j
-u
Semiotische aspecten
van het informatie
verzorgingsproces
1995-4
NGT GEODESIA
1. GEGEVENS
INWINNING
2. PROBLEEMSTELLING
"GISSINGEN EN WEERLEGGINGEN"
toestand
beelden
van
toestand
nu
3. MONITORING
toestand
dan
verlangen
naar
theoretisch
inzicht
4. HYPOTHESE
VORMING
6. ONDERZOEK
CONFIRMATIEWAARDE
VAN EXPERIMENT
beelden
van
ontwikkeling
verwachte
toestanden
na mogelijke
experimenten
5. ONTWERPEN
TOETSINGSOPZET
9. HYPOTHESE
TOETSING
7. UITVOERING
VAN EXPERIMENT
toestand
na
experiment
beelden
van
toestand
na
experiment
verlangen
naar
theoretisch
inzicht
dan
HYPOTHETISCH-DEDUCTIEVE METHODE
8. GERICHTE
OBSERVATIE
10. EVALUATIE
VAN EXPERIMENT
processen theoretisch niet goed van elkaar te onderscheiden.
Een stedebouwer bijvoorbeeld is vooral betrokken in het
probleemoplossingsproces (horizontaal), een stedebouwkun
dig tekenaar in de informatieverzorging (verticaal). De laat
ste genereert in principe geen informatie, maar legt vast en
draagt over. In de praktijk zijn beide typen activiteiten echter
vaak in één persoon gecombineerd, ook door het toenemend
gebruik van de computer [14],
Het informatieverzorgingsproces moet worden gekoppeld
aan de wereld in verandering enerzijds, en aan het probleem-
oplossingsproces anderzijds. Voor ons geodeten is dat een
grote uitdaging. De eerste koppeling is vooral een inhoude
lijke (semantische): over welke aspecten van de wereld moe
ten gegevens worden verzameld en vastgelegd? Uiteraard
hangt de beantwoording van deze vraag mede af van wat je
met de gegevens wilt gaan doen. We verlaten dan de in-
Fig. 4.
De hypothetisch-
deductieve
methodegericht
op verwerving van
experimenteel
getoetste kennis.
Fig. 5.
Het WDGM-
model, als matrix
en als diagram.
winningskant (waar de geodeten zich
zo graag op richten!) en komen dan
bovenin het schema terecht, bij het
gebruik van de informatie in het
probleemoplossingsproces en de wijze
waarop de informatie, via kaarten en
beeldschermen onder andere, toegan
kelijk en hanteerbaar kan worden ge
maakt voor planners en onderzoekers.
Dit is de pragmatische zijde van de in
formatieverzorging, de kant van het
menselijk handelen in de wereld. Met
de commissie Nationaal Geodetisch
Plan zijn we van mening dat dit aspect
nogal is verwaarloosd in het werk van
de geodeet. Daaraan zal dus, in samen
spraak met kartografen en gebruikers
en producenten van ruimtelijke infor
matie, heel hard moeten worden ge
werkt.
De informatieverzorging en -verwer
king is vooral een beschrijvings-, trans-
formatie- en communicatieproces.
Wanneer we meer inzicht willen krij
gen in de structuur daarvan, kunnen we
aansluiting zoeken bij onderzoek van
ons meest ontwikkelde communicatie
systeem: de gesproken en geschreven
taal. Dit is in de GIS-wereld onderkend
[15], maar helaas nogal voorbijgegaan
aan de Nederlandse beroeps- en onder
zoekspraktijk. Misschien wordr dit on
derzoek te zacht gevonden. Onzin,
want ook al zijn de meeste beschouwin
gen nogal verbaal en zelfs breedsprakig,
toch zijn de linguïstiek (taalkunde) en
Informatieverzorging volgens het WDGM-model, evolutionair geordend
W
Wereld
(waarneembaar)
Mentale voorstellingen
(in mensen)
Grafische voorstellingen
(zichtbaar)
Digitale modellen
(in machines, onzichtbaar)
WW
veranderingsprocessen
in de wereld
(bijv. aardbeving, hoogwater)
MW
direct ingrijpen
in de wereld
door mensenhand
GW
veranderingen in de wereld
aangestuurd door
grafische voorstellingen
(bijv. nokmechanismen)
DW
ingrepen in de wereld
door digitaal gestuurde
machines (CAM, CNC)
WM
waarneming van de wereld
met menselijke zintuigen
MM
mentale processen
van de mens,
communicatie door gebaren
en gesproken taal
GM
bekijken van
grafische voorstellingen
(bijv. kaartlezen)
WG
fotografische vastlegging
van de wereld
MG
tekenen en schrijven
direct met de hand
reprografische processen,
grafische communicatie
DM
niet-visuele
informatie-overdracht
van digitale modellen
naar mentale voorstellingen
DG
grafische weergave
van digitale modellen
(visualisatie)
WD
digitale gegevensinwinning
over de wereld
via kunstmatige sensoren
(bijv. remote sensing)
MD
menselijk ingrijpen
in digitale modellen
door middel van toetsen,
cursors, muizen, enz.
GD
geautomatiseerde omzetting
van grafische voorstellingen
naar digitale modellen
(scannen)
DD
algoritmisch gestuurde
processen in digitale modellen
(transformatie, analyse,
simulatie, datacommunicatie)
WM
MW
188
