Pragmatische geo-informatieverzorging
Een geodetische poging tot synthese
Deel 2: Praktijk en conclusies
Informatieverzorging in
het bouwproces
NGT GEODESIA
1995-6
De figuren en de literatuurverwijzing zijn een vervolg op deel 1
van dit artikel, gepubliceerd in NGT Geodesia 1995 no. 4.
gis/lis, information technology, applications
gis/lis, informatie technologie, praktijk
KEYWORDS
TREFWOORDEN
Na de theoretische bespiegelingen van het eerste deel is het
tijd voor enkele praktische voorbeelden. Omdat in de
geodetische beroepspraktijk de aandacht zich voornamelijk
richt op informatie-inwinning en geodeten slechts zelden
verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van werken in de
wereld, is het niet makkelijk aansprekende en goed
gedocumenteerde voorbeelden te vinden waarin de
geschetste structuur goed tot zijn recht komt.
Een uitzondering is het landinrichtings
proces,1 waarin geodeten zowel een stuk
van de planvormingsactiviteiten voor
hun rekening nemen, als zorgen voor
de informatieverzorging en het mana
gement van beide processen. Een ander
zeer goed gedocumenteerd proces, waar
de geodesie helaas steeds meer van is
vervreemd in de loop van de geschiede
nis, is het bouwproces. Dat zullen we
daarom het eerst behandelen.
Nog een interessant, hier niet te be
spreken, proces met een duidelijke
wisselwerking tussen handelen en in
formatieverzorging is de navigatie, te
land en ter zee [24]. Bij de voorbeelden
hebben we ook, pro memorie, de infor
matieverzorging bij een hypothese
toetsingsproces opgevoerd. Omdat we
vermoeden dat dit vooral in de geo
fysisch getinte kant van het vakgebied
van belang is, nodigen we hierbij colle
ga's uit, die deskundig zijn in deze ma
terie, in een derde deel van dit artikel
meer inzicht te verschaffen volgens de
hier geschetste theoretische lijnen.
In de in 1989 door het Nederlands
Normalisatie-Instituut gepubliceerde
voornorm NVN 2574 „Tekeningen in
ir. R. van der
Schans, vakgroep
Landmeetkunde,
Landbouw
Universiteit
Wageningen
en
ir. H. A. Hettema,
Concernstaf
Landinrichting,
Landmeetkunde
en Kartografie,
Kadaster
Apeldoorn.
de bouw: indeling van gegevens op tekeningen voor ge
bouwen'' [25] wordt in een groot aantal schema's en tabellen
een bijzonder helder overzicht gegeven van de informatie
verzorging in het bouwproces. De voornorm is nog geheel
afgestemd op de informatie-overdracht door middel van
tekeningen, maar de structuur is wel zodanig dat een ver
taling naar een meer digitaal verlopend proces goed voorstel
baar is. Daar wordt ook door diverse organisaties in de bouw
aan gewerkt. Uit NVN 2574 hebben we twee schema's over
genomen, waarin we de meeste in de voorgaande hoofd
stukken behandelde aspecten meer in concreto aantreffen.
Lezing van de volledige norm, en van twee verwante publika-
ties [26, 27] wordt warm aanbevolen.
Fig. 10 zet handelingssituaties, hier fasen genoemd, uit
tegen een drietal functies van de tekeningen. Er worden elf
fasen onderscheiden, geordend in vier hoofdgroepen (pro
gramma, ontwerp, uitwerking, bouw). Elders [27] zijn nog
beheer en gebruik en sloop toegevoegd: „Nadat het onroerend
goed onbruikbaar is verklaard, worden voorbereidingen ge
troffen voor het slopen daarvan. Na het slopen is er weer
bouwgrond waarop een ander bouwwerk kan worden ge
realiseerd". Zie de openingsfoto uit deel 1; daar is het wat
anders gelopen. In de verschillende fasen vinden steeds
andere activiteiten plaats, uitgevoerd door steeds weer
andere mensen. De functies en inhoud van de bijbehorende
tekeningen veranderen bijgevolg voortdurend. Er zijn drie
hoofdgroepen van functies. De locatietekeningen (L) be
schrijven de plaats van de verschillende onderdelen in het
bouwwerk. De assemblagetekeningen (A) geven de manier
aan, waarop de verschillende onderdelen moeten worden
samengevoegd (zij beschrijven dus handelingen). De com
ponenttekeningen (C) tenslotte beschrijven vorm, materiaal
en fabricagewijze van de onderdelen van het bouwwerk.
Het bouwproces is immers in hoge mate een samenvoeging
van geprefabriceerde (in tekeningen of digitale bestanden
te beschrijven) standaardelementen. L, A en C vormen
samen onderdeel van het uit Groot-Brittannië afkomstige
LACS-systeem, waarin S voor „Schedules" staat. Deze
schedules beschrijven voornamelijk materialen en allerlei
deel/geheel- en tijdsrelaties. Tekeningen zijn vanzelfspre
kend slechts een deel van de totale informatiestroom in het
bouwproces!
283
