Fig. 3. Object-georiënteerde inwinning van
een huis uit luchtopnamen.
planning van de zenderlocaties zijn 3D-stadsmodellen
met een nauwkeurigheid van 1 a 3 m nodig. In opdracht
van telecommunicatiefirma's wordt in Duitsland momen
teel uitgezocht hoe deze informatie het beste kan worden
ingewonnen.
Misschien zou dergelijke informatie ook door geodeten
kunnen worden gebruikt. Het is algemeen bekend dat het
meten met GPS in stedelijke gebieden problemen op
levert. Met een 3D-GIS van de bebouwing zou kunnen
worden berekend welke plekken open genoeg zijn voor
de ontvangst van voldoende satellietsignalen. 3D-geo-
informatie heeft zeer veelzijdige toepassingen, vooral
wanneer deze in digitale en gestructureerde vorm ter be
schikking staat voor geavanceerde computeranalyses.
De kwaliteitseisen die aan deze geo-informatie worden
gesteld, zijn niet bijzonder hoog. Voor een realistische
visualisatie hoeft bijvoorbeeld zeker niet iedere dakkapel
en ieder schoorsteentje te worden gemodelleerd. Ook de
precisie is van ondergeschikt belang. Graag neemt men
genoegen met hogere standaardafwijkingen dan gebrui
kelijk, vooral wanneer daardoor de prijs naar beneden
kan.
Wel van belang is de structurering van de gegevens. Een
3D-model van een huis is geen verzameling van X-, Y- en
Z-coördinaten, maar een ruimtelijk object in een CAD-
gegevensbank. Een goede gegevensstructuur is essen
tieel voor iedere computeranalyse van ruimtelijke infor
matie. Daarom ziet men nu al programmapakketten voor
digitale fotogrammetrische werkstations, die een object
georiënteerde inwinning van gegevens mogelijk maken.
Fig. 3 laat een voorbeeld zien van een object-georiën
teerde meting van een huis. In plaats van de hoekpunten
van het dak aan te meten en deze met een code te classi
ficeren, selecteert de operateur de vorm van het huis uit
een bibliotheek met verschillende huismodellen. Ver
volgens vervormt de operateur dit draadmodel, totdat de
lijnen samenvallen met de dakranden. Op deze wijze
wordt het huis als één geheel gemeten en worden de
topologische relaties tussen de hoekpunten, dakranden
en vlakken al tijdens de meting in een CAD-model vastge
legd. Dergelijke objectmodellen zijn zeer waardevol en
maken een bredere inzetbaarheid van geo-informatie
mogelijk. De tendens naar een object-georiënteerde me
ting en opslag van meetgegevens zal zeker aanhouden.
Close-range fotogrammetrie
Sinds enkele jaren prijst het Nederlands Genootschap
voor Geodesie zijn vakgebied aan met de slogan .Geo
desie is meer dan (land)meten". Dit wordt door geodeten
510
algemeen onderschreven en vaak verduidelijkt door te
zeggen dat de geodeet niet alleen het land meet, maar
ook nog eens in kaart brengt, herverkavelt, op waarde
schat en de rechtstoestand van de percelen en opstallen
beschrijft.
De genoemde slogan kan echter ook worden geïnterpre
teerd als „Geodesie is meer dan het meten van land".
Ook dit is niet geheel nieuw: geodeten bepalen banen
van satellieten, ontwerpen navigatiemethoden en ijken in
strumenten, om maar een paar voorbeelden te noemen.
Evenzo zijn de methoden en technieken uit de fotogram
metrie niet alleen geschikt voor het uitwerken van lucht
foto's, maar kunnen zij worden ingezet voor een zeer
breed spectrum aan meetproblemen. Hiermee beland ik
bij de close-range fotogrammetrie.
Aan deze tak van de fotogrammetrie wordt in Nederland
zeer weinig aandacht besteed. Het lijkt wel of in Neder
land de fotogrammetrie een synoniem voor de luchtfoto-
grammetrie is geworden. Deze gedachte kwam in ieder
geval bij mij op, toen ik een bericht las over een nieuw
systeem voor kartering met behulp van foto's die vanaf
het dak van een auto worden genomen. Dit systeem werd
aangeprezen als een alternatief voor de fotogrammetrie,
terwijl men mijns inziens hier toch echt met close-range
fotogrammetrie te maken heeft.
Naast de topografische kartering heeft de close-range
fotogrammetrie echter nog veel andere toepassingen.
Voordelen digitale close-range fotogrammetrie
Een aantal eigenschappen maakt de digitale close-range foto
grammetrie tot een zeer aantrekkelijke meetmethode
zoals alle fotogrammetrische methoden is het een non
contact methode: het op te meten object behoeft niet te
worden aangeraakt. Vooral in industriële omgevingen kan
dit een groot voordeel zijn, omdat het produktieproces voor
de meting niet of slechts kort behoeft te worden onder
broken;
de digitale fotogrammetrie opent mogelijkheden voor real
time metingen, omdat het ontwikkelen van films overbodig
is geworden. Direct na de opname met een CCD-camera
staan de digitale beelden in de computer en kan met de
verwerking worden begonnen;
de verwerking kan vaak geheel automatisch plaatsvinden.
In tegenstelling tot de luchtfotogrammetrie zijn de opname
omstandigheden bij close-range toepassingen meestal te
beïnvloeden. Men kan bijvoorbeeld gebruik maken van
speciale belichting en van textuurprojectoren. Door deze
maatregelen wordt het eenvoudiger methoden te ontwer
pen, die de opgenomen beelden automatisch verwerken;
in de close-range fotogrammetrie kan met minder beelden
en met beduidend kleinere beelden worden gewerkt. De
gegevenshoeveelheden zijn daardoor veel beter hanteer
baar dan bij de digitale luchtfotogrammetrie.
NGT GEODESIA 94-12
