Verzelfstandiging Kadaster
komt versneld naderbij
door C. A. M. Roozen, beleidsmedewerker van het bureau Hoofddirecteur bij de Hoofd
directie van het Kadaster te Apeldoorn.
SUMMARY
Privatization Cadastre sooner than expected
On July 1, 1993 the Netherlands parliament accepted a law to privatize the Cadastre, trom May 1, 1994.
The author describes the planned realization of this operation. Also the new management structure and
business plan are discussed.
Op 1 juli 1993 heeft de Tweede Kamer de Organisatiewet
Kadaster aangenomen. In deze wet wordt de verzelfstan
diging van de Rijksdienst van het Kadaster en de Open
bare Registers in plaats van deze volledige naam
spreken we in de praktijk kortweg van het Kadaster
geregeld.
Van verschillende kanten werd bij de wetsbehandeling
waardering uitgesproken voor de constructieve wijze
waarop dienstleiding en medezeggenschap aan de snelle
totstandkoming van de verzelfstandigingswet hebben bij
gedragen.
Als ook de Eerste Kamer haar fiat aan de nieuwe wet
geeft, gaat de verzelfstandiging in op 1 mei 1994 en wel
in de vorm zo staat in de Memorie van Toelichting bij
de wet van een „publiekrechtelijk vormgegeven zelf
standig bestuursorgaan (ZBO) met eigen rechtspersoon
lijkheid". De voorbereidingen zijn tot nu toe zo voorspoe
dig gegaan, dat het mogelijk bleek acht maanden eerder
te verzelfstandigen dan aanvankelijk voor denkbaar werd
gehouden.
Kadaster, verder zouden worden geprivatiseerd. Deze
privatisering in de vorm van een toename van de uitbe
steding van werkzaamheden leidde ertoe dat toenter
tijd de B6 Landmeetkundige Diensten BV werd opgericht,
een nieuw bedrijf gebaseerd op een samenwerkings
verband van zes particuliere bedrijven die in opdracht
van het Kadaster landmeetkundige en kartografische
werkzaamheden uitvoeren.
Verzelfstandiging past ook geheel in de lijn die reeds in
1982 werd ingezet door de toenmalige Staatssecretaris
Brokx, die besloot dat het Kadaster kostendekkend zou
moeten gaan werken. Via verschillende stappen werd in
1988 volledige kostendekkendheid bereikt.
Vorm
De redenen om bij de verzelfstandiging te kiezen voor
een zogenoemde publiekrechtelijk rechtspersoon, vloei
en voort uit de aard van de taken die het Kadaster heeft.
Waarom verzelfstandiging?
Met de verzelfstandiging van het Kadaster wordt een
stukje van het regeerakkoord van het huidige kabinet uit
gevoerd. Daarin is namelijk aangekondigd dat dit kabinet
opnieuw inhoud wil geven aan de reorganisatie van de
rijksdienst. Aansluitend daaraan heeft het kabinet bij zijn
aantreden in de regeringsverklaring gezegd dat diensten
die niet tot de kern van een departement behoren, op
grotere afstand van dat departement zullen worden ge
plaatst door ze in een of andere vorm te verzelfstandigen.
De taken van het Kadaster behoren niet tot de kernacti
viteiten van het departement van VROM. Voor de uit
voering van die taken gelden gedetailleerde wettelijke
normen en is specialistische kennis noodzakelijk.
Om deze redenen, zo besloot het kabinet op 15 novem
ber 1991, ligt verzelfstandiging van het Kadaster voor de
hand. Bovendien wordt hierdoor niet alleen een verdere
stroomlijning van het overheidsapparaat bereikt, maar
wordt ook de doelmatigheid vergroot. En ook dat is één
van de doelstellingen van het huidige regeringsbeleid.
Lijn
Verzelfstandiging is voor het Kadaster overigens niet iets
geheel nieuws. Al in 1986 besloot Minister Nijpels dat
werkzaamheden die voortvloeien uit de taken van het
De kerntaak van het Kadaster is.
het bevorderen van de rechtszekerheid bij het rechtsverkeer
inzake registergoederen (onroerende zaken, teboekstaande
schepen en luchtvaartuigen) in Nederland en het bevorderen
van een optimale informatievoorziening daarover aan de
samenleving en dat bovendien tegen zo laag mogelijke kosten.
Als er geen goed, actueel en betrouwbaar inzicht bestaat
in de rechtstoestand van onroerende zaken dit inzicht
te leveren vormt het zwaartepunt van de taak van het
Kadaster is de rechtsbescherming van burgers in het
geding. Ook wordt dan het bestuurlijk en economisch ver
keer belemmerd.
Het Kadaster heeft waar het om haar kerntaak gaat
een monopoliepositie. Vanwege deze positie in het
rechtsverkeer en vanwege de wijze waarop deze is uit
gewerkt in de Kadasterwet, zijn de kadastrale taken
publieke taken voor de uitvoering waarvan de betrokken
minister verantwoordelijkheid moet behouden.
Dit laatste betekent dat „de politiek" het Kadasterbeleid
ook in de straks verzelfstandigde situatie in zekere mate
kan beïnvloeden. De overheid heeft onder andere be
moeienis met de samenstelling en benoeming van be
stuursorganen van de organisatie; de Wet Openbaarheid
van Bestuur is van toepassing, en de Algemene Reken
kamer en de Nationale ombudsman kunnen controle uit
oefenen.
416
NGT GEODESIA 93 - 9
