Fig. 1. Verbindingspunten bij de aero-
triangulatie.
merkend voor de automatische puntsoverdracht is dat
ook hier weer veel meer punten wordt gemeten dan bij de
conventionele manier. De bijzonder goede resultaten zijn
vooral daaraan te danken.
Het valt te verwachten dat in de komende jaren program-
maprodukten op de markt zullen komen, die de werkwijze
bij de aerotriangulatie drastisch zullen veranderen. De
puntsoverdracht zal niet langer handmatig worden ver
richt met een zogenaamde PUG in foto's op films, maar
met image matching"-programmatuur en gescande fo
to's. De enige meettaak die hierbij voor een operateur
blijft weggelegd, is het aanmeten van de paspunten. Het
grootste deel van zijn werkzaamheden zal gaan zitten in
het bedienen van scanners en programmatuur.
Nu zou de indruk kunnen worden gewekt dat met de digi
tale fotogrammetrie alles zo'n beetje wordt geautomati
seerd en de operateur er nauwelijks meer aan te pas
komt. Dit is niet het geval, al zal het meetwerk wel af
nemen. Het blijft echter noodzakelijk de resultaten van
automatische metingen te analyseren, waar nodig te
corrigeren en aan te vullen in gebieden die vooralsnog te
complex zijn, zoals stedelijke gebieden. Daarnaast is de
operateur onmisbaar op het gebied van de kartering en
voor alle andere analyses die een interpretatie van de foto
vergen. Digitale fotogrammetrie is dus een fotogramme
trie met digitale beelden, maar zeker geen automatische
fotogrammetrie.
Ontwikkelingen in de digitale fotogrammetrie
Na dit korte overzicht over de technische stand van de
digitale fotogrammetrie, wil ik nu ingaan op enkele ont
wikkelingen die zich zouden kunnen voordoen in de toe
komstige markt voor fotogrammetrische produkten. Voor
een groot deel vloeien deze voort uit de zojuist ge
schetste nieuwe mogelijkheden.
Momenteel worden in het kader van de vervaardiging van
de Grootschalige Basiskaart van Nederland (GBKN) veel
fotogrammetrische projecten uitgevoerd. Dit zal nog eni
ge tijd voortduren, maar over een aantal jaren zullen deze
activiteiten sterk afnemen. Daarna volgt de bijhouding
van deze GBKN. In hoeverre de fotogrammetrie daarvoor
geschikt is, hangt af van het aantal veranderingen dat
binnen de actualiseringsperiode plaatsvindt en van de
mogelijkheden tot een geheel paspuntsloze fotogram
metrie, waarbij alle oriënteringselementen van de foto's
tijdens de opname in het vliegtuig worden bepaald.
508
De nieuwe technologieën bieden ook mogelijkheden voor
een bredere acceptatie van bekende produkten en voor
het creëren van nieuwe produkten. Ik wil vier voorbeelden
geven. Deze hebben betrekking op digitale orthofoto's,
actualisering van geografische informatie, 3D-informatie
en „close-range" fotogrammetrie. Hiermee is zeker geen
volledig beeld gegeven. Op de integratie van de luchtfoto-
grammetrie met systemen als GPS, INS en laserscan
ners, en de recente ontwikkelingen op het gebied van de
radar-interferometrie wordt hier bijvoorbeeld niet in
gegaan.
Digitale orthofoto's en ontschrankte beelden
Eén van de dingen die mij zijn opgevallen in het jaar dat
ik nu weer in Nederland ben, is dat er slechts een zeer
geringe interesse bestaat voor digitale orthofoto's en ont
schrankte foto's. Dit verbaast mij, omdat in veel landen in
Europa een grote belangstelling bestaat voor deze foto's,
waarin voor vertekeningen ten gevolge van hoogtever
schillen en camerascheefstand gecorrigeerd is. De natio
nale karteerorganisaties in verschillende landen produ
ceren digitale orthofoto's voor hun gehele land en melden
dat dit hun best verkochte produkt is. De afnemers zijn
daar vooral te vinden onder planologen en milieu
organisaties.
In Nederland worden orthofoto's niet op grote schaal
geproduceerd. Toch verwacht ik om meerdere redenen
dat dit gaat gebeuren:
uit de snelle opkomst van geografische informatie
systemen blijkt een grote behoefte aan geografische
informatie tot ver buiten de van oudsher bekende af
zetmarkt voor geodetische produkten. Met de integra
tie van de digitale orthofoto in de geografische in
formatiesystemen zou de orthofoto een zeer breed
publiek kunnen bereiken;
de orthofoto heeft een zeer hoge informatiedichtheid
en iedere gebruiker kan die informatie eruit halen, die
voor hem interessant is;
geografische informatiesystemen kunnen steeds be
ter met rastergegevens omgaan en deze met vector
bestanden combineren;
de digitale orthofoto is in vergelijking met topografi
sche bestanden een relatief goedkoop produkt.
Voldoende redenen, zo lijkt mij, om de orthofoto wat meer
te promoten.
NGT GEODESIA 94 - 12
