Relatie tot het maatschappelijk taakveld
van de geodeten als beroepsgroep
1995-6
NGT GEODES1A
logischer dan de samenhang binnen andere disciplines of
onderzoekprogramma's?
Wat is de rol van geodetische vaardigheden?
De bovenstaande overwegingen betreffen de aard van het
onderzoek, een ander aspect betreft de technologische
ontwikkeling op grond van vroeger onderzoek (voor een
belangrijk deel buiten de geodesie). Hierbij gaat het om de
ontwikkeling van technologische middelen, die het anderen
mogelijk maken om nu taken uit te voeren, die vroeger voor
een belangrijk deel aan geodeten waren voorbehouden. De
specialistische kennis van toen is daardoor veel minder
belangrijk geworden. Enkele voorbeelden:
het rapport noemt GPS zeer nadrukkelijk als de belang
rijke nieuwe techniek die de geodeet tot zijn beschikking
heeft voor de positiebepaling. Een andere belangrijke ont
wikkeling op het gebied van de geodetische technologie is
de digitale fotogrammetrie. Beide technieken zijn veel
belovend als het gaat om de vereenvoudiging van het geo
detische werk. Beide technieken hebben echter ook het
effect dat het eenvoudiger wordt voor niet-geodeten om
traditionele geodetische taken uit te voeren. Deze op
merking kan men ook maken met betrekking tot de
remote sensing, vooral daar waar het gaat om de kartering
van grotere gebieden op kleinere schalen;
naast deze technieken biedt de huidige GIS-technologie
met haar visualiseringsmogelijkheden, beoefenaren van
andere disciplines toegang tot een belangrijk deel van het
geodetische takenpakket. De geodeet leert in zijn opleiding
wel de nodige technieken hanteren om op dit veld actief te
zijn, maar het is sterk de vraag of de geodesie zich als
wetenschappelijke discipline op dit gebied voldoende
profileert om in de toekomst hier een sterke positie te
behouden. De concurrentie van andere disciplines in dit
veld is sterk.
Deze opmerkingen leiden tot de conclusie dat de kans groot
is dat het traditionele geodetische werkveld wordt uitgehold
doordat anderen daaruit taken gaan overnemen. Het lijkt
dus zinvol om bij een verkenning van het werkveld van de
geodeet niet alleen naar de geodesie te kijken. Het is zeker
van belang om inzicht te hebben in de vaardigheden die
beoefenaren van andere disciplines hebben in de methoden
en technieken die vroeger alleen door de geodeet werden
gehanteerd, waardoor het aandeel van de geodeet minder
belangrijk wordt.
Rond het geodetisch veld van onderzoek zijn dus veel
belangrijke ontwikkelingen gaande, maar de geodesie is niet
automatisch de discipline die daarin een centrale rol zal
spelen. Andere disciplines zijn al druk doende op die ont
wikkelingen in te spelen. Het is van groot belang dat de
geodesie zich niet als een unieke discipline beschouwt, maar
zich realiseert dat ze slechts één van de vele disciplines is, die
zich met deze ontwikkelingen bezighouden. Pas vanuit dat
besef kunnen geodeten hun positie in het onderzoek bepalen
en hun bijdragen afstemmen op die van anderen.
Tot nu toe heb ik vooral aandacht besteed aan de inhoude
lijke samenhang van het onderzoek binnen de geodesie en de
relatie met wat daarbuiten gebeurt. Daarbij is mede in over
weging genomen in hoeverre geodeten wel de aangewezen
De kans is
groot dat het
traditionele
werkveld
wordt uitgehold
doordat
anderen daaruit
taken gaan
overnemen.
onderzoekers zijn voor bepaalde pro
blemen, of dat anderen daar misschien
net zo geschikt voor zijn of zelfs ge
schikter. Deze overwegingen komen, ik
geef het toe, nogal negatief over, omdat
eruit blijkt dat geodeten vaak vervang
baar zijn. Dat wil niet zeggen dat ze dan
ook maar moeten verdwijnen. Het rap
port geeft zeer duidelijk aan waar de
geodesie een maatschappelijk relevante
rol kan vervullen en ik wil het daarin
wel volgen. Maar gezien de boven
staande schets kunnen anderen deze rol
of delen ervan overnemen en dat zal
ook gebeuren als geodeten hun taken
niet goed vervullen. Deze opmerkingen
betreffen zowel de onderzoekstaken als
de ingenieurstaken.
Daarom is het belangrijk om goede
strategische keuzen te maken ten aan
zien van de prioriteiten van het geo
detisch onderzoek. Daarbij gelden drie
belangrijke overwegingen:
het onderzoek moet methoden leve
ren voor het vinden van oplossingen,
voor de problemen die geodeten in
hun beroepspraktijk tegenkomen;
dat onderzoek moet de kwaliteit van
de geodeet als ingenieur versterken;
het onderzoek zal ook zo gestructu
reerd moeten zijn, dat er goede kop
pelingen worden gelegd tussen het
fundamentele, het strategische en het
toegepaste onderzoek;
de geodesie vormt een relatief kleine
disciplinaire gemeenschap voor wat
betreft de beschikbare mensen en de
economische omvang; we kunnen
dus niet alles doen wat interessant
lijkt.
Laten we daarom aan de hand van het
rapport nog eens bekijken wat geodeten
zoal doen en in hoeverre die taken nog
ondersteunend onderzoek nodig heb
ben. Laten we bovendien nog eens kij
ken naar de verticale structuur van het
onderzoek.
Wat doen geodeten?
De vraag wat geodeten zoal doen,
vraagt enige precisering als die wordt
gesteld vanuit de optiek van de iden
tificatie van onderzoeksvraagstellingen.
Eerder is al gesteld dat geodetisch on
derzoek erop gericht moet zijn om de
geodeet een goede wetenschappelijke
basis te geven voor het uitvoeren van
zijn taken als ingenieur. Daarmee ma
ken we impliciet een onderscheid tus
sen de geodeet als ingenieur en de geo
deet als wetenschapper. Het rapport
is daar niet zo duidelijk in en gooit
alles op één hoop onder de noemer
„markt".
312
