Voor GPL-instructies en Spatial SQL-vragen is een gra
fische gebruikersinterface beschreven in [3], De GPL-
instructies waarmee een kartografische stijl wordt gedefi
nieerd, kunnen eenvoudig worden omgezet in een aantal
icons en push-down menus. Een ruimtelijke vraag ge
specificeerd in Spatial SQL wordt ingetypt in een tekst-
window. Dat geldt ook voor die ruimtelijke vraag, die
nodig is om de precieze gegevens aan te duiden voor een
bepaalde GPL-instructie. Antwoorden op ruimtelijke vra
gen worden, indien mogelijk en gewenst, grafisch in een
window weergegeven. Tekstuele antwoorden, indien niet
gekoppeld aan ruimtelijke gegevens, worden in het tekst-
window gegeven. Fig. 5 laat de grafische gebruikersinter
face zien, zoals beschreven in [3]. Het antwoord op een
al eerder gegeven ruimtelijke vraag wordt in deze figuur
in een bepaalde context grafisch gepresenteerd.
Color
alpha
New
Overlay
Remove
Context
Legend
Content
maastricht
venray
oermond
o «Tttard
deleen
Pattern Symbol
SELECT GEMEENTEnaam
FROM GEMEENTE,PROVINCIE
WHERE (GEMEENTE.inwonertal 50.000) AND
(PROVINCIE.naam 'Limburg' AND
(GEMEENTE.grens INSIDE PROVINCIEgrens)
Fig. 5. Voorbeeld van een grafische gebruikersinterface.
Ruimtelijke vragen kunnen gebaseerd zijn op gegevens
die al zijn weergegeven in een window. Om reeds ge
presenteerde gegevens in een nieuwe vraag te gebrui
ken, is het vaak gemakkelijker om ze met een muis aan
te wijzen, dan er een identificatie van in te typen. Vragen
als „Wat is de naam van deze weg?" waarbij met een
muis een weg in het window wordt aangewezen, of „Toon
de exacte geometrie van de steden in dit gebied" waarbij
met een muis een gebied wordt omcirkeld, zullen op deze
manier worden gespecificeerd.
In Spatial SQL is daarvoor het sleutelwoord Piek geïntro
duceerd. De eerste vraag „Wat is de naam van deze
weg?" ziet er in Spatial SQL als volgt uit:
Select naam
From WEGEN
Where ligging Piek
Piek representeert in dit geval de geometrie van een met
de muis aangewezen weg. De tweede vraag „Toon de
exacte geometrie van de steden in dit gebied" is te speci
ficeren met:
Select grens
From GEMEENTEN
Where grens Inside Piek
Nu stelt Piek de geometrie van een met de muis ge
selecteerd gebied voor. In dergelijke ruimtelijke vragen
fungeert Piek als operand van een ruimtelijke operator.
De muis wordt ook gebruikt om het gebied van interesse
aan te geven. Dit is meestal een rechthoekig gebied, dat
wordt ingesteld aan de hand van twee hoekpunten. Ge
gevens die buiten dit gebied liggen, worden niet getoond,
of nog beter, niet eens opgevraagd. Een dergelijk window
dient in dit laatste geval als extra voorwaarde in het predi
kaat van de ruimtelijke vraag. Door te vergroten/ver
kleinen (Engels: zooming) of te verschuiven (Engels:
panning) kan dit window opnieuw worden ingesteld. Voor
een uitgebreid voorbeeld van de mogelijkheden van deze
grafische gebruikersinterface en de ideeën erachter ver
wijzen we naar [3].
Conclusies
Ruimtelijke vraagtalen zijn nodig om uniform om te gaan
met alle in een gegevensbank voorkomende ruimtelijke
en niet-ruimtelijke gegevens. Daarbij is het van belang
dat beide soorten gegevens in één en hetzelfde gege-
vensmodel kunnen worden behandeld. Dit is mogelijk
met Spatial SQL, een uitbreiding van het relationele ge-
gevensmodel.
Antwoorden op ruimtelijke vragen moeten grafisch wor
den weergegeven in een door de gebruiker zelf te definië
ren kartografische stijl. Omdat voor het definiëren van
deze stijl regelmatig gebruik wordt gemaakt van ruimte
lijke vragen, ligt het voor de hand om de taal waarmee de
stijl wordt gemaakt, te integreren met de ruimtelijke
vraagtaal. Met GPL kan een kartografische stijl naar
eigen wensen worden ingevuld.
We zijn ingegaan op verschillende mogelijkheden om
ruimtelijke gegevens grafisch te presenteren, het toevoe
gen van context-informatie, en op de grafische combina
tie van antwoorden op meerdere ruimtelijke vragen. Niet
alle aspecten van GPL zijn hier beschreven. In [4] wordt
nog nader ingegaan op het instellen van een schaal, het
plaatsen van labels bij ruimtelijke gegevens, het bekijken
van een legenda en ook het automatisch afleiden van de
inhoud van het grafische scherm in de vorm van één,
eventueel complexe, allesomvattende vraag.
Omgang met ruimtelijke gegevens kan grafisch worden
ondersteund door de kracht van de huidige computers.
Ruimtelijke objecten worden grafisch weergegeven en
commando-georiënteerde gebruikersinterfaces worden
meer en meer vervangen door grafische. Interactie met
grafisch weergegeven objecten heeft invloed op aspecten
van de ruimtelijke vraagtaal. Zo is de interactie met de
muis kort beschreven.
Dit verhaal, gebaseerd op ideeën van Egenhofer in [4],
gaat uit van een uitbreiding van het relationele gegevens-
model. Tegenwoordig vindt echter veel onderzoek plaats
op het gebied van objectgeoriënteerde gegevensmo-
dellen. Het beheren van complexe objecten zoals er in
geografische toepassingen vele van zijn aan te duiden, is
de taak van een objectgeoriënteerde gegevensbank.
De voordelen van een objectgeoriënteerde aanpak van
Egenhofer's ideeën zal in de toekomst moeten worden
onderzocht.
Literatuur
1. Date, C. J., An introduction to Database Systems. 4e druk,
Addison-Wesley, 1986.
2. Lans, R. van der, Het SOL leerboek: de standaard relationele
databasetaai. Academie Service, 4e druk, 1992.
3. Egenhofer, M. J., A. Frank, Towards a Spatial Query Language:
User Interface Considerations. In: Proceedings of the 14th inter
national Conference on Very Large Data Bases, p. 124 -133, Los
Angeles, California, 1988.
4. Egenhofer, M. J., Extending SQL for Graphical Display. In: Carto
graphy and Geographic Information Systems, vol. 18 no. 4, p.
230 - 245, 1991.
5. Laurini, R., D. Thompson, Fundamentals of Spatial Information
Systems. Academic Press, 1992.
130
NGT GEODESIA 94 - 3
