GBKN 1375-1993:
een zorgenkind volwassen?
Inleiding
Waarom twee jaar overleg?
Samen belang bij het geheel
door mr. F. Molenaars en ing. J. A. Schaart
SUMMARY
GBKN 1975 - 1993: problem child grown-up?
After a troublesome childhood the Dutch Large Scale Base Map
(GBKN) has come of age. The GBKN is a necessary management
and monitoring instrument for a number of public services, including
land registration offices, municipalities, public utilities and PTT Tele
com. The main issues covered by this article are distribution of
responsibilities, financial aspects, updating, map content and nation
wide support. The main recommendation is that all participants
should co-operate frankly, avoiding time-consuming negotiation and
ad hoc solutions.
Het GBKN-zorgenkind is achttien jaar lang opgevoed
door een VROM-vader, een kadastrale moeder, munici
pale broertjes en utilitaire zusjes. Vader, moeder, broer
tjes en zusjes deelden niet gelijk in de zorgen van de
opvoeding. Vader was voor 30% kostwinner. Moeder
draaide als werkende vrouw naast haar huishoudelijke
kadastrale taak op voor 20%. De andere kinderen
werden geacht met hun zuur verdiende bijbaan-centjes
de resterende 50% op te brengen.
Op 11 november 1992 vond vader het welletjes, gaf
moeder en de andere kinderen een cheque van 10 zilver
lingen en stapte vervolgens op. Zit het gezin thans met de
GeBaKkeN peren, krijgt ze het huishoudboekje sluitend
en wordt de GBKN nu echt volwassen?
Volgens schrijvers dezes bestaat er alle vertrouwen. Toe
gegeven, vanzelf ging het niet. Het overleg tussen nuts
bedrijven, Kadaster, PTT Telecom en VNG heeft bijna
twee jaar geduurd. Het was kantje boord, maar het resul
taat mag er zijn.
Afspraken zijn gemaakt over een wezenlijk andere opzet.
Deze bieden perspectief op een duurzame samenwer
king. Geheel Nederland zal binnen tien jaar digitaal in
kaart worden gebracht. En niet minder belangrijk
zal dat ook blijven.
In deze bijdrage wordt weinig omgezien naar het ver
leden, maar des te meer wordt de blik gericht op de toe
komst. De hoofdzaken van de nieuwe samenwerkings-
opzet worden weergegeven op basis van de Raamover
eenkomst Landelijk Samenwerkingsverband GBKN d.d.
11 november 1992, gesloten tussen EnergieNed (elektri
citeit en gas), Kadaster, PTT Telecom, VEWIN (water) en
VNG. Na twee inleidende paragrafen zal worden inge
gaan op de bestuurlijke verantwoordelijkheidsverdeling
en de implicaties hiervan. Vervolgens worden besproken
de betekenis van de gemaakte afspraken, financiën, bij
houding, inhoud en landelijke ondersteuning. Afgesloten
wordt met een aantal aanbevelingen voor belanghebben
den.
De heren Molenaars en Schaart zijn werkzaam bij resp. de VNG
en PTT Telecom, en waren als zodanig bij de totstandkoming van
de Raamovereenkomst Samenwerkingsverband GBKN be
trokken. Dit artikel is op persoonlijke titel geschreven.
Vragen die tijdens het landelijke overleg lang op een
antwoord s/vachtten, warenzou de wettelijke taak van het
Kadaster wel of niet worden gehandhaafd? En zo ja, in
hoeverre was het dan nog mogelijk het Ministerie van
VROM aan te spreken op een extra bijdrage?
Bestuurlijk overleg op 25 maart 1992 bracht pas helder
heid. Bij monde van de staatssecretaris van het Ministerie
van VROM werd duidelijk dat de rijksoverheid na al die
jaren direct noch indirect een taak voor zichzelf ziet weg
gelegd. Dit heeft drie consequenties. Ten eerste is het
afgelopen met een structurele bijdrage uit de algemene
middelen. Ten tweede zal de taakopdracht aan het
Kadaster een GBK(N) te vervaardigen uit de Kadasterwet
worden geschrapt; het wetsvoorstel, waarin dit wordt
geregeld, is net bij de Tweede Kamer ingediend (Kamer-
stukno. 23 007). Ten derde speelt het Kadaster in de toe
komst uitsluitend een rol als één van de gebruikers.
De staatssecretaris zegde trouwens wel toe eenmalig 10
miljoen gulden te geven aan een landelijk samenwer
kingsverband van belanghebbende partijen. Hiervoor is
een stichting opgericht. Deze stichting moet een coördi
nerende en stimulerende functie gaan vervullen. De rol
van de stichting wordt later in dit artikel besproken.
Het terugtrekken van de rijksoverheid leidt ertoe dat
belanghebbenden op elkaar zijn aangewezen. Zijn zij
daarmee ook tot elkaar veroordeeld? Nee, dat niet.
Bekend zijn immers veel initiatieven van gemeenten en
nutsbedrijven om tot een eigen analoge of digitale GBK
te komen. Daar zal niet zoveel aan veranderen. Integen
deel, steeds meer gebruikers van kaartmateriaal zullen
„digitaal gaan", juist omdat grootschalige topografie een
belangrijk bedrijfshulpmiddel vormt en bij de ontwikke
lingen op de GIS-markt het einde nog lang niet in zicht is.
Op deze markt zullen zich nog veel innovaties voordoen.
Dit doet er echter niets aan af, of maakt het juist zinvoller,
dat daar, waar velen gebruik maken van dezelfde infor
matie voor hun bedrijfsvoering, het efficiënt en effectief
kan zijn om samen te werken. Dat begint al bij de in
winning. Het is goedkoper eenmaal informatie te ver
zamelen voor meerdere gebruikers dan dat iedere ge-
160
NGT GEODESIA 93 - 4
