Om een beter beeld van het management van gegevens
te krijgen, zal in het volgende onderdeel dit proces nader
worden geanalyseerd.
Gegevensmanagement als een cyclisch proces
Management is gericht op het permanent minimaliseren
van het verschil tussen gewenste en werkelijke situaties.
Het betreft concreet het permanent minimaliseren van
het verschil tussen gewenste en werkelijke toestanden
van de gegevenshuishouding in een organisatie (of een
multidisciplinair netwerk).
BESTURING
WAARNEMING
GEGEVENSHUISHOUDING
Fig. 1.
Algemeen overzicht van gegevensbeheer.
Gegevensmanagement kan dan ook worden gedefinieerd
als het vaststellen van de gewenste gegevensverzame
lingen) in een organisatie, het verkrijgen van een beeld
van de werkelijke gegevens(verzamelingen) en het bij
sturen op basis van de geconstateerde verschillen tussen
gewenste en werkelijke situatie.
Gegevensmanagement is te beschouwen als een bestu
ringsproces, een cyclisch proces, gebaseerd op het
permanent afwisselen van beleidsbepalen-waarnemen-
bijsturen (fig. 1).
In fig. 2 wordt het cyclische proces verder uitgewerkt.
De volgende onderdelen zijn te onderscheiden:
probleemsignalereninventarisatie en selectie van de
problemen in de gegevenshuishouding, zodat de aan
te pakken problematiek wordt ingekaderd;
doelbepaling: vaststellen van wat men wil bereiken,
gerelateerd aan de doelstellingen van de organisatie;
normeren: preciseren van de doelstellingen in termen
van normen en kwaliteitseisen;
waarnemeninventarisatie en inspectie van aanwezi
ge gegevensverzamelingen en de opslag daarvan in
een (meta)gegevensbank. Resultaat is een beeld van
de realiteit, in termen van de aanwezige gegevens
huishouding. In feite is waarnemen in het verband van
gegevensmanagement een permanent „monitoring"
proces;
evaluatie: vergelijken van normen en/of eisen met de
realiteit. Resultaat is een getoetst beeld van de aan
wezige gegevenshuishouding, bijvoorbeeld in termen
van knelpunten of afwijkingen;
planvorming: ontwikkelen van oplossingen voor de
gevonden problemen of wegen om de gestelde doelen
te bereiken, de keuze van één oplossing of weg en
een daarop gebaseerde uitwerking van een plan voor
de gewenste gegevenshuishouding;
NGT GEODESIA 93 - 5
actie: invoeren en realisatie van het plan. Hiertoe be
horen
bewaken van de performance van systemen;
zorgdragen voor adequate herstelprocedures en
het coördineren van herstelwerkzaamheden bij het
verloren gaan van gegevens;
bewaken van toegekende autorisaties en privacy;
beheren van het gegevensbankbeheersysteem
(DBMS);
ondersteunen van het fysiek gegevensbankont-
werp;
ontwikkelen en beheren van gegevensmodellen en
het verder uitwerken en beheren van metagege
vens;
verlenen van de benodigde autorisaties voor het
gebruik van de beheerde gegevens;
toezien op de kwaliteit van gegevensverzamelin
gen);
toezien op eenduidige definiëring van begrippen
en relaties;
beschikbaar stellen van kopieën van bestanden
(„copy management");
verstrekken van richtlijnen en instructies voor het
gebruik van gegevensverzamelingen;
geven van voorlichting over de interpretatie van ge
gevens;
control: permanent meten en bijsturen op basis van
knelpunten of afwijkingen. Terugkoppeling kan leiden
tot bijstellen van doelen, plannen en/of normen.
Implementatie van gegevensmanagement betekent on
der meer het definiëren van een aantal organisatorische
functies. Welke functies dit zijn en wat globaal de inhoud
ervan is, wordt hierna uitgewerkt.
Activiteiten
Gegevensmanagement omvat een uitgebreid scala aan
activiteiten en werkzaamheden. In navolging van [4] en
[1] maken we onderscheid tussen:
gegevensbankbeheer (Data Base Administration,
DBA);
gegevensbeheer (Data Administration, DA);
NORMERING
WAARNEMEN
EVALUATIE
ACTIE
CONTROL
PLANVORMING
DOELBEPALING
PROBLEEM
SIGNALERING
GEGEVENSHUISHOUDING
Fig. 2. Nadere uitwerking van gegevensbeheer.
207
