i94CH945
ONZE GEVALLEN COLL
AAN
Slot
S DE YR1ES*HE-W-SCHUT1* H
CB W-STAM
Remote sensing en de dijken...
■995-4
NGT GEODESIA
de fotograaf S. de Vries, die na ontslag door de MD van
wege zijn Joodse afkomst met zijn gezin naar Duitsland
werd vervoerd en niet terugkeerde;
de hulp bij metingen C. B. W. Stakman, die op 9 december
1944 bij een razzia te Delft werd opgepakt en op 4 januari
1945 overleed in een kamp bij Rees (D).
Op de steen stonden bij de plechtigheid echter maar drie
namen (fig. 1). Het Hoofd van Dienst in 1949: „Ten einde
objectiviteit te betrachten, kwam het de Directeur-Generaal
[ir. W. J. H. Harmsen, AdB] in verband met de beoordeling
van soortgelijke gevallen gewenst voor dat de naam van laatst
genoemde niet op het gedenkteken werd aangebracht. Voor ons
zal dit echter geen beletsel zijn om ook aan Stakman een vrien
delijke herinnering te bewaren
Medewerker E. Draisma dankte aan het slot van de plechtig
heid de Rijkswaterstaatsdirectie en het Hoofd van Dienst,
maar gaf ook in overweging om te kijken of de naam van
Stakman alsnog kon worden toegevoegd! Toen een maand
later het MD-blad in een speciaal nummer (één gestencild
gevouwen A4-velletje) het gebeuren versloeg, kwam daar dan
ook één zin bij: „Nader werd nog vernomen dat de naam
Stakman op de steen aangebracht zal worden [3]. De steen bij
de MD wijkt zodoende qua lay-out af van die bij de andere
Rijkswaterstaatsdiensten. Door de toevoeging ontbreekt de
benedenmarge nagenoeg. De naam Stakman mankeert ech
ter nog steeds op het gedenkteken bij de Hoofddirectie van
de Waterstaat. Het aantal namen daarop bleef 36. Hebben
de MD-ers van toen het „zich niet met de stroom te willen
laten medevoeren" ook na de bevrijding nog toegepast bin
nen de ambtenarij van de Rijkswaterstaat?
De steen kreeg anno 1949 een tijdelijke plaats in een gang tot
de nieuwbouw van de MD in 1956. In dat pand op het adres
Kanaalweg 3b bevindt de steen zich nog steeds in de ont
vangstruimte voor de portiersloge (fig. 2). De gewoonte om
jaarlijks op 4 mei een bloemenhulde te brengen, geraakt in
het ongerede(Toch sprak de heer Fortuin in 1949 het ver
trouwen uit „dat het nimmer zal worden tot een ornament
zonder zin, tot een wandversiering, die iedere betekenis heeft
verloren, omdat zij niet meer in staat is de gedachten te richten
op de diep-tragische feiten, die haar het aanzijn gaven
Aangenomen wordt dat de steen mee verhuist met de vol
gende Delftse nieuwbouw in (naar nu lijkt) 1998. Het kan
en mag niet zo zijn dat deze steen dezelfde weg gaat als het
r-f-T" 'AV;-.-
Fig. 2. cultureel personeelsgeschenk uit 1956.
De steen met De destijds a-historische MD-directie
vier namen, verruilde in 1989 plots dat kunstwerk
in de MD-hal voor een iets meer „glos
sy" fotoposter [4, 5].
Vijftig jaar na dato is met deze bijdrage
ook in dit vakblad iets over oorlog en
oorlogsmonumenten aangekaart. Geo
detische bedrijfsmonumenten 1940 -
1945 van buiten de Rijkswaterstaat zijn
(nog?) niet bekend bij de redactie.
Literatuur
[1] Ramaker, W. en B. van Bohemen,
Sta een ogenblik stil.
Monumentenboek 1940 - 1945,
Kampen 1980.
[2] Waalewijn, A., Achter de bres.
De Rijkswaterstaat in oorlogstijd.
's-Gravenhage 1990 (proefschrift
RU Leiden).
[3] MD-blad juli 1949 (herdenkings
nummer).
[4] Boer, A. M. den, Een artistieke
staalkaart" uit 1956. NGT
Geodesia 1984, p. 218 - 219.
[5] l'iksel, Beeldenstorm bij MD,
NGT Geodesia 1989, p. 405.
Op het kantoor van het polderdistrict Groot Maas en
Waal liggen ergens in een hoek drie dikke rollen papier.
Secretaris Herman Kok rolt er één uit. Zestig meter aan
elkaar geplakte infraroodfoto's, gemaakt door een F16 van
de Koninklijke Luchtmacht.
Tijdens de meest kritieke momenten van het hoge water
schoot het jachtvliegtuig elke dag foto's van de Waaldijk
in de Betuwe. Grijstintverschillen zouden de stroom van
het kwelwater moeten laten zien. „Vraag niet wat het
heeft gekost, we hadden er helemaal niks aan".
Waar niet aan was gedacht, was dat temperatuurverschil
len weliswaar goed op een infraroodfoto zijn te zien, maar
de ene foto wordt donkerder afgedrukt dan de ander,
waardoor ze onderling niet meer te vergelijken zijn.
Kok kan er wel om lachen. „We wilden ons eens van een
goede kant laten zien. Dat die ouderwetse waterschappen
ook wel openstaan voor innovatieve technieken. Maar het
werkt niet bij een dijk. Een dijk moet je naar kijken en
naar luisteren. Als het stil is, kun je het kwelwater horen
stromen".
(Uit: De Volkskrant, 18 februari 1995)
212
