In aanbouw
Het proces van verzelfstandiging van het
Kadaster nader belicht*)
Inleiding
Kadaster
Verzelfstandiging: de ontwerpfase
Bouwschets
door drs. V. E. van Dijk, directeur Informatie- en Geodetische Technologie van het
Kadaster te Apeldoorn.
SUMMARY
Under construction: the privatization process of the Cadastre
The Cadastre is extensively involved in modernizing the entire organization. According to the Cadastral
Organization Act, the Cadastre will change into a commercial company. A fundamental and strategic
programme of changes has been developed and is being implemented. Measures have been formulated
such as management development, a new marketing approach, the organizational culture, enhancing the
productivity and redefining the IT planning. An example underlining the new Cadastral view is the
foundation of a new department for Information and Geodetic Technology.
In dit artikel staat de verzelfstandiging van het Kadaster
centraal. Hoe ziet een verzelfstandigd Kadaster eruit, wat
gebeurt er allemaal binnen het Kadaster, en hoe wordt
dat beleefd?
Na een paar feitelijkheden schets ik eerst de nieuwe
organisatievorm van het Kadaster en geef een beeld van
het bedrijf dat het verzelfstandigd Kadaster wil zijn. Ver
volgens ga ik in op de verbeteringsmaatregelen die het
Kadaster neemt om dat beeld te realiseren: de „bouw
stenen".
Daarna wordt uitvoerig aandacht geschonken aan de
processen die zich in organisatie-psychologische zin af
spelen binnen het Kadaster: het „cement" dat de bouw
stenen bindt en een basis geeft. Tot slot zal ik vertellen
hoe bouwstenen en cement op de bouwplaats van mijn
directie Informatie- en Geodetische Technologie tot* een
sterk geheel worden gemaakt en wat ik bij het doormaken
van dat proces heb ontdekt.
Het Kadaster heeft als missie ,,het tegen zo laag moge
lijke kosten dienen van de rechtszekerheid bij het maat
schappelijk verkeer inzake vastgoed (met inbegrip van
schepen en luchtvaartuigen) in Nederland en het be
vorderen van een optimale informatievoorziening dien
aangaande aan de samenleving".
Het Kadaster schrijft daartoe de koop- en hypotheekakten
in, verstrekt informatie in diverse vormen, voert metingen
uit op grond van zogenoemde akteposten en houdt de
kadastrale kaart bij.
aantallen per jaar
koopakten
hypotheekakten
aanvragen voor informatie
akteposten
300 000
300 000
2 500 000
130 000
Lezing gehouden op 29 oktober 1993 te Utrecht tijdens het 17e
NGL congres.
Het Kadaster vervult een procesondersteunende rol in de
landinrichting. Daarnaast wordt in opdracht van en/of in
samenwerking met de participanten de Grootschalige
Basiskaart van Nederland vervaardigd. Het Kadaster is
kostendekkend sinds 1989 en had in 1992 een omzet van
afgerond 400 miljoen gulden. Er werken momenteel
ongeveer 2400 mensen, verspreid over 15 provinciale
vestigingen en een vestiging in Apeldoorn, waar de
hoofddirectie en de directie Informatie- en Geodetische
Technologie zijn gehuisvest.
In de zomer van 1990 heeft het Kadaster een zogenaam
de position-paper" uitgebracht, waarin de ruwe lijnen
van de verzelfstandiging zijn getekend. Het position-
paper schetst de bestaande plaats van het Kadaster en
beargumenteert waarom die plaats als onderdeel van het
Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en
Milieubeheer niet meer adequaat was. Als onderdeel van
het Rijk is het Kadaster gehouden aan de regelgeving van
het Rijk. Regelgeving die is geënt op beheersing van per
soneel en financiën als afgeleide van het autorisatierecht
van de Staten-Generaal. Bovendien kent die regelgeving
het karakter van de grootste gemene deler, en het Kadas
ter is als produktiehuishouding niet vergelijkbaar met de
politiek gevoelige en budgettair omvangrijker beleids- en
subsidiehuishoudingen. Het Kadaster had bovendien
sterk de behoefte om zich een eigen identiteit aan te
meten, die zich vertaalt in een duidelijk herkenbare posi
tie op de markt van vastgoedinformatie, namelijk die van
„geaccepteerd monopolist".
Uit het position-paper kwamen twee mogelijke vormen
voor de verzelfstandiging van het Kadaster naar voren:
de vorm van de Naamloze Vennootschap en de vorm van
het Zelfstandig Bestuursorgaan (ZBO). Voor deze laatste
vorm is vervolgens gekozen, omdat de primaire taken van
het Kadaster een duidelijk publiek karakter hebben, die
principieel zouden moeten zijn onderworpen aan een
heldere vorm van democratische (politieke) controle.
Ten gevolge van het inzakken van de onroerend-goed-
markt (als gevolg van de Golf-oorlog) en forse financiële
problemen moest het Kadaster korte tijd van de ingesla
gen weg af. Door middel van het opstellen van het
Kadaster-ondernemingsplan (KOP, 1991) hervond het
608
NGT GEODESIA 93 - 12
