Topografie op schaal
Slot
tlant
'995-3
NGT GEODESIA
is een genoegen naar deze „schilderij-kaart" te kijken en
telkens nieuwe facetten in het landschap te ontdekken. De
afmetingen zijn 62 x 88,5cm; de kaart is op het zuiden ge
oriënteerd. Dat het meer een schilderij is dan een kaart, blijkt
als we de schaal en dus de meetkundige betrouwbaarheid
bekijken. Globaal kan de schaal worden gesteld op ongeveer
1 60 000. Men moet dit gegeven echter voorzichtig hante
ren, want er zijn grote vertekeningen. De driehoeksmeting is
duidelijk nog niet toegepast, maar de kaart is desondanks een
lust voor het oog!
In het Algemeen Rijksarchief te Den Haag is overigens een
kaart aanwezig, die grote overeenkomst heeft met de Goudse
„schilderij-kaart". Mogelijk een voorloper? Het beeld en
schrift zijn primitiever.
De nu volgende kaart (fig. 3), daterend uit 1553, vertoont
een heel wat reëler beeld. Het gekarteerde gebied ligt ten zui
den van de Lek tussen Vianen en Noordeloos. De kaart meet
83 x 56 cm; de schaal is 1 20000. De afbeelding is in
kleur weergegeven en is georiënteerd op het zuidoosten. De
maker is onbekend. De titel van dit document „Lad Dieu
Tue" kan mogelijk worden gelezen als ,,1'adieu tué". De
onder deze leuze afgebeelde leeuw staat voor één der belang
rijkste symbolen van het Bourgondische Huis en de Lage
landen. Het „koord" met het hangend lam duidt eveneens
op het Bourgondische huis (Orde van het Gulden Vlies); de
schuingekruiste takken eronder vormen het embleem van de
Hertogen van Bourgondië. In de nabijheid van Vianen is
eveneens een wapenschild aangebracht. Deze kan mogelijk
in verband worden gebracht met de familie „van Vianen" of
Fig. 3.
Anonieme
manuscriptkaart,
1553. Formaat
83 x 56 cm
(foto SAHM).
„van Zuylen". Onderaan op het kaart-
blad staan windroos, jaartal en schaal
aanduiding getekend. Deze laatste is
nader omschreven als „dese maete de
lengte van een ure gaens" 25,5 cm).
Ondanks de behoorlijke weergave van
het gekarteerde gebied is mede door het
ontbreken van de nodige achtergrond
informatie het specifieke doel van de
kaart niet te achterhalen. Er wordr een
mogelijk verband met de hoge water
standen op de Lek gesuggereerd. Vast
staat dat er een connectie is met de her
togen van Bourgondië. Topografisch
biedt deze kaart een rijkdom aan gege
vens. Het tweemaal op verschillende
locatie voorkomen van de naam „op
Blomendaal" roept vragen op. Vermeld
moet nog worden dat aan de achter
zijde twee kaartjes staan afgebeeld. De
eerste (25 x 15 cm) omvat een aantal
percelen gelegen ten westen van de
„Achthovense ka"; bij de tweede (28 x
36 cm) is de locatie (nog) niet te achter
halen. Uit de begeleidende tekst blijkt
dat de kaarten „verso" op 1563 geda
teerd kunnen worden.
Drie kaarten, elk met een eigen karak
ter en (elk met een eigen) verhaal. Zij
geven een beeld van de wijze waarop in
LADDIE.VTW
Tftfei
O J cp.^afrUiB
146
