visserij-inspectie
Een dagj'e de [mossel]boer op
Watergeodesie
door Theo Schee/e, redacteur.
SUMMARY
A day with the musselfishers
Geodetic activities can sometimes be seen at very unusual places. On a lonely sandbank in the middle of
the river Easterscheldt, a tachymeter was perceived. The author spent some days with employees of the
Fishing Inspectorate and noticed that in this world geodetic activities are used for accurate delimitation of
fishing lots. The geodetic magic engine is well respected in this mussel world.
Even ten oosten van Goes, daar waar het Kanaal door
Zuid-Beveland in de Oosterschelde uitmondt, ligt Yerse-
ke. Een vissersplaats, niet zo groot wat inwonertal betreft,
maar wel als je de omzet meetelt, vooral in de oester-
en mosselbranche. Daarin gaan jaarlijks vele miljoenen
om.
Door die oester- en mosselvangst zijn velen bekend met
de ligging van Yerseke, sommigen hebben wellicht ooit
één van de jaarlijkse mosselfeesten meegemaakt, al of
niet aan boord van een moderne visserskotter waarmee
de vissers tegenwoordig hun (belegde) dagelijks brood
verdienen. Weinigen zullen echter vermoeden dat in die
maritieme wereld ook regelmatig gewone landmeetactivi-
teiten plaatsvinden. Nou ja, gewoon
Verkaveling
De speurtocht daarnaar begon bij de Meetkundige Dienst
(MD) van de Rijkswaterstaat. Op een oude oeverkaart van
Rijkswaterstaat is op het exemplaar van de omgeving van
Yerseke een merkwaardig ruitennet zichtbaar. Het be
dekt het gebied van de Oosterschelde dat gelegen is
tussen Zuid-Beveland en Tholen. Een regelmatig net, met
ruiten van 200 x 250 meter, maar wel gedraaid ten op
zichte van het gewone coördinatennet. De vakken zijn
genummerd, de lijnen niet.
Het blijkt dan ook geen ruitennet te zijn, maar een kaart
van de oester- en mosselpercelen. Zoals een polder is
verdeeld in een aantal landbouwkavels, is hier de zee
verkaveld en aan de mosselkwekers verhuurd, met als
enig verschil dat al deze kavels precies vijf hectare groot
zijn en keurig rechthoekig. Daar kunnen ze in de land
bouw, zelfs na een ruilverkaveling, nog een puntje aan
zuigen.
Niet de MD is de schepper van dit moois, maar de Dienst
der Domeinen, eigenaar van de staatsgronden (wat hier
zeebodem en slik is). Zij verdeelden alle schorren, slikken
en wateren in keurige vakjes, maakten daarvan een kaart
en verhuurden de vakjes aan de kwekers. Ooit zijn die
vakken ook buiten zichtbaar gemaakt. Op de hoekpunten
van de vakken werden palen gezet en naast die paal een
„staak", een vier meter hoge, soort „dode" boom, die
ook bij hoog water zichtbaar blijft.
Vanaf de dijk ten oosten van Yerseke is dat ruitennet
boven water zichtbaar. Het lijkt een wat dun ingeplant
bos, om de 250 meter een boom, vele kilometers ver.
NGT GEODESIA 93 - 7
Hoe vind je de landmeters die dat werk in hun pakket
hebben?
Bij de MD kom ik te weten dat ze daar weliswaar be
moeienis hebben (gehad) met de berekening van de coör
dinaten van het ruitennet, maar dat de metingen in het
terrein worden uitgevoerd door de Directie Visserijen, een
afdeling van het Ministerie van Landbouw en Visserij. Ik
krijg een telefoonnummer, bel de „opziener" op en ben
welkom op zijn boot „de Valk". „We liggen in de Beatrix-
haven, vlak achter het kantoor van de havenmeester, we
verwachten je".
Samen met Rudy Boerjan van de MD zoek ik op de af
gesproken dag de haven af. Het is winter en die ligt dus
vol prachtige grote schepen. Overal is bedrijvigheid, op
en om de schepen zijn mensen aan het werk. Maar „de
Valk" is onvindbaar. De schipper van de „Yerseke 172"
weet te melden dat hij hem pas naar buiten heeft zien
gaan, „ik roep hem wel even" biedt hij aan. Het klopt, de
opziener was naar de mosselpercelen geroepen en dat
ging even voor. Binnen een kwartier worden we opge
haald en gaan mee het kale „zeebos" in.
Henk van den Bos voert zijn opzienerstaak op de visserij-
gronden alweer vele jaren uit en kan daar ook heel veel
van vertellen. Eerst was hij werkzaam aan de Ooster-
scheldewerken bij Rijkswaterstaat, daar keek hij ook wel-
Werkbespreking.
329
