Analoog naar digitaal: een cultuuromslag
Y w
JS
■995-1
pak zit in de realisatie. Voor het ATKis-bestand, gerelateerd
aan schaal i 25 000, wordt eerst een dlm vervaardigd. Tus
sen de deelstaten bestaan verschillen in de vorderingen van
de bestandsopbouw. Nordrhein-Westfalen, Niedersachsen
en Rheinland-Pfalz lopen voorop en zullen binnen een paar
jaar beschikken over een (deel)staatdekkend dlm. Pas wan
neer uit dit bestand een dkm kan worden afgeleid, is het
analoge proces overbodig. Tot dan blijven twee produktie-
processen naast elkaar bestaan. In de Nederlandse situatie
worden beide bestanden gelijktijdig opgebouwd.
Het Nationaal Geografisch Instituut in België is gestart
met het fotogrammetrisch vervaardigen van een bestand
1 10 000. In eerste instantie wordt gemikt op samenwerking
met de grote stedelijke agglomeraties om het bestand pas in
tweede instantie landsdekkend te maken.
In Denemarken hebben de gemeenten het voortouw geno
men bij de opbouw van een basisbestand. De nationale kar-
teringsinstelling heeft in 1993 plannen ontwikkeld om tot
een nationale gegevensbank te komen [3].
In Oostenrijk is een soortgelijke ontwikkeling als in Duits
land wat later op gang gekomen [4].
Het ontwerpen van een digitaal produktieproces houdt ook
in een analyse van het bestaande analoge proces. Omdat door
een andere bril naar de produktielijn wordt gekeken, komen
gebreken aan het licht. Ook als het doel geweest zou zijn het
NGTGEODESIA KARTOGRAHISCH TIJDSCHRIFT
Fig. 1.
De voortgang van
TOPlOvector.
Bestand gereed
Eind 1994
Eind 1996
O Leeuwarden
Arnrem
^low 40
51 W
68(\W
"V68 0
(XMaastr
it J
69 0
bestaande proces te optimaliseren, zou
den al ingrijpende maatregelen kunnen
worden genomen. Daarom ben ik er
van overtuigd dat de veranderingen, die
gepaard gaan met de overgang van ana
loog naar digitaal, in aanzienlijke mate
worden bepaald door de denkbeelden
van de bedrijfsleiding over de maat
schappelijke taak van het bedrijf. Bij de
rijksoverheid is er de laatste jaren veel
veranderd in de manier van denken
over het functioneren van overheidsbe
drijven. Het produktieproces is een af
geleide van de manier waarop men met
dit soort ontwikkelingen omgaat.
Het maakt verschil of automatisering
wordt ervaren ais het automatiseren van
de analoge kaartproduktie of dat het ge
voel bestaat dat een nieuw produkt
wordt vervaardigd. In het eerste geval
blijft de doelstelling van het bedrijf ge
lijk en zal de gedachte om opnieuw na
te denken over de maatschappelijke
taak van het bedrijf, niet zo gauw opko
men. Anders ligt het wanneer het besef
aanwezig is dat er sprake is van een
nieuw produkt. Een nieuw produkt be
tekent een nieuwe markt. Een nieuwe
markt moet veroverd worden. Die
markt bestaat deels uit oude en deels uit
nieuwe klanten. De nieuwkomers zijn
sowieso niet belast met het analoge kar-
tografische verleden, terwijl de oude
klanten hun best doen zich eraan te
ontworstelen. De opgave is een cul
tuuromslag te realiseren, die past bij
deze nieuwe situatie (fig. 2).
De belangrijkste gebruikers van digitale
geografische informatie hebben hun
wortels in het analoge tijdperk. Zij heb
ben zelf te maken met een conversie
van analoog naar digitaal. Het tijdpad
dat daarvoor nodig is, is behoorlijk
lang. De gebruiker heeft tijd nodig. Die
tijd kan de producent benutten voor
zijn eigen conversieproces.
Anders ligt het bij de nieuwe gebrui
kers. Neem autonavigatie als voorbeeld.
Commerciële mogelijkheden voor een
nieuw produkt werden gesignaleerd
door marktontwikkelaars. Het bleek
mogelijk op commerciële basis geld aan
te trekken voor de ontwikkeling van
een nieuw produkt. Veel, zeer veel geld
was nodig voor het vervaardigen van de
gegevensbanken. De overheid had ken
nelijk genoeg geld en vertrouwen om
de voorgespiegelde toekomstbeelden te
ondersteunen.
Management
Het digitale tijdperk stelt hogere eisen
aan de leiding, ik stel dit op grond van
mijn ervaringen uit de praktijk van alle
dag. Digitaal werken betekent dat de
14
