De vlucht van de foto
door prof. dr. ir. M. G. Vosselman, hoogleraar fotogrammetrie en remote sensing aan de
Faculteit der Geodesie van de Technische Universiteit Delft.
SUMMARY
The flight of the photo
In this inaugural lecture, held on November 4th 1994, the potentials of and developments in digital photo-
grammetry are sketched. In particular digital ortho-images, fast updating of geographical information,
3-dimensional GIS in urban areas, and close range photogrammetry are considered. The lecture finishes
with future research plans. They concern (1) semi-automatic information extraction aimed at regular up
dating of geo information and construction of 3-D GIS data bases, and (2) close range photogrammetry.
Keywords: photogrammetry, automation, survey.
Trefwoordenfotogrammetrie, automatisering, overzicht.
Curriculum vitae professor Vosselman
Prof. dr. ir. M. G. Vosselman (geboren 20 december 1963 te
Ommen) studeerde van 1982 tot 1986 aan de TU Delft, waar hij
met lof afstudeerde op een onderzoek naar de precisie van
metingen met een digitale camera.
In 1987 was hij een aantal maanden medewerker aan het
Forschungsinstitut für Luftbildtechnik GmbH te Stuttgart, waar
hij werkte aan een systeem voor het automatisch meten van
gesignaliseerde punten in gedigitaliseerde luchtfoto's.
Van 1987 tot 1992 deed hij als wetenschappelijk medewerker
van prof. F. Ackermann aan het Institut für Photogrammetrie
aan de Universitat Stuttgart onder andere onderzoek naar het
„matchen" van structurele beschrijvingen afgeleid uit digitale
beelden.
Hij promoveerde in 1991 met lof op het thema „Relational
Matching" aan de universiteit van Bonn. Van juli 1992 tot mei
1993 verrichtte hij onderzoek bij prof. R. M. Haralick aan het
Intelligent Systems Laboratory van de University of Washing
ton, Seattle, naar de kwaliteit van tekstherkenning met metho
den uit de digitale beeldverwerking. In 1993 ontving hij, samen
met dipl. ing. N. Haala, de Hansa Luftbildprijs.
Al in het prille begin van de fotografie stond de topo
grafische opname in de belangstelling. Laussedat foto
grafeerde rond 1850 een terrein vanuit verschillende
standpunten en reconstrueerde daarmee de posities van
de voor hem interessante landschapskenmerken. Hij
noemde zijn methode om met behulp van metingen in
foto's een kaart te maken de iconometrie en ook wel de
metrofotografie. Pas enkele decennia later deed de term
fotogrammetrie zijn intrede.
Van groot belang voor de ontwikkeling van de foto
grammetrie was ongetwijfeld de efficiëntie van de stereo
scopische meting waarvoor aan het begin van deze eeuw
ingenieuze instrumenten zijn geconstrueerd. Dit type in
strument heeft zeer lange tijd dienst gedaan en wordt in
een aangepaste versie zelfs vandaag de dag nog her en
der gebruikt. Het verbluffende van deze instrumenten
was, dat bijna de gehele kartering kon worden verrricht
door het draaien aan knoppen en handwielen. De foto
grammetrie werd daarom ook wel de methode ter voor
koming van berekeningen genoemd.
Ook al was de theorie voor een analytische benadering
van de fotogrammetrie grotendeels bekend, de bereke
ningen waren te omvangrijk voor de eenvoudige reken
machines van die tijd. Dit veranderde natuurlijk na de
introductie van computers. In een nieuwe generatie
instrumenten, de analytische plotters, werden deze volle-
Bewerkte versie van de intreerede uitgesproken op 4 november
1994 door ir. M. J. P. M. Lemmens en M. J. Scheele.
dig geïntegreerd, zodat de metingen in de foto's direct
aan een computer konden worden doorgegeven en op
digitale wijze verwerkt. Met dit type instrument wordt in
Nederland tegenwoordig het merendeel van de fotogram-
metrische werkzaamheden verricht.
Sinds enkele jaren zijn de nog steeds zeer snelle ontwik
kelingen in de computertechnologie zo ver, dat niet alleen
de metingen in de foto's, maar ook de foto's zelf in digi
tale vorm kunnen worden opgeslagen en met computers
verwerkt. Deze nieuwe vorm van fotogrammetrie met
digitale beelden op werkstations wordt digitale foto
grammetrie genoemd.
In deze intreerede wil ik u een overzicht geven van de
mogelijkheden die deze digitale fotogrammetrie biedt of
zou kunnen bieden. Hiermee bedoel ik niet alleen de
technische mogelijkheden, maar ook de implicaties die
deze mogelijkheden voor het beroepsveld van de foto-
grammeter zouden kunnen hebben. Aan het einde van
deze beschouwing wil ik kort ingaan op het onderzoek dat
wij aan de Faculteit der Geodesie willen verrichten op het
gebied van de digitale fotogrammetrie.
Mogelijkheden van digitale fotogrammetrie
Technisch gezien is de digitale fotogrammetrie al enige
tijd mogelijk. Alle metingen die nu met een meetmerk van
een analytische plotter worden verricht, kan men ook
doen met een cursor in digitale beelden op een computer
beeldscherm. Of het ook verstandig is om in de praktijk
nu al volledig om te schakelen van analytische naar digi
tale fotogrammetrie is een andere vraag. Ik heb daar mijn
twijfels over. Voor kleinere projecten of in combinatie met
analytische fotogrammetrie kan een digitale aanpak wel
interessant zijn.
Grootschalige toepassingen van de digitale fotogram
metrie zijn nog niet echt van de grond gekomen. Het
probleem waarmee men nog te kampen heeft, is de grote
gegevenshoeveelheid die digitale luchtfoto's met zich
meebrengen. Een standaard luchtfoto, die met een pixel
grootte van 10 pm is gescand, omvat ongeveer 500
Mbyte. Dergelijke gegevenshoeveelheden zijn nog wel
hanteerbaar. Een middelgroot project met zo'n 200 foto's
neemt echter 100 GByte in beslag en ook al zijn niet alle
foto's tegelijk nodig en maakt men gebruik van beeld
compressietechnieken, het wordt dan toch problema
tisch. Het is zeker niet onmogelijk om volledig digitaal te
werken. Het vergt alleen wel een organisatorische in-
506
NGT GEODESIA 94 - 12
