hij gaf een beschrijving van enkele van de instrumenten die worden
gebruikt bij de hydrografische opnemingen die worden uitgevoerd
door de Dienst der Hydrografie. Daarbij ligt de nadruk op het verza
melen van dieptegegevens, detecteren en nader onderzoeken van
obstructies die een gevaar kunnen zijn voor de veilige navigatie.
De diepte wordt gemeten met een echolood dat akoestische pulsen
uitzendt, die op de zeebodem weerkaatsen en weer worden ontvan
gen. Op de gemeten diepte worden correcties toegepast voor onder
andere
de afstand waarop de transducer, de omzetter van elektrische
in akoestische energie en omgekeerd, zich onder de waterspie
gel bevindt;
de scheepsbewegingen met behulp van het log, het kompas en
het deining-compensatiesysteem;
de getijbeweging met behulp van getijmodellen en getijmeters.
De gemeten diepten moeten naar kaartdiepten worden gereduceerd,
dat wil zeggen gekoppeld aan een referentievlak waaronder de
waterstand niet of nauwelijks zal vallen, het getij wordt zodoende
geëlimineerd.
Mallie ging daarna in op het meest recent aangeschafte opname
systeem bij de Marine, de Bathyscan. Met dit padloodsysteem wordt
niet alleen onder het schip gemeten, maar ook zijwaarts, waardoor
op efficiënte wijze een grotere dichtheid van lodingen wordt ver
kregen. Bij een diepte van 18 meter kan een pad van ongeveer 180
meter breed worden opgenomen.
Voor het detecteren en onderzoeken van obstructies zijn de opname
schepen van de Dienst uitgerust met Side-Scan-Sonar. De sonar
projecteert een krachtige bundel akoestische energie min of meer
horizontaal in het water met een maximaal bereik van ongeveer 2000
meter. Is een obstructie (een wrak) gevonden, dan wordt deze voor
de bepaling van de juiste diepte afgedregd door middel van een
dunne stalen lijn tussen twee schepen of sloepen op een ingestelde
diepte.
Mallie besloot zijn verhaal met te wijzen op een nieuwe ontwikkeling;
de elektronische zeekaart. Een nautisch informatiesysteem waarbij
de gebruiker voor het veilig navigeren op een beeldscherm een
keuze kan maken uit de hem beschikbare gegevens.
De laatste, wederom duidelijke presentatie werd gehouden door
F. E. A. P. Hartsuiker (M.M.), coördinator Hydrographic Survey
Department, Boskalis BV. Zijn thema was: Praktische toepassin
gen in de mariene geodesie".
Hartsuiker ging dieper in op het positioneren van de werktuigen die
op zee worden gebruikt, zoals offshore platforms, pijpenleggers,
baggerschepen, boeienleggers, kabelschepen en steenstorters. Hij
gaf aan dat vooral in de bedrijfssector een grote tijdsdruk aanwezig
is in verband met de hoge kosten van werktuig en personeel.
In een boeiende beschrijving van het „Zeepipe-project" gaf hij in
zicht in de omstandigheden waarmee je rekening moet houden bij
het leggen van een pijpleiding. Dit project bestond uit het leggen van
een gaspijpleiding met een diameter van 1,20 meter vanaf het
Noorse deel van het continentale plat naar Zeebrugge. Rekening
moest worden gehouden met zandgolven in hoogte variërend van
enkele decimeters tot 8 meter. Op plaatsen waar de pijp kwam te
liggen, moesten zandgolven worden afgevlakt en op bepaalde plaat
sen moest in verband met de scheepvaart een sleuf worden ge
baggerd. Voor al deze werkzaamheden heb je een betrouwbare
plaatsbepaling nodig.
Nadat Bakker de laatste spreker had bedankt en de waardering had
uitgesproken dat naast de overheid ook de bedrijfssector aan het
woord was gekomen, werd vanuit de zaal nog enige tijd met de
sprekers gediscussieerd. Hieruit kon onder andere worden ge
concludeerd dat goede plaatsbepalingssystemen steeds goedkoper
worden en de bewegingen van de Noordzee-bodem onvoorspelbaar
zijn.
In zijn slotwoord zei Bakker dat de interpretatie van kaartdiepte,
streefdiepte, enz. nogal eens verschillend is en in die interpretatie
meer eenduidigheid zou kunnen komen. Hij hoopte dat de goede
samenwerking die deze middag had plaatsgevonden tussen de land
en zeemeetkunde, zich in de toekomst zou voortzetten en nodigde
de aanwezigen uit voor de receptie.
Ton Lalesse
GIS/LIS '92
Van 10 t.m. 12 november 1992 werd in San José (Californië) de jaar
lijkse GIS/LIS-conferentie gehouden. De conferentie telde ongeveer
3000 geregistreerde deelnemers. De organisatie was in handen van
vijf Amerikaanse bij GIS betrokken organisaties, die bij elkaar zo'n
30 000 leden vertegenwoordigen.
s U
De conferentie werd voorafgegaan door veertien workshops over
technische en organisatorische GIS-onderwerpen. Tevens werd er
een tentoonstelling gehouden, waar ongeveer honderd aanbieders
van GIS-gerelateerde produkten en diensten zich presenteerden.
Daarnaast kon worden deelgenomen aan in totaal twaalf technical
tours naar leveranciers van geo-informatie, computerbedrijven, GIS-
gebruikers en leveranciers van gegevensinwinningssystemen, ge
vestigd in de omgeving van San José (Sillicon Valley).
De conferentie zelf besloeg drie dagen, waarin ongeveer drie
honderd voordrachten, thematisch geclusterd per drie a vier voor-
NGT GEODESIA 93 - 2
71
