bij de ROB
De ROB-landmeters en de
centimeters van Cunera
door Theo Scheele, redacteur.
SUMMARY
Archeological survey and the last inches of Cunera
Finding signals and traces of our forefathers is one thing. Another thing is to registrate and measure where
they have been found, and that in great detail. Surveyors of the ROB are doing this daily, with very modern
tools and methods. A profile of land surveyors measuring ancient sites.
Keywords: GIS, surveying, profile, history.
Trefwoorden: GIS, landmeetkunde, reportage, geschiedenis.
Geodeten zie je overal, langs de weg, in de stad en op het
land. Ze meten alles wat los en vast(goed) is. Landmeters
van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonder
zoek (ROB) leven in een andere dimensie. Zij meten een
maatschappij die onzichtbaar is, een maatschappij die is
verdwenen, ofwel de maatschappij van ons voorgeslacht.
Ze speuren naar sporen uit het verleden en leggen vast
waar onze voorouders hebben geleefd, gewerkt en ge
woond, handel dreven en oorlogen uitvochten.
We kennen heel precies de grens van het Romeinse Rijk,
vertelt Arne Haytsma van het ROB. Die grens was met
forten versterkt, waarin soms wel 1000 soldaten waren
gelegerd. Het achterland zorgde voor voedsel, bouw
materialen en kleding. We leren zo langzamerhand de
hele Romeinse infrastructuur van wegen, steden, brug
gen en forten goed kennen. De geschiedenis die wij uit de
boekjes kennen, is voor een deel nu nog in de grond aan
wezig, niet alleen in de vorm van potten en pannen, maar
veel meer nog door de grondsporen. Het hout is vaak ver-
Kops-plateausporen van een aarden wat met palissaden.
NGT GEODESIA 94 - 2
De Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek
(ROB) is de nationale archeologische dienst van Nederland en
heeft de zorg voor alle zaken die herinneren aan de vroegere
bewoners van ons land. Om het beheer over onze archeolo
gische erfenis uit te voeren, heeft de ROB drie taken: monu
mentenzorg, wetenschappelijk onderzoek (opgravingen) en
documentatie. De ROB is een onderdeel van het Ministerie van
Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur (WVC), opgericht in 1947
en sinds 1949 gevestigd in Amersfoort. Er werken ongeveer
100 mensen: archeologen, technisch en administratief perso
neel en geodeten.
gaan, maar de kleur van de grond geeft de plaats van
stutten, dammen en pijlers nog exact weer. En die meten
we met centimeternauwkeurigheid op. Want nog belang
rijker dan de potten en de pannen, de werktuigen, de
resten van ijzeren helmen of de menselijke overblijfselen
is de exacte vindplaats van deze resten. Dat bepaalt waar
de boerderijen stonden, waar de pottenbakkerij was
gevestigd en waar de bevoorradingsschuren van de
Romeinse legers hebben gestaan. Ja, men kan zelfs met
zekerheid zeggen waar arme en waar rijke mensen
woonden.
Niet alleen geografische grenzen, maar ook die van
cultuurveranderingen worden in kaart gebracht. Met een
nauwkeurigheid van enkele jaren is vast te stellen wan
neer het jachttijdperk (de zwervende mensheid) overging
in dat van de landbouw (een vaste plaats op aarde). En
dat is pas echt een cultuurverandering.
De veldtechnici en de landmeters van de ROB verrichten
dat belangrijke werk.
Een dagje bij de ROB is een voortdurende confrontatie
van verleden en heden, heel oud en heel nieuw. Met
vondsten uit lang vervlogen tijden, opgespoord, onder
zocht en opgemeten met de meest moderne technieken
en methoden.
Moderne sloppen en stegen
Als de ROB-mensen niet in het veld zijn, kun je ze vinden
in een bijzonder gebouw aan de Muurhuizen in Amers
foort, voorheen een deel van een oud katholiek seminarie
en een schuilkerk die onlangs onder leiding van architect
75
