Gegevensbeheer [3]
Consistentie en regels in
ruimtelijke informatie
Inleiding
door ing. M. P. J. van de Ven.
SUMMARY
Consistency and constraints in spatial information
This article focuses on consistency and constraints as one of the most important aspects of data-
management. Several classification criteria are given and discussed. With a short introduction on quality-
management and its relation to consistency and constraints, transformation of information spaces is
explained. The development of databases and the reasoning of spatial objects is used in a new approach
to classify constraints. Finally a prototype is discussed in which geometrical and topological constraints are
implemented. This example illustrates the power of constraints in an interactive environment.
Consistentie
gegevensconsistentiede afwezigheid van tegenstrijdig
heden in een gegevensverzameling [2];
consistentieregel (constraint): een beperking in de toege
stane „voorkomens" (occurences) van bepaalde gege-
venselementen of een combinatie daarvan [2];
consistentie: er is sprake van consistentie als de eigen
schappen van een bepaalde entiteit en de invloed hiervan
op zijn omgeving voorspelbaar c.q. bekend zijn en dus
bruikbaar.
Gegevenscorrectheld
Dit is de overeenstemming tussen gegevens en realiteit [2].
Homogeniteit
Een begrip waarbij voornamelijk wordt gelet op de waarde van
een attribuut en de structuur van attribuutverzamelingen. Het
gaat daarbij om aspecten als gelijksoortig en gelijkwaardig.
Operatie
Een elementaire operatie is een verzameling handelingen die
ervoor zorgt dat een gegevensbasis overgaat van toestand a
naar toestand b, zonder enig verlies aan consistentie. Mede
door ontwikkelingen op het gebied van parallelle procesver
werking zijn de eigenschappen van een elementaire operatie
inmiddels wat nadrukkelijker geformuleerd door middel van het
ACID-principe. De betekenis van de letters wordt als volgt ver
klaard
atomair [A]de operatie wordt of volledig of helemaal niet
uitgevoerd;
consistent [C]de operatie waarborgt de consistentie;
isolatie [Ijde effecten van een operatie worden pas zicht
baar voor de gebruiker als de operatie volledig is afgeslo
ten;
duurzaamheid [D]het effect van een afgesloten elemen
taire operatie wordt altijd vastgelegd.
Het is nodig dat regels omtrent gegevens en hun relaties
duidelijk en eenduidig worden geformuleerd in het kader
van gegevensbeheer. Deze regels noemen we validatie-
regels.
Er bestaat echter een groot verschil tussen het formule
ren van regels enerzijds en het toepassen, respectievelijk
implementeren daarvan in programmatuur anderzijds.
Het toepassen van regels heeft een te negatieve klank.
Zij zouden de flexibiliteit en effectiviteit van een informa
tiesysteem nadelig beïnvloeden (fig. 3). Dit is slechts ten
dele waar. Onderkend moet worden dat de positieve
aspecten, zoals betrouwbaardere informatie en effectie
ver onderhoud, vaak onvermeld blijven. De laatste tijd
worden we geconfronteerd met applicaties en prototypen
[13] [16] [17] die aantonen dat bij een juiste aanpak en im
plementatie de nadelen zodanig worden gereduceerd,
dat de voordelen volledig tot hun recht komen. Natuurlijk
worden daardoor niet alle bestaande systemen met
slecht of onvoldoende gekwalificeerd. Vast staat wel dat
er veel tijd en overredingskracht voor nodig is om gebrui
kers van „traditionele" systemen te doen overstappen
naar moderne, door regels gestuurde, systemen.
Het reeds enige jaren bestaande GIS-pakket Computer-
Vision System 9 is hiervan wellicht het meest treffende
voorbeeld. Zonder een waarde-oordeel over dit pakket uit
te spreken, mag worden geconcludeerd dat het is geba
seerd op een degelijk, logisch ontwerp en geïmplemen
teerd op een relationele gegevensbank. Veel aandacht is
besteed aan het toepassen en onderhouden van regels
[14].
Dit artikel tracht inzicht te geven in het belang van regels,
de mogelijkheden en de verschillende soorten. Op een
aantal plaatsen wordt door middel van voorbeelden aan
gegeven waar momenteel al regels impliciet of expliciet
voorkomen. Allereerst lijkt het zinvol om een kader te
creëren, waarin regels kunnen worden ondergebracht.
Daarbij wordt uitgegaan van het meest gangbare ge
gevensbankprincipe. Later zal worden ingegaan op de
toepassing van systemen voor ruimtelijke informatievoor
ziening.
Classificatie (relationeel)
In de praktijk worden door [1] en [10] twee soorten vali
datie of consistentieregels onderscheiden, te weten sta
tische en dynamische regels. Voor statische regels geldt
dat op elk willekeurig moment aan deze regels moet
worden voldaan. Voor dynamische regels geldt dat in
deze regels moet worden vastgelegd welke overgangen
zijn toegestaan, afhankelijk van de inhoud van de ge
gevensbank (fig. 1). Zonder daar verder op in te gaan,
258
NGT GEODESIA 93 - 6
