Leidingenregistratie met
topografie in rastervorm*)
Inleiding
Digitale bestanden
door ing. A. van Arem, chef van de sectie Kartering en Documentatie bij PTT Telecom
te Amersfoort.
SUMMARY
Pipeline registration with topography in raster format
Maintenance and management of a complicated network of pipelines requires among others a sufficiently
accurate topographic base map. The present article describes the reasons and the choices made by PTT-
Telecom to perform pipeline registration upon scanned maps in raster format using a PC environment
connected with a mainframe. The reasons to work in raster format include: (1) the raster data base is used
for presentation purposes and drawing instructions only; no complex queries have to be answered by the
system, (2) avoidance of the expensive vectorization process, and (3) compression techniques enable a
data reduction up to a factor 10 resulting in a storage demand similar to vector format.
De eisen die een leidingenbeheerder stelt aan topogra
fische ondergronden, bestaan voornamelijk uit minimum
eisen die hij stelt om later zijn leiding te kunnen terug
vinden. In sommige gevallen gaan leidingenbeheerders
zelfs zo ver, dat zij tevreden zijn met een situatieschets
bij wijze van spreken ,,op de achterkant van een sigaren
doos".
Binnen PTT-Telecom bestaan twee verschillende ge-
bruiksgebieden van topografie en leidingenbeheer. We
kennen de stadsgebieden (waar over het algemeen vrij
goede topografie beschikbaar/te koop is) en landelijke
gebieden (waar van het benodigde gebied vaak geen
topografie beschikbaar/te koop is).
Met name in de landelijke gebieden is het van belang om
Topografische tekening met leidingen.
goede en nauwkeurige topografie te hebben, omdat het
zoeken/vinden van een leiding daar erg lastig is. Daarom
heeft PTT-Telecom voor de landelijke gebieden een apart
dienstonderdeel ingericht: Kabel- en Radioverbindingen
(KRV). Binnen dit dienstonderdeel is de afdeling KAR-
DOC (Kartering Documentatie) werkzaam. De naam
van deze afdeling geeft al precies weer wat ze doen. Een
deel van deze afdeling maakt al zo'n zestig jaar topo
grafische strook-tekeningen met een (voor leidingen
beheerders) zeer hoge kwaliteit/nauwkeurigheid. Het an
dere deel van de afdeling zorgt ervoor dat de ligging van
alle kabels en leidingen wordt vastgelegd op de door
kartering opgeleverde topografische tekeningen.
Lezing gehouden op 28 oktober 1993 te Utrecht tijdens het 17e
NGL congres.
Lengtemetingen van de leidingen worden met een stalen
meetband gemeten, terwijl voor de dwarsmaten meestal
een linnen meetband wordt gebruikt.
De laatste jaren is het werken met digitale bestanden
actueel geworden.
Waarom wil een leidingenbeheerder daaraan meedoen?
Zijn belangrijkste argumenten hierbij zullen de decentrale
beschikbaarheid en een automatische back-up proce
dure zijn. Uit het voorgaande verhaal blijkt immers dat hij
geen prijs stelt op dure kwaliteitsverbeteringen; die heeft
hij niet nodig (het gaat toch goed zo?).
KRV heeft in 1990 besloten een systeem te (laten) bou
wen, dat in eerste instantie de tekenpen en het tekenbord
vervangt door een muis en een beeldscherm. Omdat KRV
in het verleden een vrij hoge kwaliteitsnorm heeft na
gestreefd, is tevens besloten om de bestaande teke
ningen door middel van scanning in te voeren in het
systeem. Deze methodiek heeft tot gevolg dat de analoge
(topografische) tekeningen worden opgeslagen als een
rastertekening.
Bij de bouw van het „Digitaal Leidingen Registratie
Systeem" (DLRS), het grafische systeem voor het beheer
van het landelijke leidingennet, zijn voor de programma-
tuur-ontwikkelaars een aantal lastige eisen gesteld. Ten
eerste moeten de gebruikers maten in het systeem kun
nen meten en uitzetten. Ten tweede moeten er maatlijnen
zowel langs als haaks op een kromme kunnen worden
gezet. Daarnaast moet het systeem met twee A-nul teke
ningen tegelijk op het scherm kunnen werken en moeten
deze ten opzichte van elkaar kunnen worden gemanipu
leerd.
Deze eis was noodzakelijk om topografie en leidingen-
gegevens in twee aparte lagen te kunnen onderbrengen.
Wat is er nu zo specifiek aan het werken met rastersyste
men? En waarom niet met vectorsystemen?
In de lezing van ir. H. J. G. L. Aalders over .Ana
loog/digitaal-conversies" is uitgelegd wat de verschillen
zijn tussen rastersystemen en vectorsystemen. PTT-
KARDOC heeft dus gekozen voor een rastersysteem. De
beslissing (deze is al in 1990 genomen) werd door veel
tekening-gebruikers met veel argwaan bekeken. In 1990
verkeerde namelijk het gros van de tekening-gebruikers
in de veronderstelling dat het alleen maar zinvol was om
de tekeningen te digitaliseren, als je het direct in een
NGT GEODESIA 93-12
599
