Geodetische dienstverlening
door de ingenieursbureaus in de
toekomst*]
Inleiding
door mr. ir. J. C. Anneveld, rayondirecteur vestiging Amsterdam van Ingenieurs- en
Adviesbureau Inpark BV.
SUMMARY
Geodetical services in the future
The author applies some marketing theory to the market of geodetical services. He advocates that geodetic
firms should focus their attention more on marketing rather than on products and production.
Voorspellingen over de toekomst doe je vooral op basis
van het heden; het heden ken je niet zonder het verleden
te kennen. Deze inleiding over de geodetische dienstver
lening door de ingenieursbureaus in de toekomst is dan
ook vanuit een historisch perspectief opgebouwd. Het
startpunt van dit perspectief ligt aan het begin van de
jaren zestig.
Uiteraard hangt de geodetische dienstverlening door de
ingenieursbureaus in de toekomst sterk samen met de
ontwikkelingen bij de opdrachtgevers van deze bureaus.
Hierbij nemen de geodetische opdrachtgevers, vaak
overheidslichamen, wel een zeer speciale plaats in. De
vraagstukken over de toekomst want die zijn levens
groot aanwezig vertonen grote gelijkenissen. Hopelijk
wordt dit in het vervolg van de inleiding duidelijk.
Het startpunt van het nu volgende betoog ligt in de jaren
zestig en het eindpunt grofweg vijf jaar na nu. Hierbij
komen drie kernbegrippen naar voren
produktie- en produktgericht ingenieursbureau;
salesgericht ingenieursbureau;
marketinggericht ingenieursbureau.
Produktie- en produktgericht ingenieursbureau
Van 1960 tot rond 1990 en misschien ook nu nog wel
waren de ingenieursbureaus voornamelijk produktie-
en produktgericht. Kenmerkend hierbij is dat de bureaus
zich nagenoeg alleen richten op een zo efficiënt mogelijk
produktieproces en/of een produkt of dienst van zo hoog
mogelijke kwaliteit. Dit zit natuurlijk in de aard en menta
liteit van technische mensen, maar er zijn ook andere
redenen aan te wijzen.
In de jaren '60 en '70 lag het accent van de geodetische
dienstverlening, zowel kwantitatief als kwalitatief, bij
overheidslichamen. De voornaamste taak van de inge
nieursbureaus was de aanvulling van capaciteitstekorten
bij de overheidsopdrachtgevers. En dat kwam nogal eens
voor in deze periode van economische groei. Ik breng
graag in uw herinnering de enorme woningbouw, de uit
breidingen van het wegennet en de aanleg van het distri
butienet voor aardgas, die alle een fors beroep deden op
de geodetische capaciteit.
Bewerking van de inleiding, gehouden op het symposium „Ont
wikkelingen in de Nederlandse geodetische markt", georgani
seerd door de Nederlandse Vereniging voor Geodesie op 27 april
1993 in Haarlem.
Omdat de vraag groot was, was het geen wonder dat de
geodetische overheidslichamen produktiegericht waren
en dus zeker hun opdrachtnemers, de ingenieursbu
reaus.
In de jaren '80 werden zowel de produktiegerichtheid als
de produktgerichtheid nog hoger dan in de jaren '60 en
'70. De budgettaire problemen bij de overheid leidden tot
bezuinigingen, in verreweg de meeste gevallen volgens
de kaasschaaf-methode: hetzelfde werk moest met min
der mensen en middelen worden gedaan. Dit betekende
versterkte aandacht voor efficiencyverhoging en dus ster
kere produktiegerichtheid, zowel bij de opdrachtgevers
als bij de geodetische ingenieursbureaus.
Tegelijkertijd werd de produktgerichtheid bij de geodeti
sche ingenieursbureaus nog groter dan die al was. Deze
tendens hing enerzijds sterk samen met de verhoogde
uitbesteding, anderzijds ook met de technologische ont
wikkelingen.
Met de door de verhoogde uitbesteding gegarandeerde
toename van de omzet werd de innovatieve kracht op het
geodetische vlak binnen de ingenieursbureaus flink ver
sterkt (overigens had deze innovatieve kracht nog meer
kunnen worden versterkt, wanneer de overheden zich
meer zouden hebben gericht op bestekken met functio
nele prestatiebeschrijvingen in plaats van gedetailleerde
bestekken).
De verhoogde uitbesteding en toenemende innovatieve
kracht liepen mooi in de pas met de technologische ont
wikkelingen: de automatisering bood juist toen de moge
lijkheid tot het opbouwen van grootschalige vastgoed
informatiebestanden. Een en ander resulteerde in grote
opdrachten in analoog/digitaalconversies.
De geodetische dienstverlening maakte goede tijden
door. Er trad dan ook een aantal nieuwe partijen toe tot
de markt, waardoor de concurrentie sterker werd. Voor
beelden van nieuwe toetreders zijn de leveranciers van
hardware en software, consultancy-bedrijven en de leve
ranciers van apparatuur voor nieuwe inwinningstechnie-
ken.
De concurrentie werd des te heviger, toen de klad in de
voorspoed kwam. Vanaf 1991 is sprake van een economi
sche teruggang. Deze leidde opnieuw tot efficiency
operaties bij de overheden, de voornaamste opdracht
gevers. Deze operaties gaan vaak gepaard met reorgani
saties en, gelukkig vaak tijdelijke, teruggang van het uit
te besteden werk. Zo traden bijvoorbeeld stagnaties op
bij de GBKN-vervaardiging.
Verder kregen de geodetische dienstverleners te maken
NGT GEODESIA 93 - 9
413
