GPS in de praktijk [1]
De huidige status van GPS
door ir. P. G. Sluiter, geodetisch en hydrografisch adviseur, tevens voorzitter van de
Werkgroep Ftuimtegeodesie van de Nederlandse Commissie voor Geodesie.
SUMMARY
Overview of the present status of GPS
An overview of the present status of GPS is given. The gradual build-up to the existing constellation is
shown. Furthermore the limitations that have been imposed by the US Department of Defense for security
reasons are described. After explaining the various observables some attention is given to the hard- and
software improvements and to the possible observation and processing methods that evolved in the past
15 years, with emphasis on geodetic survey work. Terminology is explained and some applications are
briefly mentioned.
Keywords: surveying, GPS, system description.
Trefwoorden: landmeetkunde, GPS, systeembeschrijving.
Inleiding
In maart 1994 is de laatste van de 24 operationele GPS-
satellieten in een baan om de aarde gebracht. Hiermee
heeft de constellatie haar definitieve status bereikt. In
feite is die status meer dan compleet, omdat ook nog drie
satellieten uit de testfase in bedrijf zijn. Hun levensduur
heeft echter het gemiddelde van ongeveer tien jaar bijna
bereikt.
Op 8 december 1993 heeft de Amerikaanse Minister van
Defensie de civiele gebruikers officieel op de hoogte
gesteld dat aan het systeem de status van „Initial Opera
tional Capability (IOC)" is toegekend. Dit betekent dat zij
bepaalde garanties geeft voor wat betreft beschikbaar
heid en nauwkeurigheid.
Al geruime tijd voor deze datum is het systeem veelvuldig
gebruikt voor plaatsbepaling. In Nederland zullen weinig
landmeters niet op de hoogte zijn van het bestaan van
GPS. Ook buiten ons vakgebied is de faam van GPS wijd
verbreid door krante-artikelen en door toepassingen op
velerlei gebied, zoals transport en recreatie.
Geodeten behoorden tot de eerste niet-militaire gebrui
kers; in feite al sinds 1979, toen de eerste vier satellieten
in banen om de aarde waren gebracht. Hoewel het
systeem is ontwikkeld door fysici en elektronici, hebben
geodeten belangrijke bijdragen geleverd aan de ontwik
keling van nieuwe meetmethoden, het verhogen van de
nauwkeurigheid en het vergroten van het toepassings
gebied.
Oorspronkelijk voorzag men een nauwkeurigheid van
ongeveer 15 m in de absolute plaatsbepaling van be
wegende voertuigen. Nu haalt men in de geodesie voor
relatieve plaatsbepaling nauwkeurigheden van enkele
millimeters. Deze ontwikkeling is ook van belang voor de
luchtvaart. Zo is men thans in staat om bijvoorbeeld de
positie van een landend vliegtuig ten opzichte van de
baan tot op decimeterniveau te bepalen. De betrouwbaar-
Fig. 1. De geleidelijke opbouw van de GPS-
constellatie. De horizontale as geeft
het tijdverloop aan vanaf 1978. Block I
op de verticale as is de testfase met in
totaal tien satellieten. Block II geeft de
operationele constellatie aan met in
totaal 24 satellieten.
178
NGT GEODESIA 94 - 4
