Referentiemodel kwaliteit
NGTGEODESIA
Zoals reeds aangegeven is het Referentiemodel Kwaliteit een
beschrijving van de in Europa ontwikkelde ontwerpnorm.
Bij de vervaardiging van de Europese normen wordt gebruik
gemaakt van de onderstaande concepten.
Objectgerichte aanpak
Bij de objectgerichte aanpak zijn de herkenbare elementen
uit de werkelijkheid [3] uitgangspunt. Deze elementen
worden objecten genoemd. Elementen in het model van de
werkelijkheid worden entiteiten genoemd. De entiteiten
worden in het model van de werkelijkheid beschreven door
middel van onder meer identificerende, beschrijvende en
geometrische attributen. De nadruk ligt hierbij op de samen
hang tussen attributen en het betreffende object. Deze ziens
wijze wordt in fig. 2 in beeld gebracht.
Nominale grondslag/gegevensspecificatie
De kwaliteit van een fysieke gegevensverzameling wordt be
paald door een vergelijking van de inhoud van deze verzame
ling met de imaginaire gegevensverzameling (fig. 3). Deze
imaginaire gegevensverzameling ontstaat door modellering
van de werkelijkheid en is een „weergave" van een bepaalde
kijk op deze werkelijkheid, inclusief de keuzen om bepaalde
objecten wel of niet op te nemen. De imaginaire verzameling
wordt nominale grondslag genoemd. In de nominale grond
slag is sprake van een ideale („SOLL") situatie. In de fysieke
gegevensverzameling is op basis van vooraf vastgestelde
kwaliteitseisen een gerealiseerde („1ST") situatie ontstaan.
De modellering van de werkelijkheid geschiedt aan de hand
van zogenaamde inhoudsspecificaties. Hieronder vallen on
der meer het te hanteren objectmodel (classificatie, definities
en relaties) en de te hanteren selectiecriteria (bijvoorbeeld
alle gebouwen hoger dan drie meter).
De stap om uiteindelijk tot een fysieke gegevensverzameling
te komen, wordt gemaakt met behulp van zogenaamde in-
winningsspecificaties waar onder meer de kwaliteitsken
merken een onderdeel van uitmaken. Met behulp van de
kwaliteitskenmerken wordt de beoogde kwaliteit vastgelegd.
Deze benadering betekent dat een organisatie die gegevens
van een andere organisatie wil gaan gebruiken, eerst moet
beoordelen of de daarbij behorende nominale grondslag voor
zijn gebruik toepasbaar is („is de inhoud bruikbaar"). Daar
na kan pas worden beoordeeld of de kwaliteit van de fysieke
gegevensverzameling voldoet.
ipdrachtgever
projectleider
PBG Standaardisatie
externe ondersteuning
werkgroep standaardisatie
geïnterviewden
Fig. 1.
Projectorganisatie.
Fig. 2.
Objectgerichte
aanpak.
WERKELIJKHEID
Een object is een fenomeen in de
werkelijkheid dat onafhankelijk van
andere fenomenen bestaat en
afzonderlijk is te herkennen
Een kenmerk is een beschrijvende
eigenschap van een object
MODEL VAN DE WERKELIJKHEID
Een entiteit is een abstractie van
objecten met gelijke eigenschappen
Een attribuut is een beschrijvende
eigenschap van een entiteit met een
domein voor de bijbehorende
waarden
Kwaliteitskenmerken
De kwaliteitskenmerken vormen in
de Europese normalisatiecommissie
(CEN) het beschouwingsgebied voor
standaardisatie. De Europese ontwerp
norm heeft dus enkel betrekking op de
kwaliteitskenmerken, inclusief de bij
behorende beschrijvingen. Ondanks
dat de kwaliteitskenmerken onderdeel
uitmaken van de gegevensspecificatie, is
de gegevensspecificatie alsmede het
principe rond de nominale grondslag
géén onderwerp van Europese stan
daardisatie. De onderstaande kwali
teitskenmerken maken onderdeel uit
van de Europese ontwerpnorm:
idealisatie
bronvermelding
nauwkeurigheid
volledigheid
consistentie
betrouwbaarheid
mutatiefrequentie
Idealisatie heeft een bijzondere positie,
in die zin dat idealisatie invloed heeft
op modellering van de werkelijkheid en
als zodanig invloed heeft op de nomi
nale grondslag. Aangezien één van de
uitgangspunten is dat de nominale
grondslag theoretisch 100% juist is,
worden de effecten van idealisatie vast
gelegd bij de kwaliteitskenmerken
nauwkeurigheid en volledigheid. Idea
lisatie heeft hierdoor een indirecte in
vloed. Ook bronvermelding en muta
tiefrequentie hebben een speciale rol,
aangezien deze aspecten geen kwali
teitsparameter opleveren, maar worden
gebruikt om de kwaliteit van de gege
vensverzameling in te schatten. Een an
dere opmerking bij deze lijst met aspec
ten is dat actualiteit als zodanig niet
voorkomt. Bij de vraag of een bestand
al dan niet actueel is, speelt de actuali
teitsdatum (gegevensspecificatie) een
rol, aangezien op die datum uitspraken
worden gedaan over onder meer de vol
ledigheid van het bestand.
128
