personalia
daag gebruikt voor een ons bekend kartografisch pro-
dukt. Hoe dat zo gekomen is, wordt hier uit de doeken
gedaan.
F.J. Ormeling: Nieuwe vormen, concepten en structu
ren voor nationale atlassen
Vroeger zag men een nationale atlas als een visitekaartje
van een land, met louter positieve en verantwoorde infor
matie bedoeld voor wetenschappers, in een vorm die in
druk moest maken. Op het ogenblik probeert men met na
tionale atlassen een zo groot mogelijk publiek te berei
ken, zijn ze bedoeld om er praktische problemen mee op
te kunnen lossen, en probeert men de toegankelijkheid
van de geboden informatie sterk te vergroten. De nieuwe
trends op dit gebied in Europa worden hier beschreven.
C.P.J.M. van Elzakker: Het gebruik van electronische
atlassen
In deze tijden van snelle technologische ontwikkelingen,
èn van de brede acceptatie daarvan in de wereld van de
kartografie (en in die van de kaartgebruikers), is het van
groot belang dat er duidelijkheid bestaat over de verschil
lende begrippen en concepten die er momenteel in ons
vakgebied in omloop zijn. Vanuit het perspectief van de
gebruiker wordt er daarom in dit artikel aandacht besteed
aan het begrip electronische atlassen in relatie tot geo
grafische informatiesystemen en kartografische software
pakketten. Het is dit gebruiksperspectief, dat de komen
de tijd zeker meer aandacht verdient.
UIT DE INHOUD VAN HET KARTOGRAFISCH
TIJDSCHRIFT 1994.XX.4
A.J. Kerr: De Internationale Hydrografische Organisa
tie - nieuwe trends in haar programma's
Vanaf zijn begin bijna 75 jaar geleden kan de Internatio
nale Hydrografische Organisatie (IHO) terugzien op een
voortdurende groei, die beantwoordt aan de ontwikkeling
van nieuwe technieken op het vakgebied. Op dit moment
is de IHO zowel sterk betrokken bij zijn historische taak
van het karteren van de oceanen als bij het verschaffen
van standaarden voor nieuwe technologie. Een belangrijk
deel van het werk wordt uitgevoerd door deskundigen uit
lidstaten, waardoor het secretariaat, op het Internationaal
Hydrografisch Bureau in Monaco, in staat is qua omvang
en derhalve ook kosten een bescheiden organisatie te
blijven.
K.F. Witteveen: Bijzondere aspecten van nautische
kartografie
De nautische kartografie, zoals die wordt beoefend door
de Dienst der Hydrografie, vormt wel een heel bijzonder
specialisme binnen ons vakgebied. Bijzonder omdat de
op de kaart weergegeven topografie van kusten, zeega
ten en zeeën niet zichtbaar is en steeds verandert. Bij
zonder ook vanwege de verantwoordelijkheid van de kar-
tografen. Een zeeman is verplicht een bijgewerkte Zee
kaart van het gebied waar hij vaart aan boord te hebben.
Een watersporter die op open water vaart wordt geacht de
Hydrografische Kaart, die hij aan boord heeft, bij te hou
den. De Dienst der Hydrografie is verantwoordelijk voor
het verschaffen van de benodigde informatie voor beide
gebruikers, en kan bij een ongeval zelfs ter verantwoor
ding worden geroepen als op de gebruikte kaart gege
vens, die bekend hadden kunnen zijn, niet of niet juist ge
karteerd zijn! In onderstaand artikel leest u er meer over.
M.A. Damoiseaux Tj. van Heuvel: Van kaarten en at
lassen naar GIS en multimedia voor kustbeheer
De kustzone is niet alleen de ontmoetingsplaats tussen
land en zee, maar ook een gebied waar veel gebruiks
functies samenkomen zoals transport, recreatie, delfstof
winning, visserij, natuur en waterkering; functies die el
kaar soms versterken en soms tegenwerken. Daarom is
een integraal en duurzaam beheer noodzakelijk. Beheer
dat zonder ruimtelijke informatie - meestal in vorm van
kaarten - niet mogelijk is. Door nieuwe inzichten is het
kustbeheer aan verandering onderhevig, wat wordt ver
taald in nieuw beleid en is vastgelegd in nieuwe wetten.
Hierdoor en door technische ontwikkelingen als automati
sering en GIS, neemt de behoefte aan ruimtelijke infor
matie toe en verandert ook de wijze waarop deze wordt
ingewonnen, opgeslagen en gepresenteerd.
A.J. Lalesse: Automatisering bij de Dienst der Hydro
grafie van de Koninklijke Marine
Bij de Dienst de Hydrografie is men meer dan twee de
cennia geleden voorzichtig begonnen met automatise
ring. Dat was in eerste instantie niet voor de geautomati
seerde produktie van de kaart, maar voor het bepalen van
de diepten van de zeebodem, de hydrografie. Inmiddels
is men op weg naar een volledig automatische vervaardi
ging van de papieren kaart en andere publikaties. Daar
naast wordt er in breder verband gewerkt aan een elektro
nisch navigatiesysteem en het opzetten van een informa
tiesysteem, waaruit meer digitale produkten kunnen wor
den afgeleid. Hieronder volgen de feiten.
Ir. M. J. Olierook, hoofdingenieur-directeur van de Meetkundige
Dienst van de Rijkswaterstaat, is per 1 februari 1995 benoemd tot
hoofdingenieur-directeur van de Bouwdienst van de Rijkswaterstaat.
De opvolger bij de Meetkundige Dienst is nog onbekend.
HOGESCHOOL UTRECHT
De afstudeerscripties 1992 - 1993 van de HU, opleiding Geo
desie, zijn schriftelijk op te vragen bij ing. H. Jongbloed, Vondel
laan 2, 3521 GD Utrecht. Kosten: f 7,50 per scriptie.
L. van der Poel
S. Puister
ANALYSE WATERPASNET GEMEENTE AMSTERDAM
Bij de gemeente Amsterdam is gedurende de afgelopen anderhalf
jaar een waterpasnet gemeten. De meting werd verricht met elektro
nische waterpastoestellen. Bij de meetopzet is men uitgegaan van
een enkelvoudige waterpassing, waardoor het noodzakelijk is om in
kringen te meten. Met behulp van de kringen kunnen dan de fouten
worden vereffend. Na afloop wilde de gemeente meer inzicht krijgen
in de nauwkeurigheid van de metingen. Daarvoor zijn enkele onder
werpen behandeld:
meetopzet/theoretische achtergrond;
analyse van een deelnet;
testen van de instrumenten.
Uitgegaan is van een tweede orde net, omdat dit theoretisch gezien
haalbaar zou moeten zijn. Om te kunnen voldoen aan de toetscriteria
van dit net, bleek het nodig om te corrigeren op systematische fou
ten. Doordat er zelfs na de correctie nog twijfels bestonden omtrent
de nauwkeurigheid en doordat de waterpastoestellen niet aan de
gestelde normen konden voldoen, is het beter uit te gaan van een
derde orde waterpasnet. Dit levert dan ook geen verwerpingen op.
NGT GEODESIA 94 - 12
533
